$
12953.20 UZS
15.09
151.13 UZS
1.14
14058.11 UZS
-18.55
22° Кечаси

Сурияни эгаллаган Ал-Жўланий ҳақида нималар маълум?

11:16 / 11.12.2024

Хабарингиз бор, Сурияда 50 йилдан ортиқ вақт давомида мамлакатни бошқарган Асадлар ҳукмронлиги якунига етди. Асад режими қулади. “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” ҳаракати мамлакат пойтахти бўлган Дамашқни эгаллаб олди. Асад ва унинг оиласи эса Россиядан қўним топди. Хўш, Сурия кимнинг қўлига ўтди? Абу Муҳаммад Ал-Жўланий дея таърифланаётган шахс ким ўзи? Қуйида кенгроқ тўхталамиз.

Отаси нефть саноати ишчиси, онаси география ўқитувчиси бўлган Абу Муҳаммад Ал-Жўланий номи билан танилган, ҳақиқий исми эса Аҳмад Ҳусайн Ал-Шараа бўлган Ал-Жўланий 1981 йилда Суриянинг жанубидаги Голан тепаликларида туғилган. Баъзи манбаларда Саудия Арабистонида туғилганлиги ҳақида ҳам маълумотлар берилган. Уни Суриядаги жиҳодчилар ҳаракати арбоби ҳам деб аташади.


Ал-Жўланийнинг жиҳодчиларга саёҳати Ироқда бошланган, Ироқда у “Ироқ Исломий давлати”ни яратган “Ал-қоида” билан боғланган, кейинчалик у “Ироқ ва Левант Исломий давлати”га айланган. 2003 йилда АҚШ бошчилигидаги халқаро коалиция Ироққа бостириб киргандан сўнг, у бошқа хорижий жангариларга қўшилади ва 2005 йилда асирга олинади шундан сўнг “Камп Букка” қамоқхонасига ташланади, у ерда жиҳодчи алоқаларини мустаҳкамлайди ва кейинчалик 2008 йилда қамоқдан чиққанидан сўнг “Исломий давлат”ни бошқариши керак бўлган Абу Бакр Ал-Бағдодийнинг олдига боради.


2011 йилда Бағдодий Жўланийни Сурияга юбориб, уни “Жебҳат ан-Нусра” махфий гуруҳини ташкил этиш учун маблағ билан таъминлайди. У “Левант халқига ёрдам бериш фронти” деб ҳам танилган ва ИШИД билан боғлиқ ташкилот эди. 2012 йилга келиб, “Жебҳат ан-Нусра” ИШИД ва “Ал-қоида” билан алоқаларини яширган Суриянинг таниқли жанговар кучига айланади.

Шараа кейинчалик “Жебҳат Фатҳ аш-Шам” деб номланган Суриядаги “Жебҳат ан-Нусра” ташкилотининг етакчиларидан бири бўлади.


АҚШ давлат департаменти 2013 йилнинг май ойида Ал-Жўланийни “ўта хавфли террорчилар” рўйхатига киритади ва тўрт йилдан сўнг уни қўлга олишга ёрдама берадиган маълумотлар учун 10 миллион доллар мукофот эълон қилади.


“Жебҳат ан-Нусра”нинг яратилиши

Юқорида таъкидланганидек, 2011 йилда Сурияда фуқаролар уруши бошланганида, Ироқ Ислом давлати раҳбарияти Сурияга экспансияни бошлашга қарор қилади ва Сурияда шўба тузилмасини ташкил этиш учун Ал-Жўланийни юборади. Янги гуруҳ 2012 йил 23 январда ташкил этилади ва дарҳол Суриядаги исломчилар орасида асосий ҳаракатлантирувчи кучга айланади.

Гуруҳ Сурия Араб армиясининг қисмларини муваффақиятли сиқиб чиқара бошлайди. “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” ва Суриянинг шимоли-Ғарбий қисмидаги ҳужум 2017 йил 28 январда “Жебҳат Фатҳ аш-Шам” (собиқ Жебҳат Ан-Нусра), “Жебҳат Ансар ад-Дин”, “Жейш ас-Сунна”, “Лива Ал-Ҳаққ” ва “Нур ад-Дин” “аз-Зенки” бирлашиши натижасида “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” ташкилоти ташкил этилди.

2017 йил 4 октябрда Россия мудофаа вазирлиги Ал-Жўланийни Россия федерацияси ҳаво кучлари зарбаси натижасида оғир яралангани, хусусан, қўлини йўқотгани ҳақида хабар тарқатади. Бироқ, бир неча кундан кейин Ал-Жўланий жароҳат ҳақидаги маълумотни рад этган видеомурожаат билан чиқади.


