$
12634.34 UZS
-18.98
162.37 UZS
0.48
14821.34 UZS
-0.76
36° Кечаси 23°

Сурияни эгаллаган Ал-Жўланий ҳақида нималар маълум?

11:16 / 11.12.2024

Хабарингиз бор, Сурияда 50 йилдан ортиқ вақт давомида мамлакатни бошқарган Асадлар ҳукмронлиги якунига етди. Асад режими қулади. “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” ҳаракати мамлакат пойтахти бўлган Дамашқни эгаллаб олди. Асад ва унинг оиласи эса Россиядан қўним топди. Хўш, Сурия кимнинг қўлига ўтди? Абу Муҳаммад Ал-Жўланий дея таърифланаётган шахс ким ўзи? Қуйида кенгроқ тўхталамиз.

Отаси нефть саноати ишчиси, онаси география ўқитувчиси бўлган Абу Муҳаммад Ал-Жўланий номи билан танилган, ҳақиқий исми эса Аҳмад Ҳусайн Ал-Шараа бўлган Ал-Жўланий 1981 йилда Суриянинг жанубидаги Голан тепаликларида туғилган. Баъзи манбаларда Саудия Арабистонида туғилганлиги ҳақида ҳам маълумотлар берилган. Уни Суриядаги жиҳодчилар ҳаракати арбоби ҳам деб аташади.


Ал-Жўланийнинг жиҳодчиларга саёҳати Ироқда бошланган, Ироқда у “Ироқ Исломий давлати”ни яратган “Ал-қоида” билан боғланган, кейинчалик у “Ироқ ва Левант Исломий давлати”га айланган. 2003 йилда АҚШ бошчилигидаги халқаро коалиция Ироққа бостириб киргандан сўнг, у бошқа хорижий жангариларга қўшилади ва 2005 йилда асирга олинади шундан сўнг “Камп Букка” қамоқхонасига ташланади, у ерда жиҳодчи алоқаларини мустаҳкамлайди ва кейинчалик 2008 йилда қамоқдан чиққанидан сўнг “Исломий давлат”ни бошқариши керак бўлган Абу Бакр Ал-Бағдодийнинг олдига боради.


2011 йилда Бағдодий Жўланийни Сурияга юбориб, уни “Жебҳат ан-Нусра” махфий гуруҳини ташкил этиш учун маблағ билан таъминлайди. У “Левант халқига ёрдам бериш фронти” деб ҳам танилган ва ИШИД билан боғлиқ ташкилот эди. 2012 йилга келиб, “Жебҳат ан-Нусра” ИШИД ва “Ал-қоида” билан алоқаларини яширган Суриянинг таниқли жанговар кучига айланади.

Шараа кейинчалик “Жебҳат Фатҳ аш-Шам” деб номланган Суриядаги “Жебҳат ан-Нусра” ташкилотининг етакчиларидан бири бўлади.


АҚШ давлат департаменти 2013 йилнинг май ойида Ал-Жўланийни “ўта хавфли террорчилар” рўйхатига киритади ва тўрт йилдан сўнг уни қўлга олишга ёрдама берадиган маълумотлар учун 10 миллион доллар мукофот эълон қилади.


“Жебҳат ан-Нусра”нинг яратилиши

Юқорида таъкидланганидек, 2011 йилда Сурияда фуқаролар уруши бошланганида, Ироқ Ислом давлати раҳбарияти Сурияга экспансияни бошлашга қарор қилади ва Сурияда шўба тузилмасини ташкил этиш учун Ал-Жўланийни юборади. Янги гуруҳ 2012 йил 23 январда ташкил этилади ва дарҳол Суриядаги исломчилар орасида асосий ҳаракатлантирувчи кучга айланади.

Гуруҳ Сурия Араб армиясининг қисмларини муваффақиятли сиқиб чиқара бошлайди. “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” ва Суриянинг шимоли-Ғарбий қисмидаги ҳужум 2017 йил 28 январда “Жебҳат Фатҳ аш-Шам” (собиқ Жебҳат Ан-Нусра), “Жебҳат Ансар ад-Дин”, “Жейш ас-Сунна”, “Лива Ал-Ҳаққ” ва “Нур ад-Дин” “аз-Зенки” бирлашиши натижасида “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” ташкилоти ташкил этилди.

2017 йил 4 октябрда Россия мудофаа вазирлиги Ал-Жўланийни Россия федерацияси ҳаво кучлари зарбаси натижасида оғир яралангани, хусусан, қўлини йўқотгани ҳақида хабар тарқатади. Бироқ, бир неча кундан кейин Ал-Жўланий жароҳат ҳақидаги маълумотни рад этган видеомурожаат билан чиқади.


