Аэронавтика ва космик тадқиқотлар миллий бошқармаси агентлиги (NASA) Америка аэрокосмик, қурол-яроғ, мудофаа, ахборот хавфсизлиги ва технология корпорацияси ҳисобланган “Lockheed Martin” билан биргаликда “Льюси” космик кемасининг тўлиқ ўрнатилмаган қуёш панели билан боғлиқ муаммосини ҳал қилишга муваффақ бўлди. Қайд этилишича, муаммо кабелнинг чигаллашгани туфайли юзага келган.

2021 йил 16 октябрда NASA троян астероидларини ўрганиш учун мўлжалланган “Льюси” зондини ишга туширди. Кейинроқ агентлик “Льюси”га ўрнатилган қуёш панелларидан бири тўлиқ очилмагани ва созланмагани ҳақида хабар берди. Агентлик маълумотларига кўра, носозлик жиддий муаммоларни келтириб чиқармаган ва умуман аппаратнинг ишлашига таъсир қилмаган, аммо бу миссиянинг кейинги боришига қандай таъсир қилиши номаълум. Агар ёмон ўрнатилган батарея ишламаса ёки узилиб қолса, восита вазифани бажариш учун етарли қувватга эга бўлмаслиги мумкин.

Ўтган йилдан бери “Льюcи” кўсмик кемаси таркибидаги жамоа носозлик сабабини аниқлаш ва уни бартараф этиш устида ишламоқда. Тадқиқотлар шуни кўрсатдики, қуёш батареясини очиш учун мўлжалланган кабел ўз бобинига (ўралган бўлак – плёнка ёки магнит лента) ўхшаш ғалтакка ўралган.

Жамоа иккита мумкин бўлган ҳаракат йўналишини таклиф қилди. Биринчиси, шнурни турли йўналишларда тортиб, панелларни очиш учун масъул бўлган захира ва асосий двигателларни ишга туширишдан иборат. Икки двигателнинг ишлаши, камарнинг ҳаракатланишига ва қуёш массивининг очилишига олиб келади. Дастлаб иккита двигатель бир вақтнинг ўзида ишлаш учун мўлжалланмаган бўлса-да, жамоа компьютер симуляцияси орқали концепция ишлашини тасдиқлади.

Иккинчи вариант батареяни ўз ҳолатида қолдириш эди: 75-95 фоиз кенгайиш унинг тўлиқ қувватининг 90 фоиздан ортиғини ишлаб чиқаришга имкон берди.

“Миссиянинг илмий мақсадларига эришиш учун иккала йўл ҳам хавфли эди”, – деди Локхид Мартин.

Бир неча ойлик моделлаштириш ва синовдан сўнг NASA биринчи вариантдан фойдаланишга қарор қилди. Май ва июнь ойларида жамоа қуёш панелларини жойлаштириш учун асосий ва кутиш двигателларини етти марта ишга туширди. Уринишлар муваффақият билан якунланди, яъни сим чўзилиб, панелни очиб берди.

Жамоа “Льюси”нинг қуёш массиви ҳозирда 360 даражадан 353-357 градусгача очиқлигини тахмин қилди. Тўлиқ жойлаштиришга эришилмаган бўлса-да, панель миссияни бажариш учун етарлича барқарор.

“Льюси” кейинги беш йил давомида қуёш тизими бўйлаб саёҳат қилади. Қурилма Юпитерга жўнатишга етарли тезликни олиш учун Ер атрофида икки марта айланади. Режаларга кўра, у ўзининг биринчи объектига 2025 йилга қадар етиб боради ва миссияни 2033 йилда якунлайди. Бу вақт ичида “Льюси” саккизта объект – еттита троян ва битта асосий камар астероидини ўрганади.

• Asteroid
• Коинот
• НАСА
• Yupiter
• kosmos