$
12437.15 UZS
62.6
153.34 UZS
0.21
14480.57 UZS
55.56
35° Кечаси 20°

Сурияни эгаллаган Ал-Жўланий ҳақида нималар маълум?

11:16 / 11.12.2024

Хабарингиз бор, Сурияда 50 йилдан ортиқ вақт давомида мамлакатни бошқарган Асадлар ҳукмронлиги якунига етди. Асад режими қулади. “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” ҳаракати мамлакат пойтахти бўлган Дамашқни эгаллаб олди. Асад ва унинг оиласи эса Россиядан қўним топди. Хўш, Сурия кимнинг қўлига ўтди? Абу Муҳаммад Ал-Жўланий дея таърифланаётган шахс ким ўзи? Қуйида кенгроқ тўхталамиз.

Отаси нефть саноати ишчиси, онаси география ўқитувчиси бўлган Абу Муҳаммад Ал-Жўланий номи билан танилган, ҳақиқий исми эса Аҳмад Ҳусайн Ал-Шараа бўлган Ал-Жўланий 1981 йилда Суриянинг жанубидаги Голан тепаликларида туғилган. Баъзи манбаларда Саудия Арабистонида туғилганлиги ҳақида ҳам маълумотлар берилган. Уни Суриядаги жиҳодчилар ҳаракати арбоби ҳам деб аташади.


Ал-Жўланийнинг жиҳодчиларга саёҳати Ироқда бошланган, Ироқда у “Ироқ Исломий давлати”ни яратган “Ал-қоида” билан боғланган, кейинчалик у “Ироқ ва Левант Исломий давлати”га айланган. 2003 йилда АҚШ бошчилигидаги халқаро коалиция Ироққа бостириб киргандан сўнг, у бошқа хорижий жангариларга қўшилади ва 2005 йилда асирга олинади шундан сўнг “Камп Букка” қамоқхонасига ташланади, у ерда жиҳодчи алоқаларини мустаҳкамлайди ва кейинчалик 2008 йилда қамоқдан чиққанидан сўнг “Исломий давлат”ни бошқариши керак бўлган Абу Бакр Ал-Бағдодийнинг олдига боради.


2011 йилда Бағдодий Жўланийни Сурияга юбориб, уни “Жебҳат ан-Нусра” махфий гуруҳини ташкил этиш учун маблағ билан таъминлайди. У “Левант халқига ёрдам бериш фронти” деб ҳам танилган ва ИШИД билан боғлиқ ташкилот эди. 2012 йилга келиб, “Жебҳат ан-Нусра” ИШИД ва “Ал-қоида” билан алоқаларини яширган Суриянинг таниқли жанговар кучига айланади.

Шараа кейинчалик “Жебҳат Фатҳ аш-Шам” деб номланган Суриядаги “Жебҳат ан-Нусра” ташкилотининг етакчиларидан бири бўлади.


АҚШ давлат департаменти 2013 йилнинг май ойида Ал-Жўланийни “ўта хавфли террорчилар” рўйхатига киритади ва тўрт йилдан сўнг уни қўлга олишга ёрдама берадиган маълумотлар учун 10 миллион доллар мукофот эълон қилади.


“Жебҳат ан-Нусра”нинг яратилиши

Юқорида таъкидланганидек, 2011 йилда Сурияда фуқаролар уруши бошланганида, Ироқ Ислом давлати раҳбарияти Сурияга экспансияни бошлашга қарор қилади ва Сурияда шўба тузилмасини ташкил этиш учун Ал-Жўланийни юборади. Янги гуруҳ 2012 йил 23 январда ташкил этилади ва дарҳол Суриядаги исломчилар орасида асосий ҳаракатлантирувчи кучга айланади.

Гуруҳ Сурия Араб армиясининг қисмларини муваффақиятли сиқиб чиқара бошлайди. “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” ва Суриянинг шимоли-Ғарбий қисмидаги ҳужум 2017 йил 28 январда “Жебҳат Фатҳ аш-Шам” (собиқ Жебҳат Ан-Нусра), “Жебҳат Ансар ад-Дин”, “Жейш ас-Сунна”, “Лива Ал-Ҳаққ” ва “Нур ад-Дин” “аз-Зенки” бирлашиши натижасида “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” ташкилоти ташкил этилди.