2024 йил 27 ноябрда Сурияда “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” отрядлари бошчилигидаги ҳукуматга қарши кенг кўламли ҳужум бошланди. 2024-йил 1 декабрда Суриядаги Россия ҳаво ҳужуми натижасида Ал-Жўланий ҳалок бўлганлиги ҳақида хабарлар пайдо бўлган эди. Аммо, Ал-Жўланий ўз қўшинлари ойнинг бошида босиб олган Ҳалаб қалъасига соппа соғ ташриф буюради.

BBC манбаларига кўра, 5 декабрь кунидан бошлаб президент Башар Ал-Асад ағдарилиши арафасида чиқарилган расмий баёнотда Сурия исёнчилари етакчиси Абу Муҳаммад Ал-Жўланий ўзининг жиҳодчи ўтмиши билан боғлиқ тахаллусидан воз кечгани ва ўзининг ҳақиқий исми Аҳмад Ал-Шараадан фойдаланишни бошлагани айтилди. Ушбу ҳаракат билан, Ал-Жўланий ўзининг қонунийлигини янги контекстда мустаҳкамлашга ҳаракат қилмоқда, чунки унинг Исломий ҳарбийлаштирилган гуруҳи “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” исёнчилар ҳужумига бошчилик қилиб, Дамашқни эгаллаб олганини эълон қилди ва шу билан мамлакатнинг катта қисмини назоратга олди. Ал-Жўланий бу ғалабасига бирданига эришиб қолгани йўқ эди. У йиллар давомида пухта тайёргарлик кўрган, бу нафақат унинг оммавий баёнотлари ва халқаро оммавий ахборот воситаларига берган интервьюларида, балки унинг ўзгарувчан кўринишида ҳам акс этган эди.


Шундай қилиб Сурия мухолифат кучлар қўлига ўтди. Мамлакатни эса “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” ҳаракати ва унга бошчилик қилган Ал-Жўланий эгаллаб олди. Маълумотларга кўра, Россияга қочган Башар Асад ўзи билан 135 миллиард долларни олиб кетган.


Ҳукуматга келган янги кучлар эса Асадга тегишли ва унга яқин бўлган одамларни қидирувга берган. Аллақачон Асаднинг яқинларидан бирини осиб ҳам ўлдирганлиги айтилмоқда.

Суриядаги мухолифатчиларнинг етакчиларидан бири бўлган Муҳаммад ал-Башир эса ўзини Суриянинг ўтиш даври ҳукумати раҳбари деб эълон қилди. У бу лавозимда 2025 йилнинг 1 мартига қадар фаолият юритади.

Тайёрлади: Илёс Болтаев


Жаҳон


														
														Масъуд Пезешкиён Исроилнинг Теҳронга ҳужуми вақтида жароҳат олган

Масъуд Пезешкиён Исроилнинг Теҳронга ҳужуми вақтида жароҳат олган

Эрон Президенти Масъуд Пезешкиён Исроилнинг Теҳронга берган зарбалари давомида енгил жароҳат олган. Бу ҳақда Fars News хабар…
14:48 / 13.07.2025

														
														КХДР Россияни Украинага қарши урушда қўллаб-қувватлашда давом этади

КХДР Россияни Украинага қарши урушда қўллаб-қувватлашда давом этади

Шимолий Корея раҳбари Ким Чен Ин Россиянинг Украинадаги урушини “шартсиз қўллаб-қувватлашини” билдирди — бу ҳақда Пхенян дав…
10:33 / 13.07.2025

														
														Янги Каледония давлати тузилади

Янги Каледония давлати тузилади

Бу ҳақда Франция президенти Эммануэл Макрон Х ижтимоий тармоғидаги саҳифасида маълум қилди.
09:27 / 13.07.2025

														
														Океания минтақасида янги давлат тузилади

Океания минтақасида янги давлат тузилади

Аммо бу мамлакат мухторият мақомида бўлади
22:25 / 12.07.2025

														
														Европа комиссияси президенти: “Доналд Трамп савдо урушини бошламоқда”

Европа комиссияси президенти: “Доналд Трамп савдо урушини бошламоқда”

Сиёсатчининг сўзларига кўра, музокаралар бесамар кетса, АҚШга жавоб чоралари қўлланилади
21:33 / 12.07.2025

														
														Финландияда собиқ Вагнер ҳарбий ташкилотининг аскари ҳибсга олинди

Финландияда собиқ Вагнер ҳарбий ташкилотининг аскари ҳибсга олинди

У мамлакатдан сиёсий бошпана сўраган
20:57 / 12.07.2025

														
														Суриянинг муваққат президенти Озарбайжонга келди

Суриянинг муваққат президенти Озарбайжонга келди

Озарбайжон раҳбари бу учрашувни ўта муҳим деб атаган
19:59 / 12.07.2025

														
														Путин АҚШдан санкциялар кутмоқда

Путин АҚШдан санкциялар кутмоқда

Американинг The New York Times нашри ёзишича, Россия президенти Владимир Путин АҚШ президенти Доналд Трампнинг Москвага қарш…
12:22 / 12.07.2025

