6°
Kechasi 1°
2023-yil 16-martda Moldova parlamenti davlat tili nomini moldova tilidan rumin tiliga o‘zgartirishni ma’qulladi. Qaror hukmron Harakat va birdamlik partiyasi (PAS) deputatlarining oddiy ko‘pchilik ovozi (58 ovoz) tomonidan ma’qullandi.
Shu bilan birga, kommunistlar va sotsialistlarning muxolifatdagi fraksiyasi qonun loyihasiga qarshi chiqib, yig‘ilishda “Moldova Konstitutsiyasi: Moldova: Moldova, moldavanlar, moldavcha” va “Xalq suveren. PAS – zolim” degan yozuvlar tushirilgan bannerlarni ko‘tarib olgan. Biroq muxolifat qonun loyihasi bo‘yicha ovoz berishni kun tartibidan chiqarishga erisha olmadi.
Tarixan Moldova va rumin tillari roman tillarining Bolqon-roman kichik guruhiga kiradi va ular o‘zaro bog‘liqdir. Ba’zi zamonaviy tilshunoslarning fikricha, “moldova” va “rumin” nomlari bir xil tilning turli nomlari (lingvonimlari) bo‘lsa, ularning raqiblari moldavan tilini mustaqil Sharqiy roman tili, deb atashadi.
Oxirgi versiyaning isboti sifatida Moldaviya millati mustaqil Moldaviya knyazligi tashkil topgan XVI asrdayoq shakllana boshlaganligi fakti keltirilgan. Moldavan tilining yozuvi rus alifbosidan farq qilsa-da, kirill alifbosi asosiga qurilgan. XIX asr boshlariga kelib Moldaviya knyazligining sharqiy hududlari Rossiya imperiyasi tarkibiga kirdi. Adabiy moldavan tili kirill alifbosi asosida rivojlanishda davom etgan.
SSSR parchalanganidan keyin Moldova mustaqilligini e’lon qildi. 1991-yil 27-avgustda Respublika parlamenti Moldova Respublikasining Mustaqillik Deklaratsiyasini qabul qildi, unda lotin alifbosiga asoslangan rumin tili davlat tili sifatida belgilandi.
Moldova davlat tilining nomi masalasi 1996-yilda yana ko‘tarilgan. Keyin Moldova prezidenti Mircha Snegur (u 1990 – 1997-yillarda bu lavozimda ishlagan) konstitutsiyada davlat tilining rasmiy nomini moldova tilidan rumin tiliga o‘zgartirish tashabbusi bilan chiqdi. Biroq parlamentdagi ko‘pchilik (Agrar-demokratik partiya, “Birlik” harakati va Sotsialistlar bloki) vakillari “rumin ekspansionizmi”dan qo‘rqib, bu tashabbusni rad etishdi.
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!
