$
12254.27 UZS
-30.89
147.89 UZS
-0.73
14516.41 UZS
1.49
31° Кечаси 18°

Сурияни эгаллаган Ал-Жўланий ҳақида нималар маълум?

11:16 / 11.12.2024

Хабарингиз бор, Сурияда 50 йилдан ортиқ вақт давомида мамлакатни бошқарган Асадлар ҳукмронлиги якунига етди. Асад режими қулади. “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” ҳаракати мамлакат пойтахти бўлган Дамашқни эгаллаб олди. Асад ва унинг оиласи эса Россиядан қўним топди. Хўш, Сурия кимнинг қўлига ўтди? Абу Муҳаммад Ал-Жўланий дея таърифланаётган шахс ким ўзи? Қуйида кенгроқ тўхталамиз.

Отаси нефть саноати ишчиси, онаси география ўқитувчиси бўлган Абу Муҳаммад Ал-Жўланий номи билан танилган, ҳақиқий исми эса Аҳмад Ҳусайн Ал-Шараа бўлган Ал-Жўланий 1981 йилда Суриянинг жанубидаги Голан тепаликларида туғилган. Баъзи манбаларда Саудия Арабистонида туғилганлиги ҳақида ҳам маълумотлар берилган. Уни Суриядаги жиҳодчилар ҳаракати арбоби ҳам деб аташади.


Ал-Жўланийнинг жиҳодчиларга саёҳати Ироқда бошланган, Ироқда у “Ироқ Исломий давлати”ни яратган “Ал-қоида” билан боғланган, кейинчалик у “Ироқ ва Левант Исломий давлати”га айланган. 2003 йилда АҚШ бошчилигидаги халқаро коалиция Ироққа бостириб киргандан сўнг, у бошқа хорижий жангариларга қўшилади ва 2005 йилда асирга олинади шундан сўнг “Камп Букка” қамоқхонасига ташланади, у ерда жиҳодчи алоқаларини мустаҳкамлайди ва кейинчалик 2008 йилда қамоқдан чиққанидан сўнг “Исломий давлат”ни бошқариши керак бўлган Абу Бакр Ал-Бағдодийнинг олдига боради.


2011 йилда Бағдодий Жўланийни Сурияга юбориб, уни “Жебҳат ан-Нусра” махфий гуруҳини ташкил этиш учун маблағ билан таъминлайди. У “Левант халқига ёрдам бериш фронти” деб ҳам танилган ва ИШИД билан боғлиқ ташкилот эди. 2012 йилга келиб, “Жебҳат ан-Нусра” ИШИД ва “Ал-қоида” билан алоқаларини яширган Суриянинг таниқли жанговар кучига айланади.

Шараа кейинчалик “Жебҳат Фатҳ аш-Шам” деб номланган Суриядаги “Жебҳат ан-Нусра” ташкилотининг етакчиларидан бири бўлади.


АҚШ давлат департаменти 2013 йилнинг май ойида Ал-Жўланийни “ўта хавфли террорчилар” рўйхатига киритади ва тўрт йилдан сўнг уни қўлга олишга ёрдама берадиган маълумотлар учун 10 миллион доллар мукофот эълон қилади.


“Жебҳат ан-Нусра”нинг яратилиши

Юқорида таъкидланганидек, 2011 йилда Сурияда фуқаролар уруши бошланганида, Ироқ Ислом давлати раҳбарияти Сурияга экспансияни бошлашга қарор қилади ва Сурияда шўба тузилмасини ташкил этиш учун Ал-Жўланийни юборади. Янги гуруҳ 2012 йил 23 январда ташкил этилади ва дарҳол Суриядаги исломчилар орасида асосий ҳаракатлантирувчи кучга айланади.

Гуруҳ Сурия Араб армиясининг қисмларини муваффақиятли сиқиб чиқара бошлайди. “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” ва Суриянинг шимоли-Ғарбий қисмидаги ҳужум 2017 йил 28 январда “Жебҳат Фатҳ аш-Шам” (собиқ Жебҳат Ан-Нусра), “Жебҳат Ансар ад-Дин”, “Жейш ас-Сунна”, “Лива Ал-Ҳаққ” ва “Нур ад-Дин” “аз-Зенки” бирлашиши натижасида “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” ташкилоти ташкил этилди.

2017 йил 4 октябрда Россия мудофаа вазирлиги Ал-Жўланийни Россия федерацияси ҳаво кучлари зарбаси натижасида оғир яралангани, хусусан, қўлини йўқотгани ҳақида хабар тарқатади. Бироқ, бир неча кундан кейин Ал-Жўланий жароҳат ҳақидаги маълумотни рад этган видеомурожаат билан чиқади.