														
														Саудия Арабистони Россия ва АҚШ музокараларига воситачилик қилишга тайёр

Саудия Арабистони Россия ва АҚШ музокараларига воситачилик қилишга тайёр

Саудия Арабистони жаҳон ҳамжамиятига келишувга эришиш учун ҳамма нарсани қилмоқда ва Россия-Америка мулоқоти учун платформа …
11:02 / 12.07.2025

														
														Францияда X ва унинг раҳбариятига нисбатан тергов бошланди

Францияда X ва унинг раҳбариятига нисбатан тергов бошланди

Миллий матбуотда чоп этилган хабарларга кўра, Париж Бош прокурори Лауре Беccуау ёзма баёнотида, Париж прокуратураси X платфо…
10:57 / 12.07.2025

Бу ҳам қизиқ

Самарқандда сифатсиз қурилаётган мактаблар бузиб ташланди

Самарқандда сифатсиз қурилаётган мактаблар бузиб ташланди

Уларда реконструкция ишлари сифатсиз ҳолда амалга оширилаётгани аниқланган.
17:34 / 12.07.2025
Марғилонда 2,5 яшар болани босиб кетган ҳайдовчига нисбатан жиноят иши қўзғатилди

Марғилонда 2,5 яшар болани босиб кетган ҳайдовчига нисбатан жиноят иши қўзғатилди

Фарғона вилояти ИИБ ҳайдовчига нисбатан жиноят иши қўзғатилганини маълум қилди.
17:31 / 13.07.2025
Ўзбекистонда суғуртанинг қайси тури кўпроқ қўлланилмоқда?

Ўзбекистонда суғуртанинг қайси тури кўпроқ қўлланилмоқда?

Ўзбекистонда суғуртанинг қайси тури кўпроқ қўлланилиши маълум қилинди.
15:06 / 13.07.2025
КХДР Россияни Украинага қарши урушда қўллаб-қувватлашда давом этади

КХДР Россияни Украинага қарши урушда қўллаб-қувватлашда давом этади

Шимолий Корея раҳбари Ким Чен Ин Россиянинг Украинадаги урушини “шартсиз қўллаб-қувватлашини” билдирди — бу ҳақда Пхенян дав…
10:33 / 13.07.2025
Путин АҚШдан санкциялар кутмоқда

Путин АҚШдан санкциялар кутмоқда

Американинг The New York Times нашри ёзишича, Россия президенти Владимир Путин АҚШ президенти Доналд Трампнинг Москвага қарш…
12:22 / 12.07.2025
Тошкентда ЙПХ ходими хизмат автомобилида мотоциклчи билан пойга уюштирди

Тошкентда ЙПХ ходими хизмат автомобилида мотоциклчи билан пойга уюштирди

Аммо, Худойберганов ЙПХ ходимининг хизмат машинасида пойтахтнинг марказий кўчасида катта тезликда ҳаракатланиб, мотоциклчи б…
14:59 / 12.07.2025
Масъуд Пезешкиён Исроилнинг Теҳронга ҳужуми вақтида жароҳат олган

Масъуд Пезешкиён Исроилнинг Теҳронга ҳужуми вақтида жароҳат олган

Эрон Президенти Масъуд Пезешкиён Исроилнинг Теҳронга берган зарбалари давомида енгил жароҳат олган. Бу ҳақда Fars News хабар…
14:48 / 13.07.2025
Фарғонада Gentra ҳайдовчиси танишини қасддан босиб кетди

Фарғонада Gentra ҳайдовчиси танишини қасддан босиб кетди

Жабрланувчи шифохонада вафот этган.
11:28 / 13.07.2025
Сурхондарёда икки бош морхўр овлаган шахслар табиатга 4,5 млрд сўм зарар етказди

Сурхондарёда икки бош морхўр овлаган шахслар табиатга 4,5 млрд сўм зарар етказди

Улар овлаган бурама шохли эчкилар “Қизил китоб”га киритилган бўлган.
16:47 / 13.07.2025
Францияда X ва унинг раҳбариятига нисбатан тергов бошланди

Францияда X ва унинг раҳбариятига нисбатан тергов бошланди

Миллий матбуотда чоп этилган хабарларга кўра, Париж Бош прокурори Лауре Беccуау ёзма баёнотида, Париж прокуратураси X платфо…
10:57 / 12.07.2025

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!