2024 йил 27 ноябрда Сурияда “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” отрядлари бошчилигидаги ҳукуматга қарши кенг кўламли ҳужум бошланди. 2024-йил 1 декабрда Суриядаги Россия ҳаво ҳужуми натижасида Ал-Жўланий ҳалок бўлганлиги ҳақида хабарлар пайдо бўлган эди. Аммо, Ал-Жўланий ўз қўшинлари ойнинг бошида босиб олган Ҳалаб қалъасига соппа соғ ташриф буюради.

BBC манбаларига кўра, 5 декабрь кунидан бошлаб президент Башар Ал-Асад ағдарилиши арафасида чиқарилган расмий баёнотда Сурия исёнчилари етакчиси Абу Муҳаммад Ал-Жўланий ўзининг жиҳодчи ўтмиши билан боғлиқ тахаллусидан воз кечгани ва ўзининг ҳақиқий исми Аҳмад Ал-Шараадан фойдаланишни бошлагани айтилди. Ушбу ҳаракат билан, Ал-Жўланий ўзининг қонунийлигини янги контекстда мустаҳкамлашга ҳаракат қилмоқда, чунки унинг Исломий ҳарбийлаштирилган гуруҳи “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” исёнчилар ҳужумига бошчилик қилиб, Дамашқни эгаллаб олганини эълон қилди ва шу билан мамлакатнинг катта қисмини назоратга олди. Ал-Жўланий бу ғалабасига бирданига эришиб қолгани йўқ эди. У йиллар давомида пухта тайёргарлик кўрган, бу нафақат унинг оммавий баёнотлари ва халқаро оммавий ахборот воситаларига берган интервьюларида, балки унинг ўзгарувчан кўринишида ҳам акс этган эди.


Шундай қилиб Сурия мухолифат кучлар қўлига ўтди. Мамлакатни эса “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” ҳаракати ва унга бошчилик қилган Ал-Жўланий эгаллаб олди. Маълумотларга кўра, Россияга қочган Башар Асад ўзи билан 135 миллиард долларни олиб кетган.


Ҳукуматга келган янги кучлар эса Асадга тегишли ва унга яқин бўлган одамларни қидирувга берган. Аллақачон Асаднинг яқинларидан бирини осиб ҳам ўлдирганлиги айтилмоқда.

Суриядаги мухолифатчиларнинг етакчиларидан бири бўлган Муҳаммад ал-Башир эса ўзини Суриянинг ўтиш даври ҳукумати раҳбари деб эълон қилди. У бу лавозимда 2025 йилнинг 1 мартига қадар фаолият юритади.

Тайёрлади: Илёс Болтаев


Жаҳон


														
														Дуров суд рухсати билан 8 ойдан сўнг Дубайга қайтди

Дуров суд рухсати билан 8 ойдан сўнг Дубайга қайтди

“Жараён давом этмоқда, лекин уйда бўлиш жуда ажойиб”, – деб ёзган Telegram асосчиси.
16:44 / 17.03.2025

														
														Ғарб давлатлари Украинага 10 минг нафардан ортиқ тинчликпарвар кучларини юборишга тайёр

Ғарб давлатлари Украинага 10 минг нафардан ортиқ тинчликпарвар кучларини юборишга тайёр

Нашр суҳбатдошларидан бирининг сўзларига кўра, контингент сони 10 минг кишидан ошади, тинчликпарвар кучларнинг асосий қисми …
22:57 / 16.03.2025

														
														Эрон Трамп таҳдидларига жавоб қайтарди

Эрон Трамп таҳдидларига жавоб қайтарди

“Эрон АҚШнинг Яман ҳусийларга қарши амалга оширган кенг кўламли ҳаво зарбаларига муносабат билдирди”, – деб хабар бермоқда R…
19:43 / 16.03.2025

														
														Макрон: Европа Россиянинг розилигисиз Украинага қўшин киритиши мумкин

Макрон: Европа Россиянинг розилигисиз Украинага қўшин киритиши мумкин

Агар Киев тегишли сўров юборса, Европа давлатлари Украинага тинчликпарвар кучларни юбориши мумкин. Бу ҳақда Франция Президен…
18:18 / 16.03.2025

														
														“Америка Овози” ўз эфирини тўхтатди

“Америка Овози” ўз эфирини тўхтатди

“Америка Овози”нинг деярли барча ходимлари таътилга жўнатилди, 83 йил ичида илк бор радио фаолияти тўхтатилди.
13:41 / 16.03.2025

														
														АҚШ ҳусийларга қарши ҳарбий операцияларни бошлади

АҚШ ҳусийларга қарши ҳарбий операцияларни бошлади

Трамп ҳусийларни Қўшма Штатлар ва бошқа давлатларнинг кемалари, самолётлари ҳамда дронларига қарши “тўхтовсиз қароқчилик, зў…
10:07 / 16.03.2025

														
														Карни Канада бош вазири сифатида қасамёд қилди

Карни Канада бош вазири сифатида қасамёд қилди

Илгари Канадада ҳукмронлик қилаётган либераллар партиясининг янги раҳбари этиб сайланган Марк Карни жума куни ўзидан олдинги…
09:20 / 15.03.2025