2017 йил 4 октябрда Россия мудофаа вазирлиги Ал-Жўланийни Россия федерацияси ҳаво кучлари зарбаси натижасида оғир яралангани, хусусан, қўлини йўқотгани ҳақида хабар тарқатади. Бироқ, бир неча кундан кейин Ал-Жўланий жароҳат ҳақидаги маълумотни рад этган видеомурожаат билан чиқади.


2024 йил 27 ноябрда Сурияда “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” отрядлари бошчилигидаги ҳукуматга қарши кенг кўламли ҳужум бошланди. 2024-йил 1 декабрда Суриядаги Россия ҳаво ҳужуми натижасида Ал-Жўланий ҳалок бўлганлиги ҳақида хабарлар пайдо бўлган эди. Аммо, Ал-Жўланий ўз қўшинлари ойнинг бошида босиб олган Ҳалаб қалъасига соппа соғ ташриф буюради.

BBC манбаларига кўра, 5 декабрь кунидан бошлаб президент Башар Ал-Асад ағдарилиши арафасида чиқарилган расмий баёнотда Сурия исёнчилари етакчиси Абу Муҳаммад Ал-Жўланий ўзининг жиҳодчи ўтмиши билан боғлиқ тахаллусидан воз кечгани ва ўзининг ҳақиқий исми Аҳмад Ал-Шараадан фойдаланишни бошлагани айтилди. Ушбу ҳаракат билан, Ал-Жўланий ўзининг қонунийлигини янги контекстда мустаҳкамлашга ҳаракат қилмоқда, чунки унинг Исломий ҳарбийлаштирилган гуруҳи “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” исёнчилар ҳужумига бошчилик қилиб, Дамашқни эгаллаб олганини эълон қилди ва шу билан мамлакатнинг катта қисмини назоратга олди. Ал-Жўланий бу ғалабасига бирданига эришиб қолгани йўқ эди. У йиллар давомида пухта тайёргарлик кўрган, бу нафақат унинг оммавий баёнотлари ва халқаро оммавий ахборот воситаларига берган интервьюларида, балки унинг ўзгарувчан кўринишида ҳам акс этган эди.


Шундай қилиб Сурия мухолифат кучлар қўлига ўтди. Мамлакатни эса “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” ҳаракати ва унга бошчилик қилган Ал-Жўланий эгаллаб олди. Маълумотларга кўра, Россияга қочган Башар Асад ўзи билан 135 миллиард долларни олиб кетган.


Ҳукуматга келган янги кучлар эса Асадга тегишли ва унга яқин бўлган одамларни қидирувга берган. Аллақачон Асаднинг яқинларидан бирини осиб ҳам ўлдирганлиги айтилмоқда.

Суриядаги мухолифатчиларнинг етакчиларидан бири бўлган Муҳаммад ал-Башир эса ўзини Суриянинг ўтиш даври ҳукумати раҳбари деб эълон қилди. У бу лавозимда 2025 йилнинг 1 мартига қадар фаолият юритади.

Тайёрлади: Илёс Болтаев


Жаҳон


														
														Германияда сайлов олдидан 16 номзод вафот этди

Германияда сайлов олдидан 16 номзод вафот этди

Маҳаллий ҳокимиятларнинг таъкидлашича, бундай ҳолатлар ҳар сафар бўлиб туради
21:35 / 05.09.2025

														
														АҚШ Пуэрто-Рикога 10 та F-35 қирувчи самолётини юборади

АҚШ Пуэрто-Рикога 10 та F-35 қирувчи самолётини юборади

Ушбу фаолликни Венесуэла раҳбари ўз мамлакати учун катта таҳдид деб атади
20:13 / 05.09.2025

														
														Конгода Эбола эпидемияси эълон қилинди

Конгода Эбола эпидемияси эълон қилинди

4 сентябрь ҳолатига кўра, 28 та гумон қилинган ҳолат ва 15 та ўлим ҳолати қайд этилган.
17:19 / 05.09.2025

														
														Шри-Ланкада автобус жарга тушиб кетди

Шри-Ланкада автобус жарга тушиб кетди

Ҳозирда экспертлар ҳодиса сабабларини ўрганаётгани билдирилган.
15:33 / 05.09.2025