2024 йил 27 ноябрда Сурияда “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” отрядлари бошчилигидаги ҳукуматга қарши кенг кўламли ҳужум бошланди. 2024-йил 1 декабрда Суриядаги Россия ҳаво ҳужуми натижасида Ал-Жўланий ҳалок бўлганлиги ҳақида хабарлар пайдо бўлган эди. Аммо, Ал-Жўланий ўз қўшинлари ойнинг бошида босиб олган Ҳалаб қалъасига соппа соғ ташриф буюради.

BBC манбаларига кўра, 5 декабрь кунидан бошлаб президент Башар Ал-Асад ағдарилиши арафасида чиқарилган расмий баёнотда Сурия исёнчилари етакчиси Абу Муҳаммад Ал-Жўланий ўзининг жиҳодчи ўтмиши билан боғлиқ тахаллусидан воз кечгани ва ўзининг ҳақиқий исми Аҳмад Ал-Шараадан фойдаланишни бошлагани айтилди. Ушбу ҳаракат билан, Ал-Жўланий ўзининг қонунийлигини янги контекстда мустаҳкамлашга ҳаракат қилмоқда, чунки унинг Исломий ҳарбийлаштирилган гуруҳи “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” исёнчилар ҳужумига бошчилик қилиб, Дамашқни эгаллаб олганини эълон қилди ва шу билан мамлакатнинг катта қисмини назоратга олди. Ал-Жўланий бу ғалабасига бирданига эришиб қолгани йўқ эди. У йиллар давомида пухта тайёргарлик кўрган, бу нафақат унинг оммавий баёнотлари ва халқаро оммавий ахборот воситаларига берган интервьюларида, балки унинг ўзгарувчан кўринишида ҳам акс этган эди.


Шундай қилиб Сурия мухолифат кучлар қўлига ўтди. Мамлакатни эса “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” ҳаракати ва унга бошчилик қилган Ал-Жўланий эгаллаб олди. Маълумотларга кўра, Россияга қочган Башар Асад ўзи билан 135 миллиард долларни олиб кетган.


Ҳукуматга келган янги кучлар эса Асадга тегишли ва унга яқин бўлган одамларни қидирувга берган. Аллақачон Асаднинг яқинларидан бирини осиб ҳам ўлдирганлиги айтилмоқда.

Суриядаги мухолифатчиларнинг етакчиларидан бири бўлган Муҳаммад ал-Башир эса ўзини Суриянинг ўтиш даври ҳукумати раҳбари деб эълон қилди. У бу лавозимда 2025 йилнинг 1 мартига қадар фаолият юритади.

Тайёрлади: Илёс Болтаев


Жаҳон


														
														Ҳукуматнинг бюджет тежаш режаларига қаши 250 дан ортиқ намойиш ўтказилади

Ҳукуматнинг бюджет тежаш режаларига қаши 250 дан ортиқ намойиш ўтказилади

Франция бўйлаб ҳукуматнинг бюджет тежаш режаларига қарши 250 дан ортиқ намойишлар ўтказилиши режалаштирилган
15:11 / 18.09.2025

														
														Исроил ракета ва дронлар таҳдиддан “Темир нур” номли лазерли қурол тизими билан ҳимояланишга тайёр

Исроил ракета ва дронлар таҳдиддан “Темир нур” номли лазерли қурол тизими билан ҳимояланишга тайёр

“Исроил Мудофаа вазирлиги лазер асосидаги “Темир нур” ҳаво ҳужумидан мудофаа тизими яқин ойларда фойдаланишга топширилишини …
15:07 / 18.09.2025

														
														Трамп АҚШ антифашистлар ҳаракатини террорчи ташкилот деб эълон қилди

Трамп АҚШ антифашистлар ҳаракатини террорчи ташкилот деб эълон қилди

АҚШ президенти Доналд Трамп Америка антифашистлар ҳаракатини террористик ташкилот деб тан олганини айтди. У бу ҳақда Truth S…
11:16 / 18.09.2025

														
														Жапаров Жалолобод шаҳрини Манас деб қайта номлаш тўғрисидаги қонунни имзолади

Жапаров Жалолобод шаҳрини Манас деб қайта номлаш тўғрисидаги қонунни имзолади

Бу ҳақда Қирғизистон раҳбарининг матбуот хизмати хабар берди.
09:29 / 18.09.2025

														
														АҚШ ва Хитой ТикТокъни сотиш бўйича битимга эришди

АҚШ ва Хитой ТикТокъни сотиш бўйича битимга эришди

Bloomberg хабарига кўра, TikTok ижтимоий тармоғи Oracle, Andreessen Horowitz ва Silver Lake инвестиция компанияларига кирувч…
16:53 / 17.09.2025