														
														Боливияда 6 мингга яқин одам кучли тошқиндан азият чекмоқда

Боливияда 6 мингга яқин одам кучли тошқиндан азият чекмоқда

Боливияда қишлоқ хўжалиги далалари ва уйлари сув остида қолди. 6 мингга яқин одам кучли тошқинлардан азият чекмоқда.
22:16 / 14.03.2025

														
														АҚШ Гренландияни аннексия қилиши мумкин

АҚШ Гренландияни аннексия қилиши мумкин

Дания парламентининг мудофаа қўмитаси раиси Расмус Ярлов эса АҚШнинг даъволари “НАТОъга аъзо икки давлат ўртасида урушга” ол…
13:01 / 14.03.2025

														
														Арманистон ва Озарбайжон тинчлик шартномасини имзолайди

Арманистон ва Озарбайжон тинчлик шартномасини имзолайди

Бу ҳақда Озарбайжон ТИВ раҳбари Жейҳун Байрамов маълум қилди.
09:28 / 14.03.2025

Бу ҳам қизиқ

Ўзлаштириши юқори бўлган ижтимоий тоифадаги талабаларга қўшимча грант ажратилади

Ўзлаштириши юқори бўлган ижтимоий тоифадаги талабаларга қўшимча грант ажратилади

Бунда талабгорлар ўз аризалари билан ҳар йили 20 июлга қадар олий таълим ташкилотининг расмий веб-сайти орқали рўйхатдан ўта…
08:38 / 16.03.2025
Бокс бўйича аёллар терма жамоаси Жаҳон чемпионатини тарихий натижа билан якунлади

Бокс бўйича аёллар терма жамоаси Жаҳон чемпионатини тарихий натижа билан якунлади

Сербиянинг Ниша шаҳрида бокс бўйича аёллар ўртасида жаҳон чемпионати якунланди. Ушбу биринчиликда Ўзбекистон терма жамоаси ў…
19:44 / 17.03.2025
Янгийўлда Gentra бетон симёғочга бориб урилди

Янгийўлда Gentra бетон симёғочга бориб урилди

Тошкент вилоятининг Янгийўл туманида Gentra бетон симёғочга урилиб, йўл-транспорт ҳодисаси содир этди.
20:17 / 16.03.2025
“Америка Овози” ўз эфирини тўхтатди

“Америка Овози” ўз эфирини тўхтатди

“Америка Овози”нинг деярли барча ходимлари таътилга жўнатилди, 83 йил ичида илк бор радио фаолияти тўхтатилди.
13:41 / 16.03.2025
Тошкентдаги тунги клубда жанжал юзага келди

Тошкентдаги тунги клубда жанжал юзага келди

Ижтимоий тармоқларда “Тунги клубда эркак калтакланди” сарлавҳаси остидаги тарқалган видеога Тошкент шаҳар ИИБ расмий муносаб…
08:48 / 17.03.2025
Қозоғистон Термиз шаҳрида савдо павильонини очди

Қозоғистон Термиз шаҳрида савдо павильонини очди

14 март куни Термиз шаҳридаги Айритом эркин иқтисодий зонасида Қозоғистон савдо павильони очилди.
22:33 / 15.03.2025
Кўп қаватли уйларда иситиш мавсуми тез орада якунланади

Кўп қаватли уйларда иситиш мавсуми тез орада якунланади

Маълум қилинишича, иситиш мавсуми якунлангач, кейинги мавсумга тайёргарлик кўриш ишларининг муҳим босқичи бошланади.
10:26 / 17.03.2025
Илзат Қосимов: “Хитойлик инвесторлар Ўзбекистонга хавф солаётгани йўқ”

Илзат Қосимов: “Хитойлик инвесторлар Ўзбекистонга хавф солаётгани йўқ”

Ўзбекистон Инвестициялар, саноат ва савдо вазири ўринбосари Илзат Қосимов Хитой инвесторларининг мамлакат иқтисодиётига таъс…
09:24 / 17.03.2025
Ўзбекистон ва Қозоғистон товар айирбошлаш ҳажми 2030 йилгача 10 млрд долларга етади

Ўзбекистон ва Қозоғистон товар айирбошлаш ҳажми 2030 йилгача 10 млрд долларга етади

Жорий йилнинг 15 март куни инвестициялар, саноат ва савдо вазири Лазиз Кудратов Қозоғистон Республикаси Савдо ва интеграция …
14:30 / 16.03.2025
Фарғонада Жанубий Кореяда ишлаш учун кадрлар тайёрлаш маркази очилади

Фарғонада Жанубий Кореяда ишлаш учун кадрлар тайёрлаш маркази очилади

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги миграция агентлиги директори Беҳзод Мусаев ва Улсан шаҳри мери ким Ду …
21:16 / 15.03.2025

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!