$
12668.14 UZS
-46.99
161.15 UZS
-0.6
14640.57 UZS
-89.91
40° Кечаси 25°

Сурияни эгаллаган Ал-Жўланий ҳақида нималар маълум?

11:16 / 11.12.2024

Хабарингиз бор, Сурияда 50 йилдан ортиқ вақт давомида мамлакатни бошқарган Асадлар ҳукмронлиги якунига етди. Асад режими қулади. “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” ҳаракати мамлакат пойтахти бўлган Дамашқни эгаллаб олди. Асад ва унинг оиласи эса Россиядан қўним топди. Хўш, Сурия кимнинг қўлига ўтди? Абу Муҳаммад Ал-Жўланий дея таърифланаётган шахс ким ўзи? Қуйида кенгроқ тўхталамиз.

Отаси нефть саноати ишчиси, онаси география ўқитувчиси бўлган Абу Муҳаммад Ал-Жўланий номи билан танилган, ҳақиқий исми эса Аҳмад Ҳусайн Ал-Шараа бўлган Ал-Жўланий 1981 йилда Суриянинг жанубидаги Голан тепаликларида туғилган. Баъзи манбаларда Саудия Арабистонида туғилганлиги ҳақида ҳам маълумотлар берилган. Уни Суриядаги жиҳодчилар ҳаракати арбоби ҳам деб аташади.


Ал-Жўланийнинг жиҳодчиларга саёҳати Ироқда бошланган, Ироқда у “Ироқ Исломий давлати”ни яратган “Ал-қоида” билан боғланган, кейинчалик у “Ироқ ва Левант Исломий давлати”га айланган. 2003 йилда АҚШ бошчилигидаги халқаро коалиция Ироққа бостириб киргандан сўнг, у бошқа хорижий жангариларга қўшилади ва 2005 йилда асирга олинади шундан сўнг “Камп Букка” қамоқхонасига ташланади, у ерда жиҳодчи алоқаларини мустаҳкамлайди ва кейинчалик 2008 йилда қамоқдан чиққанидан сўнг “Исломий давлат”ни бошқариши керак бўлган Абу Бакр Ал-Бағдодийнинг олдига боради.


2011 йилда Бағдодий Жўланийни Сурияга юбориб, уни “Жебҳат ан-Нусра” махфий гуруҳини ташкил этиш учун маблағ билан таъминлайди. У “Левант халқига ёрдам бериш фронти” деб ҳам танилган ва ИШИД билан боғлиқ ташкилот эди. 2012 йилга келиб, “Жебҳат ан-Нусра” ИШИД ва “Ал-қоида” билан алоқаларини яширган Суриянинг таниқли жанговар кучига айланади.

Шараа кейинчалик “Жебҳат Фатҳ аш-Шам” деб номланган Суриядаги “Жебҳат ан-Нусра” ташкилотининг етакчиларидан бири бўлади.


АҚШ давлат департаменти 2013 йилнинг май ойида Ал-Жўланийни “ўта хавфли террорчилар” рўйхатига киритади ва тўрт йилдан сўнг уни қўлга олишга ёрдама берадиган маълумотлар учун 10 миллион доллар мукофот эълон қилади.


“Жебҳат ан-Нусра”нинг яратилиши

Юқорида таъкидланганидек, 2011 йилда Сурияда фуқаролар уруши бошланганида, Ироқ Ислом давлати раҳбарияти Сурияга экспансияни бошлашга қарор қилади ва Сурияда шўба тузилмасини ташкил этиш учун Ал-Жўланийни юборади. Янги гуруҳ 2012 йил 23 январда ташкил этилади ва дарҳол Суриядаги исломчилар орасида асосий ҳаракатлантирувчи кучга айланади.

Гуруҳ Сурия Араб армиясининг қисмларини муваффақиятли сиқиб чиқара бошлайди. “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” ва Суриянинг шимоли-Ғарбий қисмидаги ҳужум 2017 йил 28 январда “Жебҳат Фатҳ аш-Шам” (собиқ Жебҳат Ан-Нусра), “Жебҳат Ансар ад-Дин”, “Жейш ас-Сунна”, “Лива Ал-Ҳаққ” ва “Нур ад-Дин” “аз-Зенки” бирлашиши натижасида “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” ташкилоти ташкил этилди.

2017 йил 4 октябрда Россия мудофаа вазирлиги Ал-Жўланийни Россия федерацияси ҳаво кучлари зарбаси натижасида оғир яралангани, хусусан, қўлини йўқотгани ҳақида хабар тарқатади. Бироқ, бир неча кундан кейин Ал-Жўланий жароҳат ҳақидаги маълумотни рад этган видеомурожаат билан чиқади.


