Ba’zan suhbatdoshning kechinmalari insonlarni nazariy jihatdan bo‘lsa-da qiziqtirmay va shu sabab muloqot buziladi. Mutaxassislar fikricha, suhbatni buzuvchi bir nechta omillar mavjud.

1. Suhbatdoshni to‘xtatish

Har doim o‘zimiz haqimizda gapirish juda yoqimli. Garvard universitetida o‘tkazilgan kichik tadqiqotdan ma’lum bo‘lishicha, bu jarayon miyadagi dopaminerjik tizimni “yoqadi” va zavqning neyrotransmitteri bo‘lgan dofamin ishlab chiqarilishiga olib keladi. Xuddi shu mexanizmlar odam mazali taom iste’mol qilganda ishlaydi va unga qarshi turish haqiqatan ham qiyin bo‘lishi mumkin.

Suhbat bu kamida ikki kishi ishtirok etadigan va ular teng ravishda muloqot qiladigan faoliyatdir. Har bir kishi o‘zi haqida gapirish, yangiliklar bilan bo‘lishish o‘z fikrlarini bildirish va eshitishni xohlaydi.

Agar kimdir doimiy ravishda xalaqit berib, faqat o‘ziga e’tibor qaratsa, suhbatdoshlar uchun jarayon yoqimli bo‘lishni to‘xtatadi. Bir necha marta bunga chidash mumkin, ammo uchinchi martasida u bilan muloqot qilish ortiqcha yukdek tuyula boshlaydi.

2. Boshqa odamlarning muammolarini qadrsizlantirish

Kimningdir muammolari, yutuqlari, tajribalari, fazilatlari yoki xususiyatlari sun’iy ravishda kamsitilib, ahamiyatsiz holga keltiriladigan hissiy zo‘ravonlik turi devalvasiya, deb ham yuritiladi.

Ba’zan odam buni boshqalarga nisbatan hasaddan, ba’zan esa odatiga ko‘ra qiladi, chunki bunday format uning ijtimoiy doirasida qabul qilinadi. Ba’zida devalvasiya hatto o‘ziga xos psixologik himoya, o‘zini yoqimsiz his-tuyg‘ulardan ajratish istagi ham bo‘lishi mumkin. Ammo sabablar qanday bo‘lishidan qat’i nazar, suhbatdoshga suhbatni bunday o‘tkazish usuli yoqmaydi.

Devalvasiya hech bo‘lmaganda haqoratli va yoqimsiz bo‘lib, haqiqatan ham og‘ir kunlarni boshdan kechirayotgan odam uchun og‘ir botishi mumkin. Shuning uchun, suhbatdoshna jahl qilishdan va uning muammolari dahshatli emasligi hamda uning yutuqlari ahamiyatsiz ekanini aytishdan oldin biroz pauza qilish kerak. Chunki qo‘llab-quvvatlash va maqtov tanqid va kamsitishdan yaxshiroqdir.

3. Doimo shikoyat qilish

Bir tomondan, shikoyat qilish hovurdan tushishga yordam beradi va tashvishlarni biroz yengillashtiradi. Ammo boshqa tomondan odam o‘z-o‘zidan harakat qilish yoki haqiqiy yordam so‘rash o‘rniga, muammolarga o‘ralasha boradi.

Surunkali shikoyatchilar shunday paydo bo‘ladi, ular o‘zlarini va atrofidagilarni qiynaydi. Faqat juda yaqin va mehribon odamlargina ularning noadekvat rahbar, befarq do‘stlar davrasi, kam ish haqi, kuch va kayfiyatning yetishmasligi haqidagi hikoyalarini tinglashlari mumkin.

Muammolaringizni boshqa odam bilan bo‘lishish mutlaqo normal holatdir. Ammo, birinchi navbatda, kontekstni hisobga olish kerak: bu qanchalik o‘rinli, suhbatdosh tinglashga tayyormi yoki uning o‘zi muammoga to‘lami?

Ikkinchidan, boshqa mavzular va suhbatlar orasida shikoyatlar foizini taxmin qilish zarar qilmaydi.

Shuningdek, agar siz kimgadir yordam berishni istasangiz, kim haq va kim aybdor ekanligini aniqlashga urinmaslik, suhbatdoshga bosim o‘tkazmaslik, boshqacha harakat qilish kerakligiga ishora qilmaslik, balki hamdardlik bildirish va qo‘llab-quvvatlashni taklif qilish yaxshiroqdir.

• Suhbatdosh