														
														Хитойда иккита учар машина тўқнашди

Хитойда иккита учар машина тўқнашди

“Хитойнинг Чангчун шаҳрида бўлиб ўтган ҳаво шоуси машқлари пайтида иккита учар машина тўқнашди”, – дея хабар бермоқда Bloomb…
16:32 / 17.09.2025

														
														Энди “келин ўғри”лари 10 йилгача қамалади

Энди “келин ўғри”лари 10 йилгача қамалади

Қозоғистонда бугундан бошлаб турмушга чиқишга мажбурлаганлик учун жиноий жавобгарлик тўғрисидаги қонун кучга кирди.
16:38 / 16.09.2025

														
														Эрдўған Исроилга нисбатан кучли санкциялар қўллашга чақирди

Эрдўған Исроилга нисбатан кучли санкциялар қўллашга чақирди

“Туркия сизлар билан тажрибамиз ва имкониятларимизни бўлишишга тайёр. Биз бир ярим йил олдин Исроил билан барча савдо алоқал…
14:46 / 16.09.2025

														
														Нетаняху Хитой ва Қатарни Исроилни изоляция қилишга уринишда айблади

Нетаняху Хитой ва Қатарни Исроилни изоляция қилишга уринишда айблади

Исроил бош вазири бу ҳақда АҚШ давлат котиби Марко Рубио билан учрашувда айтиб ўтган.
10:00 / 16.09.2025

Бу ҳам қизиқ

Болаларга нисбатан жинсий зўравонлик учун жавобгарлик кучайтирилиши мумкин

Болаларга нисбатан жинсий зўравонлик учун жавобгарлик кучайтирилиши мумкин

Олий Мажлис Сенатининг ялпи мажлисида вояга етмаганлар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тизимини такомиллаштириш доирасида “Ўзбекисто…
17:13 / 16.09.2025
17 сентябрь куни қандай об-ҳаво кузатилади?

17 сентябрь куни қандай об-ҳаво кузатилади?

“Ўзгидромет” 17 сентябрь, чоршанба куни учун об-ҳаво прогнозини эълон қилди.
17:40 / 16.09.2025
1 ноябрдан талабалар ижара тўловининг бир қисмини қайтариш бўйича ЙИДХП (мй.гов.уз)га мурожаат қилишлари мумкин бўлади

1 ноябрдан талабалар ижара тўловининг бир қисмини қайтариш бўйича ЙИДХП (мй.гов.уз)га мурожаат қилишлари мумкин бўлади

Қарорга кўра, 2026 йил 1 майдан ногиронликни белгилаш бўйича давлат хизматини кўрсатишда фуқароларга тиббиёт муассасаларига …
11:32 / 17.09.2025
Хитойда иккита учар машина тўқнашди

Хитойда иккита учар машина тўқнашди

“Хитойнинг Чангчун шаҳрида бўлиб ўтган ҳаво шоуси машқлари пайтида иккита учар машина тўқнашди”, – дея хабар бермоқда Bloomb…
16:32 / 17.09.2025
Президент Наманган ва бухоролик икки нафар ўқитувчига машина совға қилди

Президент Наманган ва бухоролик икки нафар ўқитувчига машина совға қилди

Бу ҳақда мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги ахборот хизмати хабар берди.
10:03 / 17.09.2025
Жиззахда 10 туб дарахт кесган фуқарога 2 йил қамоқ жазоси берилди

Жиззахда 10 туб дарахт кесган фуқарога 2 йил қамоқ жазоси берилди

Жиззах вилояти Пахтакор туманида ўн туп дарахт кесган фуқаро 2 йилга қамалди. Бу ҳақда “Миллар” дастурида хабар берилди.
16:42 / 18.09.2025
Тошкентда 6 мингдан ортиқ чиптасиз йўловчи жаримага тортилди

Тошкентда 6 мингдан ортиқ чиптасиз йўловчи жаримага тортилди

Бу тартиб жамоат транспортининг сифатли ва барқарор ишлашини таъминлашга қаратилган.
11:08 / 18.09.2025
Саудия Арабистонида мушкул аҳволда қолган бир гуруҳ ўзбекистонлик зиёратчилар ватанга қайтарилди

Саудия Арабистонида мушкул аҳволда қолган бир гуруҳ ўзбекистонлик зиёратчилар ватанга қайтарилди

“Мамлакатимиз Бош консулхонаси кўмагида Саудия Арабистонига Умра амалларини бажариш учун борган ва мушкул аҳволда қолган ват…
13:10 / 18.09.2025
Самарқандда оилавий корхона 2,1 млрд сўмлик “свет”ни ўмарди

Самарқандда оилавий корхона 2,1 млрд сўмлик “свет”ни ўмарди

Ушбу қоидабузарлик натижасида дастлабки ҳисоб-китобларга кўра электр таъминоти корхонасига 2 миллиард 160 миллион сўмлик зар…
14:42 / 17.09.2025

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!