2024 йил 27 ноябрда Сурияда “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” отрядлари бошчилигидаги ҳукуматга қарши кенг кўламли ҳужум бошланди. 2024-йил 1 декабрда Суриядаги Россия ҳаво ҳужуми натижасида Ал-Жўланий ҳалок бўлганлиги ҳақида хабарлар пайдо бўлган эди. Аммо, Ал-Жўланий ўз қўшинлари ойнинг бошида босиб олган Ҳалаб қалъасига соппа соғ ташриф буюради.

BBC манбаларига кўра, 5 декабрь кунидан бошлаб президент Башар Ал-Асад ағдарилиши арафасида чиқарилган расмий баёнотда Сурия исёнчилари етакчиси Абу Муҳаммад Ал-Жўланий ўзининг жиҳодчи ўтмиши билан боғлиқ тахаллусидан воз кечгани ва ўзининг ҳақиқий исми Аҳмад Ал-Шараадан фойдаланишни бошлагани айтилди. Ушбу ҳаракат билан, Ал-Жўланий ўзининг қонунийлигини янги контекстда мустаҳкамлашга ҳаракат қилмоқда, чунки унинг Исломий ҳарбийлаштирилган гуруҳи “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” исёнчилар ҳужумига бошчилик қилиб, Дамашқни эгаллаб олганини эълон қилди ва шу билан мамлакатнинг катта қисмини назоратга олди. Ал-Жўланий бу ғалабасига бирданига эришиб қолгани йўқ эди. У йиллар давомида пухта тайёргарлик кўрган, бу нафақат унинг оммавий баёнотлари ва халқаро оммавий ахборот воситаларига берган интервьюларида, балки унинг ўзгарувчан кўринишида ҳам акс этган эди.


Шундай қилиб Сурия мухолифат кучлар қўлига ўтди. Мамлакатни эса “Ҳайят Таҳрир аш-Шам” ҳаракати ва унга бошчилик қилган Ал-Жўланий эгаллаб олди. Маълумотларга кўра, Россияга қочган Башар Асад ўзи билан 135 миллиард долларни олиб кетган.


Ҳукуматга келган янги кучлар эса Асадга тегишли ва унга яқин бўлган одамларни қидирувга берган. Аллақачон Асаднинг яқинларидан бирини осиб ҳам ўлдирганлиги айтилмоқда.

Суриядаги мухолифатчиларнинг етакчиларидан бири бўлган Муҳаммад ал-Башир эса ўзини Суриянинг ўтиш даври ҳукумати раҳбари деб эълон қилди. У бу лавозимда 2025 йилнинг 1 мартига қадар фаолият юритади.

Тайёрлади: Илёс Болтаев


Жаҳон


														
														Трамп музокаралар учун Эроннинг “тўлиқ таслим бўлишини” кутмоқда

Трамп музокаралар учун Эроннинг “тўлиқ таслим бўлишини” кутмоқда

Шу билан бирга, у Теҳрон билан музокара столига қайтишга тайёрлигини ҳам билдирди.
17:57 / 17.06.2025

														
														Трамп Исроилга Оятуллоҳ Хоминаийнинг ўлдирилиши бўйича тақиқ қўймаган

Трамп Исроилга Оятуллоҳ Хоминаийнинг ўлдирилиши бўйича тақиқ қўймаган

Нетаняху шу ҳақидаги хабарларни “ёлғон” деб атади.
12:19 / 16.06.2025

														
														Эроннинг сўнгги ҳужумларидан кейин Исроилда қурбонлар 10 нафарга етган

Эроннинг сўнгги ҳужумларидан кейин Исроилда қурбонлар 10 нафарга етган

AFP маълумотида ҳалок бўлганлар орасида ўн ёшли бола ҳам бўлгани келтирилган. Times of  Israel эса вайроналар орасида 8 ёшли…
16:03 / 15.06.2025

														
														Исроилнинг кейинги нишони Оятуллоҳ Али Хоманаий бўлиши мумкин

Исроилнинг кейинги нишони Оятуллоҳ Али Хоманаий бўлиши мумкин

The Wall Street Journal бу ҳақда исроиллик манбаларига таяниб хабар бермоқда.
12:41 / 15.06.2025

														
														“Сионистик тузум оғир жазо кутишини билсин” – Хоманаий

“Сионистик тузум оғир жазо кутишини билсин” – Хоманаий

Эрон олий раҳномаси Оятуллоҳ Али Хоманаий Х тармоғида яҳудийларга мурожаат қилди.
11:16 / 13.06.2025

														
														АҚШ Хитой билан ноёб металлар бўйича битим тузди

АҚШ Хитой билан ноёб металлар бўйича битим тузди

AFP агентлигининг қайд этишича, мазкур келишув икки иқтисодий кучли давлатлар ўртасидаги савдо муносабатларидаги тарангликни…
12:38 / 12.06.2025

														
														Исроил Эронга ҳужум қилишга яқин

Исроил Эронга ҳужум қилишга яқин

Reuters’нинг ёзишича, Қўшма Штатларнинг Ироқ пойтахти Бағдод шаҳрида жойлашган элчихонаси дипломатларни шошилинч эвакуация қ…
10:00 / 12.06.2025