														
														ID Ғазо шаҳрининг 40 фоизини назоратга олганини билдирди

ID Ғазо шаҳрининг 40 фоизини назоратга олганини билдирди

Эслатиб ўтамиз, ID 20 август куни Ғазо шаҳрига ҳужум бошлади ва 29 август куни уни хавфли жанговар ҳудуд деб эълон қилган.
13:55 / 05.09.2025

														
														БМТ: Афғонистондаги зилзила минтақада сув танқислигини янада кучайтирди

БМТ: Афғонистондаги зилзила минтақада сув танқислигини янада кучайтирди

Афғонистонда 31 август куни содир бўлган зилзила минтақадаги мавжуд сув муаммосини янада кучайтирган.
11:25 / 05.09.2025

														
														Россия Афғонистонга 20 тонна гуманитар ёрдам юборди

Россия Афғонистонга 20 тонна гуманитар ёрдам юборди

Ташаббус шахсан Владимир Путин кўрсатмаси ва ҳукумат топшириғи асосида амалга оширилмоқда.
09:35 / 05.09.2025

														
														Индонезиядаги Семеру вулқонида иккита портлаш содир бўлди

Индонезиядаги Семеру вулқонида иккита портлаш содир бўлди

Индонезиянинг Ява ороли шарқида жойлашган Семеру вулқонида иккита отилиш содир бўлди.
11:36 / 04.09.2025

														
														Португалияда “Глория” фуникулёри ҳалокати оқибатида камида 15 киши қурбон бўлди

Португалияда “Глория” фуникулёри ҳалокати оқибатида камида 15 киши қурбон бўлди

Полиция маълумотларига кўра, ҳалок бўлганлардан ташқари яна 18 киши жароҳат олган, улардан камида беш нафарининг аҳволи оғир.
11:18 / 04.09.2025

Бу ҳам қизиқ

Конгода Эбола эпидемияси эълон қилинди

Конгода Эбола эпидемияси эълон қилинди

4 сентябрь ҳолатига кўра, 28 та гумон қилинган ҳолат ва 15 та ўлим ҳолати қайд этилган.
17:19 / 05.09.2025
Бухорода беш ишчи канализацияга тушиб кетди

Бухорода беш ишчи канализацияга тушиб кетди

Маълумотларга кўра, уч кишининг жасади топилган.
10:09 / 05.09.2025
5 сентябрь куни кутилаётган об-ҳаво маълумоти

5 сентябрь куни кутилаётган об-ҳаво маълумоти

Кечаси 18-20 даража илиқ, кундузи 35-37 даража иссиқ бўлади
22:49 / 04.09.2025
Қозоғистонда ўқувчи қизни зўрлаган ўзбекистонлик эркакка умрбод қамоқ жазоси берилди

Қозоғистонда ўқувчи қизни зўрлаган ўзбекистонлик эркакка умрбод қамоқ жазоси берилди

Суд ҳукми 25 август куни эълон қилинди. Ҳукм ҳали қонуний кучга кирмаган бўлиб, айбланувчининг аппеляция шикояти бериш-берма…
17:06 / 04.09.2025
Қирғизистондан олиб келинган наркотик моддалар бўйича жиноят иши очилди

Қирғизистондан олиб келинган наркотик моддалар бўйича жиноят иши очилди

Қирғизистондан наркотик моддалар олиб келиб, сотиш билан шуғулланган жиноий гуруҳ аъзолари қўлга олинди.
12:10 / 05.09.2025
Самарқанд ва Қорақалпоғистонда яроқсиз алкоголь маҳсулотларининг савдосини олди олинди

Самарқанд ва Қорақалпоғистонда яроқсиз алкоголь маҳсулотларининг савдосини олди олинди

Ҳолатлар юзасидан Жиноят кодексининг тегишли моддалари билан жиноят ишлари қўзғатилиб, тергов ҳаракатлари ўтказилмоқда
21:38 / 04.09.2025
ID Ғазо шаҳрининг 40 фоизини назоратга олганини билдирди

ID Ғазо шаҳрининг 40 фоизини назоратга олганини билдирди

Эслатиб ўтамиз, ID 20 август куни Ғазо шаҳрига ҳужум бошлади ва 29 август куни уни хавфли жанговар ҳудуд деб эълон қилган.
13:55 / 05.09.2025

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!