“Curiosity” ровери томонидан олинган эски суратлар Марс сайёрасидаги ёриқлар атрофида очиқ рангли тошларни аниқлади. Ушбу материалларнинг намуналари илгари ровердаги ускуналар ёрдамида тўпланган. Ушбу тадқиқотда Аризона университети тадқиқотчилари янги усуллардан фойдаланган ҳолда ушбу архив маълумотларини таҳлил қилишди. Улар бу енгил тошларда “опал” (таркибида сув сақлайдиган коллоидли кремний оксидидан иборат минерал) борлигини тасдиқлашга муваффақ бўлишди.
“Опал” сув кремнийга бой жинсларни оксидлаганда ҳосил бўлади. Олинган эритма тошнинг ёриқлари ва ораларига жойлашади. Вақт ўтиши билан у қаттиқ минералга айланади. У булутли ҳолда кўриниши ва ёрқин бўлиши мумкин. Бугунги кунда “опал” асосан Австралия ёки Эфиопиядан олинади.
“Архив маълумотларини янги таҳлилимиз биз миссияда анча кейин кузатилган барча носозликлар ўртасида ажойиб ўхшашликни кўрсатди. Ушбу рифт тармоқлари жуда кенг тарқалган ва, эҳтимол, “опал” билан тўлиб-тошганини кўриш ажойиб эди”, – дейди тадқиқот муаллифларидан бири Травис Габриэль.
Аслида, бу биринчи марта Марс сайёрасида “опал” моддаси топилиши эмас. 2008 йилда “Mars Reconnaissance Orbiter” қизил сайёранинг бир нечта минтақаларида гидратланган кремний конлари билан боғлиқ бўлган катта рангпар доғларни аниқлади. Энди бу материал илгари ўйланганидан кўра кўпроқ тарқалганга ўхшайди.
“Опал”нинг топилиши катта воқеа ҳисобланади. Ахир, бу Марсда сув жуда узоқ вақт олдин пайдо бўлганидан далолат беради. Ҳатто сирт қуриб, у ерда яшаши мумкин бўлган ҳар қандай микроблар учун яроқсиз бўлганидан кейин ҳам, сирт остидаги шароитлар узоқ вақт давомида истеъмолга яроқли бўлиб қолиши мумкин.
Бу “Curiosity” ва унинг вориси, ҳозирда “опал” материалига бой бўлган Жезеро кратери кўлида ҳаёт белгиларини қидираётган “Perseverance” ровери учун яхши янгилик.
“Опал”нинг яна бир қиймати шундаки, у келажакдаги космонавтлар миссиялари учун фойдали сув манбайи бўлиши мумкин. Назарий жиҳатдан, агар тош эзилиб, қиздирилса, кристалл структурадан сув чиқарилиши мумкин.
Аввалроқ, “Geophysical Research Planets” журналида чоп этилган “Curiosity” роверининг 2019 йил январидан 2021 йил январигача тўплаган маълумотларига асосланган топилмалар Марс қандай қилиб иссиқ ва нам сайёрадан совуқ ва қуруқ сайёрага айланиши ҳақидаги саволларга аниқ жавоб бериши мумкинлиги хабар қилинган эди.
Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!
Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!