$
12634.34 UZS
-18.98
162.37 UZS
0.48
14821.34 UZS
-0.76
36° Кечаси 23°

Миллий мадҳиямиз тарихи

09:45 / 10.12.2023

Мадҳиямиз давлат суверенитетининг рамзи, унга катта эҳтиром билан қараш ҳар бир юртдошимизнинг ватанпарварлик бурчидир, деб белгилаб қўйилган. Ўзбекистон фуқаролари, шунингдек, мамлакатимизда яшаб турган бошқа шахслар ҳам мадҳиямизни ҳурмат қилиши шартлиги алоҳида таъкидланган. Бугун Ўзбекистон мадҳияси 31 ёшни қарши олди.

Шу муносабат билан унинг яратилиш тарихига бир назар ташлаймиз.

Ўзбекистон Олий Кенгашининг (миллий парламентнинг Олий Мажлисдан аввалги номи) 1992 йил 8-10 декабрь кунлари бўлиб ўтган 11-сессиясида бир қатор тарихий қарорлар қабул қилинган. Шулардан бири давлат мадҳиясининг қабул қилиниши эди.

Ўзбекистоннинг янги мадҳиясини ишлаб чиқишга 1990 йил мартидан киришилган. “Бу ҳаракат ҳали СССР деган қудратли, “қиличидан қон томган” давлат барқарор бўлиб турган пайтда жуда катта жасорат эди.
1990 йилнинг декабрида Маданият, фан, халқ таълими ва маданий меросни асраш қўмитаси томонидан Давлат мадҳияси матни ва мусиқаси бўйича танлов эълон қилинган. Низомга кўра, танловда иштирок этувчи ижодкорлар яширин имзо — тахаллус билан қатнашиши шарт қилиб қўйилган эди.

Қўмитанинг 1991 йил 5 апрель куни таниқли адиб Пиримқул Қодиров раислигида ўтказилган йиғилишида Ўзбекистон Давлат мадҳияси учун тақдим этилган шеърларни саралаш масаласи кўрилган. Йиғилишда 90 га яқин тахаллуслар билан қатнашган шоирларнинг 12 та шеъри кейинги босқич учун танлаб олинган.
Орадан икки ой ўтгач, давлат мадҳияси мусиқаси учун тақдим этилган асарлар танлови ҳам ўтказилган. Танловда 30 га яқин мусиқий асарлардан бирортаси ҳам комиссия аъзоларига тўла маънода маъқул келмаган, фақат 2 та мусиқий асар қайта ишлаш шарти билан иккинчи турга ўтказилган.
Ғолибни аниқлаш мақсадида катта комиссия тузилди — унинг таркибида шоир ва композиторлардан ташқари олимлар, адабиётшунослар, тарихчилар, хуллас турли соҳа вакилларидан 20 нафарча одам бор эди. Улар мадҳияликка номзод юзлаб ижодий ишларни саралаган.

Биринчи босқичда 78 та мадҳия танлаб олинди. Кейинги босқичда 40 таси маъқул деб топилди. Саралашда холисликни таъминлаш мақсадида номзод мадҳияларнинг шеъри ва мусиқа муаллифлари исм-фамилиялари яширилиб, улар фақат рақамлар билан ажратиб чиқилган. Сўнг 20 та мадҳиядан 15 таси, 15 тадан учтаси финал босқичга ўтган. Якуний босқичда қатнашиш учун сараланган учта мадҳия муаллифлари Абдулла Орипов ва Мутал Бурҳонов, Мирпўлат Мирзо ва Рустам Абдуллаев, Абдулла Орипов ва Бахтиёр Алиев бўлган.


Танловнинг энг сўнггида сараланган уч вариант ёпиқ овоз бериш учун қўйилади. Раислик қилувчи биринчи бўлиб Ўзбекистон халқ шоири Абдулла Ориповга сўз беради. Абдулла Орипов давлат мадҳияси шеърий матнининг ўзи ёзган икки вариантини ўқиб эшиттиради. Биринчиси, “Баҳор” ансамбли учун жозибали миллий куйлар ёзиб, тажриба орттирган композитор, собиқ СССР давлат мукофоти совриндори Бахтиёр Алиев мусиқасига (“Минг йиллар қаъридан келар карвонинг...”, деб бошланувчи) шеърий матн эди. Иккинчиси эса машҳур бастакор Мутал Бурҳоновнинг элга таниш мусиқасига ёзилган (“Серқуёш, ҳур ўлкам, элга бахт, нажот”, деб бошланувчи) мадҳия матни эди. Сўнг Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси котиби, шоир Мирпўлат Мирзо ўзининг таниқли бастакор, кўплаб ёш композиторлар танловининг совриндори Рустам Абдуллаев мусиқасига ёзган шеърий матнни ўқиб берди... Шундан кейин депутатлар ҳар учала матн вариантини мусиқалар билан бирга тинглайди.

