Avvallari mashinalarning Yaponiya va Yevropadan import qilinishi Rossiyada o‘ng rulli avtomobillarning paydo bo‘lishiga sabab bo‘lgan. SSSRda mashinalar eksport qilish uchun ishlab chiqarila boshlaganda avtomobil rullari o‘ng tomonga o‘rnatilgan. Ma’lum bo‘lishicha bu ichki qulaylikni ta’minlash uchun qilingan ekan. Keling, bugun shu ma’lumotga aniqlik kiritamiz.
Avvaliga Yevropada keyin Rossiya imperiyasida paydo bo‘lgan avtomabillarning ruli o‘ng tomonga joylashtirilgan. Ishlab chiqaruvchilar o‘ng tomondagi rul haydovchi uchun xavfsiz bo‘lishiga ishonishgan. Masalan, haydovchi mashinadan tushganda yo‘l (trassa) tomonda emas piyodalar yo‘lagi (tratuar) tomonda bo‘lishi ko‘zda tutilgan. Bundan tashqari, haydovchi o‘ng tomondan piyodalar harakatini kuzatishi oson bo‘lgan. Ilgari mashinalar katta tezlik bilan harakatlanmagani uchun biror-bir mashina bilan to‘qnashuv yuzaga kelganda, qurbonlar deyarli bo‘lmagan. Ammo yo‘lni kesib o‘tayotgan piyodalar jiddiy jarohat olishlari mumkin edi.
XX asrning 30-yillariga qadar SSSRdagi barcha avtomobillar o‘ng rulli qilib ishlab chiqarilgan. Ammo 1932-yildan boshlab, bunday mashinalarning ishlab chiqarilishiga chek qo‘yilgan. Uyushma rahbariyati G‘arbdan nusxa ko‘chirishni to‘xtatish vaqti keldi, deb qaror qabul qildi. Chunki SSSR hududida o‘ng ruldan ko‘ra chap rul bilan harakatlanish qulayroq (garchi bu haydovchilar uchun noqulay bo‘lgan bo‘lsa ham) edi. 1937-yilgacha mamlakatda o‘ng rulli va chap rulli avtomobillar birgalikda harakatlanib yuraverdi. Keyin o‘sha vaqtdagi ichki ishlar komissarining buyrug‘i bilan o‘ng rulli mashinalarda harakatlanish taqiqlangan.
Eksport uchun ishlab chiqarilgan mashinalar
60-yillarning boshlarida, mamlakatning transport sohasi jadal rivojlanib, avtomobillarning yangi modellari ishlab chiqiladi. Shunda ishlab chiqaruvchilarda ularni eksport qilish g‘oyasi paydo bo‘ladi. Ammo chap rulli avtomobillarga chet elda talab bo‘lmagan. Shunday qilib uddaburonlar eksport uchun ishlab chiqariladigan mashinalarning rulini o‘ng tomonga o‘rnatishgan va ularni “P” variant deb nomlashgan.
Ma’lum bo‘lishicha, ko‘plab mamlakatlar uchun o‘ng rulli avtomobillar haydovchilar uchun qulay bo‘lgan. Ayniqsa, pochta xizmatida ishlovchilar uchun o‘ng rulli avto ayni muddao edi. Chunki ular yo‘laklarda joylashgan pochta qutilarining oldiga kelib, hatto mashinadan tushmasdan ham xat va gazetalarni qutiga solib ketishgan. U vaqtlarda pochta xizmatchilarining mashina bilan piyodalar yo‘lagiga biroz chiqib ketishi hech qanday muammo tug‘dirmagan.
Yana bir narsani eslatib o‘tish kerakki, o‘ng rulli modifikatsiyalar eksport qilinganligi uchun ularni ishlab chiqarishda yuqori sifatli komponentlar va texnologiyalar qo‘llanilgan. Ishonchliligi va sifati jihatidan bunday transport vositalari Yevropa analoglaridan deyarli kam emasdi. Shuning uchun nafaqat pochta xizmatchilari vakillari balki “Jiguli” yoki “Volga” mashinalarining haydovchilari ham o‘ng rulli mashinalarni orzu qilishardi.
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!