														
														АҚШда Трампга қарши катта намойишларга тайёргарлик кўрилмоқда

АҚШда Трампга қарши катта намойишларга тайёргарлик кўрилмоқда

“Демократик партияга яқин бўлган 100 дан ортиқ ташкилотлар 14 июнь куни, яъни Трампнинг туғилган кунида, бутун АҚШ бўйлаб пр…
17:22 / 11.06.2025

														
														Францияда 15 ёшгача бўлган болаларга ижтимоий тармоқлардан фойдаланиш тақиқланади

Францияда 15 ёшгача бўлган болаларга ижтимоий тармоқлардан фойдаланиш тақиқланади

Бу ҳақда мамлакат президенти Эммануел Макрон сешанба куни France 2 телеканали эфирида эълон қилди. Унинг айтишича, агар Евро…
14:15 / 11.06.2025

														
														Лос-Анжелесдаги норозилик намойишлари сабаб комендантлик соати жорий қилинди

Лос-Анжелесдаги норозилик намойишлари сабаб комендантлик соати жорий қилинди

Лос-Анжелес полиция департаменти комендантлик соати жорий этилганига қарамай, шаҳар марказида одамлар тўпланишда давом этаёт…
11:17 / 11.06.2025

Бу ҳам қизиқ

Ўзбекистонда ҳаво ҳарорати 44 даражагача кўтарилади

Ўзбекистонда ҳаво ҳарорати 44 даражагача кўтарилади

“Ўзгидромет” эртага, 18 июнь куни кутилаётган об-ҳаво прогнозини эълон қилди.
12:21 / 17.06.2025
ДХХ Қашқадарёда солиқ идораси мансабдорининг ноқонуний ҳаракатини фош қилди

ДХХ Қашқадарёда солиқ идораси мансабдорининг ноқонуний ҳаракатини фош қилди

Улар 360 млн сўмлик солиқ қарздорлиги сабаб МЧЖга қўйилган тақиқни олиб ташлашни ваъда қилган.
09:56 / 16.06.2025
17 июнь куни қандай об-ҳаво кузатилади?

17 июнь куни қандай об-ҳаво кузатилади?

17 июнда Қорақалпоғистон Республикаси, Хоразм вилоятида, 17—19 июнда Ўзбекистоннинг қолган ҳудудларида ҳаво ҳарорати кундуз …
17:51 / 16.06.2025
Мусулмонлар идораси: “Диний саволларга ChatGPT орқали жавоб олиш жоиз эмас”

Мусулмонлар идораси: “Диний саволларга ChatGPT орқали жавоб олиш жоиз эмас”

Бу ҳақда Мусулмонлар идораси маълум қилди.
15:05 / 15.06.2025
Трамп музокаралар учун Эроннинг “тўлиқ таслим бўлишини” кутмоқда

Трамп музокаралар учун Эроннинг “тўлиқ таслим бўлишини” кутмоқда

Шу билан бирга, у Теҳрон билан музокара столига қайтишга тайёрлигини ҳам билдирди.
17:57 / 17.06.2025
Тошкентда қиймати 4,5 млрд сўмдан ортиқ сифатсиз дори воситалари савдосининг олди олинди

Тошкентда қиймати 4,5 млрд сўмдан ортиқ сифатсиз дори воситалари савдосининг олди олинди

Ҳолат юзасидан дорихона мансабдор шахслари ва бошқаларга нисбатан Жиноят Кодексининг 186 прим 3-моддаси 3-қисми “а” банди би…
09:26 / 18.06.2025
Халқ қабулхоналарининг барча ходимлари бугундан бошлаб ишдан бўшатилади

Халқ қабулхоналарининг барча ходимлари бугундан бошлаб ишдан бўшатилади

Эндиликда Халқ қабулхоналарига вилоят ва туман ҳокимининг ўзи раҳбарлик қилади.
11:28 / 16.06.2025
Ўзбекистонда жинсни ўзгартиришга рухсат берилдими?

Ўзбекистонда жинсни ўзгартиришга рухсат берилдими?

Адлия вазирлиги мазкур хабарлар ва қарор юзасидан тушунтириш берди.
17:57 / 16.06.2025
Қоидабузарлик учун қарор бир ойдан кечиктирилса, жазо қўлланилмайди

Қоидабузарлик учун қарор бир ойдан кечиктирилса, жазо қўлланилмайди

Эндиликда паласани босганлик ҳолати камерага қайд этилмайди.
15:07 / 17.06.2025
Шавкат Мирзиёев Қозоғистонга етиб борди

Шавкат Мирзиёев Қозоғистонга етиб борди

Агентлик маълумот беришича, 2024 йил якунларига кўра Қозоғистон ва Ўзбекистон ўртасидаги товар айирбошлаш ҳажми 4,1 миллиард…
11:29 / 17.06.2025

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!

Энг кўп ўқилганлар

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!