Депутатлар яширин овоз бергач, 404 балл билан Абдулла Орипов ва Мутал Бурҳонов ҳамкорлигидаги мадҳия ғолиб бўлган.

Мадҳияга басталанган куй аслида 1946 йилда қабул қилинган ЎзССР мадҳияси мусиқасидир. Уни ҳам 30 ёшли Мутал Бурхонов басталаган ва танловда ғолиб бўлган. Абдулла Орипов шеъри бу куйни қайта миллий руҳда қайта жонлантирган.

 


Бу ҳам қизиқ

Сурхондарёда икки бош морхўр овлаган шахслар табиатга 4,5 млрд сўм зарар етказди

Сурхондарёда икки бош морхўр овлаган шахслар табиатга 4,5 млрд сўм зарар етказди

Улар овлаган бурама шохли эчкилар “Қизил китоб”га киритилган бўлган.
16:47 / 13.07.2025
Тошкент шаҳри марказидаги бир қанча кўчаларда ҳаракат қилиш вақтинча чекланади

Тошкент шаҳри марказидаги бир қанча кўчаларда ҳаракат қилиш вақтинча чекланади

Пойтахт ҳокимлиги ноқулайликлар учун узр сўраган
22:22 / 11.07.2025
Самарқандда сифатсиз қурилаётган мактаблар бузиб ташланди

Самарқандда сифатсиз қурилаётган мактаблар бузиб ташланди

Уларда реконструкция ишлари сифатсиз ҳолда амалга оширилаётгани аниқланган.
17:34 / 12.07.2025
Ўзбекистоннинг ташқи қарзи 70 млрд долларга яқинлашди

Ўзбекистоннинг ташқи қарзи 70 млрд долларга яқинлашди

Жорий йилнинг I чорагида Ўзбекистоннинг умумий ташқи қарз ҳажми 68,4 млрд долларни ташкил қилмоқда. Бу ҳақда Марказий банкни…
16:59 / 12.07.2025
Суриянинг муваққат президенти Озарбайжонга келди

Суриянинг муваққат президенти Озарбайжонга келди

Озарбайжон раҳбари бу учрашувни ўта муҳим деб атаган
19:59 / 12.07.2025
Тошкентда ЙПХ ходими хизмат автомобилида мотоциклчи билан пойга уюштирди

Тошкентда ЙПХ ходими хизмат автомобилида мотоциклчи билан пойга уюштирди

Аммо, Худойберганов ЙПХ ходимининг хизмат машинасида пойтахтнинг марказий кўчасида катта тезликда ҳаракатланиб, мотоциклчи б…
14:59 / 12.07.2025
Саудия Арабистони Россия ва АҚШ музокараларига воситачилик қилишга тайёр

Саудия Арабистони Россия ва АҚШ музокараларига воситачилик қилишга тайёр

Саудия Арабистони жаҳон ҳамжамиятига келишувга эришиш учун ҳамма нарсани қилмоқда ва Россия-Америка мулоқоти учун платформа …
11:02 / 12.07.2025
Тошкент ва Фарғонада ОТМга ўқишга киритиб қўймоқчи бўлган ўқитувчилар ушланди

Тошкент ва Фарғонада ОТМга ўқишга киритиб қўймоқчи бўлган ўқитувчилар ушланди

Ҳозирда мазкур ўқитувчиларга нисбатан жиноят ишлари қўзғатилиб, тергов ҳаракатлари олиб борилмоқда.
09:16 / 12.07.2025
Францияда X ва унинг раҳбариятига нисбатан тергов бошланди

Францияда X ва унинг раҳбариятига нисбатан тергов бошланди

Миллий матбуотда чоп этилган хабарларга кўра, Париж Бош прокурори Лауре Беccуау ёзма баёнотида, Париж прокуратураси X платфо…
10:57 / 12.07.2025
Тахтиқорача довони орқали пулли туннель қурилиши бўйича шартнома имзоланади

Тахтиқорача довони орқали пулли туннель қурилиши бўйича шартнома имзоланади

Туннель қурилишидаги асосий мураккабликлар геологик шароит ва тоғлик ҳудудда иш олиб бориш билан боғлиқ.
18:01 / 12.07.2025

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!