Шоҳ Черах масжиди-мақбараси - бу Шерозда ўтказиб юбориб бўлмайдиган диққатга сазовор жой. Бу икки ака-ука Аҳмад ва Муҳаммад, Мусо ал-Козимнинг ўғиллари ва Имом Ризонинг укалари қабрларини ўз ичига олган улуғвор дафн ёдгорлигидир.
Аббосийлар даврида мусулмонларни зулм қилган биродарлар Шерозга паноҳ топишган. Аммо охир-оқибат, бу тарих ва жуда қадимги. Ҳозирги вақтда эса мақбара шу қадар таъсирчан кўринади ва тасаввурни шу қадар ҳайратга соладики, унинг улуғворлигига бефарқ бўлмаганлар ҳам бор.
Мақбара 14-асрда ҳукмдор Тоши Хотун даврида қурилган. “Шаҳ-е-Черах” форсча “Нур Раббий” деган маънони англатади. Бу жой бу номни кашф қилиш тарихи туфайли олди. Оятуллоҳ Дастаҳеб нурни узоқдан кўриб, унинг манбасини аниқлашга қарор қилди. У яқинлашгач, қабристондаги қабрдан нур тушаётганини пайқади. Нур келаётган қабрни қазишди ва унда қўлида узук билан қуролланган жасадни топишди. Узукдаги ёзувда шундай ёзилган эди: “Ҳурмат Аллоҳникидир, Мусо ўғли Аҳмад”. Шундай қилиб, бу ерда ал-Кадим ўғиллари дафн этилгани маълум бўлди.
Бугунги кунда ёдгорлик шарқий томонида ўн устунли асл айвон, тўрт томонида айвонли кенг мақбара, мақбаранинг ғарбий томонидаги масжид, бир қанча зал ва қабрлардан иборат. Чиройли безаклар, кумуш панелли эшиклар, кенг ҳовли ва айвон кўзни қувонтиради. Айвоннинг икки четида иккита паст минора жойлашган. Масжиднинг олд томонида фавворали сузиш ҳавзаси жойлашган бўлиб, асосий дарвоза анъанавий кўк рангдаги мозаикалар билан безатилган. Кечаси ёритилганда масжид-мақбара ташқаридан айниқса гўзал кўринади, лекин умуман олганда у жуда типик кўринади ва Шероздаги бошқа шунга ўхшаш бинолардан деярли фарқ қилмайди.
Шу билан бирга, ойна мозаикасининг ички безаклари мақбарани бутунлай ўзига хос ва ноёб қилади. Гумбазнинг ички қисми бутунлай ойна парчалари, яшил рангли берил ва фируза шиша ва қимматбаҳо тошлар билан қопланган, ёруғлик нурлари қимматбаҳо қандилларда cинган. Қабр, Шероз мақбараларига хос бўлганидек, тўғридан-тўғри гумбаз остида эмас, балки мақбара ва масжид ўртасидаги чуқурчада жойлашган.
Шоҳ Черак мақбараси Эроннинг миллий ёдгорликларидан бири бўлиб, халқ орасида унга “Кўзгу масжиди” номи берилган.
Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!
Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!