2021-yil 16-noyabr kuni Tashqi ishlar vaziri Abdulaziz Komilov boshchiligidagi Oʻzbekiston Respublikasi delegatsiyasining Bryusselga tashrifi doirasida Yevropa Ittifoqining Tashqi ishlar va xavfsizlik siyosati boʻyicha Oliy vakili, Yevropa Komissiyasi vitse-prezidenti Josep Borrel bilan uchrashuv oʻtkazildi.

Kengaytirilgan sheriklik va hamkorlik toʻgʻrisidagi bitim boʻyicha muzokaralarni tezroq yakunlash, shuningdek, Oʻzbekiston va Yevropa Ittifoqi oʻrtasidagi savdoda “GSP+” mexanizmidan samarali foydalanish muhimligi qayd etildi.

Boʻlajak ikki va koʻp tomonlama tadbirlarga, jumladan, “Oʻzbekiston – Yevropa Ittifoqi” parlament hamkorligi qoʻmitasi yigʻilishi, “Yevropa ittifoqi – Markaziy Osiyo” vazirlar uchrashuvi, “Yevropa Ittifoqi – Markaziy Osiyo turizm forumi” va boshqa tadbirlarga har tomonlama va sifatli tayyorgarlik koʻrish boʻyicha kelishuvga erishildi.

Afgʻonistonda yuzaga kelayotgan vaziyat yuzasidan atroflicha fikr almashildi. Shuningdek tadbir davomida Abdulaziz Komilov “Bryussel morning” muxbiri Sadid Lailumaninig savollariga javob berdi.

Sadid Lailuma – “Bryussel morning” nashri jurnalisti:

- Menga savol berish imkoniyatini berganingiz uchun katta rahmat. Oʻzbekiston tashqi ishlar vaziriga savolim bor. Shu uch oy davomida Oʻzbekiston hukumatining yuqori martabali aʼzolari Afgʻonistonga bir necha bor tashrif buyurdi. Shuningdek, Tolibon va Oʻzbekiston oʻrtasidagi munosabatlar 1997-yildan beri, menimcha, ozmi-koʻpmi ochiq deyishimiz mumkin.

Afgʻoniston kelajakni qanday koʻrasiz va Tolibon boshqa guruhlarni oʻz mamlakatiga kiritmagan holda tashkil qilgan vazirlar mahkamasiga qanday munosabatdasiz. Men ular inklyuziv hukumat deb ataydigan narsani nazarda tutyapman, lekin aslida unday emas.

Oʻzbekiston Afgʻonistondagi boshqa millatlar va ayollarga imkon berilmayotganligi haqida ular bilan muzokara oʻtkazmoqchimi? Bu mamlakatning kelajagini qanday koʻrasiz? Va shuningdek, elektr taʼminoti haqida? Ushbu yoʻnalishda ham ishlashni davom ettirish imkoniyati bormi? Rahmat.

Abdulaziz Komilov – Oʻzbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vaziri:

- Bu muhim savol uchun rahmat. Biz Afgʻon masalasida Oʻzbekistonning pozitsiyasini bir necha bor bildirganmiz. Shu munosabat bilan men buni yana bir bor takrorlamoqchi emasman. Men nimadan qochish kerakligini va bizning fikrimizcha, nima qilish kerakligini aytib bermoqchiman.

Birinchidan, Afgʻoniston xalqaro hamjamiyatdan ajratilgan holda qolmasligi kerak. Koalitsiya qoʻshinlarining bu mamlakatdan olib chiqilishi Afgʻoniston kelajagi uchun umumiy manfaatlar va jamoaviy masʼuliyat yoʻqolishini anglatmasligi kerak.

Ikkinchidan, Afgʻoniston bosqinchi davlatga aylanmasligi kerak.

Uchinchidan, Afgʻonistondagi urush noharbiy usullar bilan davom ettirilmasligi kerak. Bu yerda men aktivlarni muzlatish, barqaror insonparvarlik yordami va uni yetkazib berishdagi kechikishlarni nazarda tutyapman, bu esa Tolibonni oʻzini izolyatsiya qilish siyosatini olib borishga undamoqda.

Endi bu vaziyatda nima qilish kerak?

Birinchidan, Afgʻonistondagi mavjud voqelikni va kuchlarning yangi muvozanatini tan olish muhim. Afgʻon muammosi yukini mintaqa davlatlari, ayniqsa, eng yaqin qoʻshnilar yelkasiga yuklamaslik kerak.

Ikkinchidan, Afgʻonistonda gumanitar inqirozning oldini olish zarur. Afgʻonistonning xorijiy banklardagi aktivlarini muzlatib qoʻyish va tranzaktsiyalarni tiklash kerak.

Uchinchidan, shu bilan birga, biz aniq aytishimiz kerakki, Tolibonning tan olinishi maʼlum shartlarga bogʻliq: barcha guruhlarning keng vakillariga asoslangan hukumat tuzish, asosiy inson huquqlarini taʼminlash, yaxshi qoʻshnichilik siyosatini yuritish, terrorizmga qarshi kurash, giyohvand moddalar savdosi, uyushgan jinoyatchilik va hokazo.

Toʻrtinchidan, Afgʻonistonning iqtisodiy rivojlanishiga har tomonlama yordam berishimiz kerak.

Nihoyat, Tolibonning ijobiy qadamlarini har tomonlama ragʻbatlantirish kerak: qizlar uchun maktablar ochish, ayollarga davlat muassasalarida ishlash huquqini berish va hokazo. Ayni paytda yangi muvaqqat hukumatning qadamlari bor.

Shu bois, xonimlar va janoblar, bu Oʻzbekistonning xalqaro hamjamiyat, jumladan, Yevropa Ittifoqi Afgʻonistonga nisbatan qanday choralar koʻrishi kerakligi haqidagi juda aniq va ochiq pozitsiyasidir.

Oʻzbekistonga kelsak, biz energetika va transport kommunikatsiyalari sohasida jiddiy loyihalarni amalga oshirmoqdamiz. Biz Afgʻoniston muvaqqat hukumati aʼzolarini Oʻzbekistonga taklif qildik va iqtisodiyot, savdo-sotiq va hattoki xavfsizlik sohasida ham hamkorlikni qanday yoʻlga qoʻyish haqida kelishib oldik.

Afgʻonistonning yangi rasmiylari bilan muzokaralar olib borganimizda ular chegara xavfsizligini taʼminlash boʻyicha kafolatlar berdi. Bundan tashqari, biz harbiy koalitsiya bilan hamkorlik qilgan va ularga yordam bergan Gʻarb davlatlari vakillari, fuqarolari va afgʻonlarning bir necha yirik evakuatsiyalarini tashkil etish boʻyicha birgalikdagi saʼy-harakatlarimizni muvofiqlashtirdik.

Shunday ekan, qadamma-qadam taraqqiyotga erishish mumkinligiga umid qilamiz. Boshqa tanlovimiz yoʻq. Bu haqiqat tan olinishi va mintaqa davlatlari bilan hamkorlik qilish imkoniyatlarini izlashi kerak. Albatta, biz muvaqqat hukumatni bir tomonlama tan olmoqchi emasmiz. Umumiy xalqaro yondashuv boʻlishi kerak.

• O‘zbekiston
• Yevroittifoq