Shvetsiya Qirollik fanlar akademiyasining fizika bo‘yicha Nobel qo‘mitasi 2022-yilda ushbu sohada kim Nobel mukofotiga sazovor bo‘lganligini e‘lon qildi. Bu nomzodga fransuz fizigi Alen Aspe, kvant mexanikasi bo‘yicha amerikalik mutaxassis jon Klauzer va avstriyalik Anton Zaylinger, fotonlar yordamida kvant teleportatsiyasini birinchi bo‘lib amalga oshirgan.

Ular bu mukofotga “chalkash fotonlar bilan tajriba o‘tkazganliklari, Bell tengsizliklarini buzish prinsipini o‘rnatganliklari va kvant axborot fanida kashf etganliklari uchun” sazovor deb topilgan.

“Alen Aspe, jon Klauzer va Anton Zaylinger chalkash kvant holatlaridan foydalangan holda kashshof tajribalar o‘tkazganlar. Ularning tadqiqot natijalari kvant ma’lumotlariga asoslangan yangi texnologiyalarga yo‘l ochdi”, deb tushuntirgan qo‘mita o‘z qarorini.

Aspe 1947-yilda Agen shahrida tug‘ilgan, hozirda Parij-Sakle universiteti va Paleso Politexnika maktabining professori. Klauzer 1942-yilda Kaliforniya Pasadenasida tug‘ilgan, 1969-yilda Nyu-Yorkdagi Kolumbiya universitetida doktorlik dissertatsiyasini olgan va JF Clauser & Assocda ishlagan. Zaylinger 1945-yilda yuqori Avstriya federal shtatidagi Rid im Innkraisda tug‘ilgan, Alma mater Vena universitetida tahsil olgan.

Ayni paytda, Nobel haftaligi-2022 davom etmoqda. Bir kun oldin fiziologiya yoki tibbiyot sohasi laureatning nomi ma‘lum bo‘lgan: shved biologi Svante Paabo, Leypsigdagi Maks Plank jamiyati evolutsion antropologiya institutining evolutsion genetika bo‘limi boshlig‘i, “yo‘q bo‘lib ketgan Hominid genomlari va inson evolutsiyasi sohasidagi kashfiyotlari”uchun mukofotlangan edi.

Ertaga ular kimyo bo‘yicha Nobel mukofoti sovrindorlarini, 6-oktyabr kuni adabiyot bo‘yicha, 7-oktyabr tinchlik mukofotini aniqlashadi. Alfred Nobel xotirasiga bag‘ishlangan Shvetsiya davlat bankining iqtisodiy fanlar bo‘yicha mukofoti kelasi hafta, dushanba kuni o‘tkazilishi rejalashtilrilgan.

G‘oliblarni taqdirlash marosimi 10-dekabr kuni Alfred Nobel vafot etgan kuni bo‘lib o‘tadi.
Mukofot jamg‘armasi o‘n million sek yoki taxminan 900 ming dollarni tashkil etadi. Shuningdek, laureatlarga oltin esdalik medallari va diplomlar topshiriladi.

• Fransiya
• Nobel
• Shvetsiya