18°
Kechasi 7°
“Akkermann Cement CA” kompaniyasi “Ohangaronsement” AJ afillangan shaxslari ro‘yxatiga kiritildi. Usolsev Yuriy Aleksandrovich “Ohangaronsement” AJ bosh direktori etib tayinlangan.
Bloger Qobil Xidirovga ko‘ra, u ayni bir paytda “Akkermann Cement CA” MChJ rahbari hamdir. Mazkur jamiyat to‘lig‘icha Rossiyaning “Akkermann Cement” kompaniyasiga tegishli bo‘lib, kompaniyaga USM Cement, unga esa USM Holding egalik qiladi.
“Bu xoldingning asoschisi va asosiy aksiyadori Alisher Usmonovdir. Bundan ko‘rinadiki, “Ohangaronsement” ulushi yaqin kunlarda yangi qo‘lga o‘tishi mumkin”, – deb yozadi Xidirov.
Iqtisodchi bloger Otabek Bakirov esa, “Ohangaronsement”ning ayni paytdagi asosiy benefitsiari ham Kiprda ro‘yxatdan o‘tgan firma – Lamanka Enterprises LTD ekaniga e’tibor qaratadi. U, shuningdek, mazkur zavod oxirgi 30 yilda ko‘plab “qo‘l”larga o‘tganini ta’kidlaydi.
“Ohangaronsement” 1994-yilda xususiylashtirilgan. Zavodni mehnat jamoasi, turli ochiq bo‘lmagan xoldinglar (ko‘cha bilan birga) va qisman davlat nazorat qilgan. 2000-yillarda zavod turli sxemalar vositasida Gulnora Karimova nazoratidagi Zeromax GmbH egaligiga o‘tgan. Gulnora Karimova aktivlarni shishirib, bir necha opsiyalar ko‘rinishida sotishga juda usta bo‘lgan. Shu tariqa "Ohangaronsement" 2006-yilda “Yevrosement grup”ga juda qimmatga pullangan.
2013-yildan keyin Gulnora Karimova o‘yindan chiqarilgach, “Ohangaronsement” uchun yana yangi kurashlar boshlangan. Bir muddat o‘tib, hatto 1994-yildagi xususiylashtirish noqonuniyligi to‘g‘risidagi ajrimlar paydo bo‘lgan. Shu tariqa “Yevrosement grup” “Ohangaronsement”dan qutulmasa bo‘lmaydigan sharoitga yetib kelgan. Bu orada “Yevrosement grup” Sberbank nazoratiga o‘tishga ham ulguradi. Fe’lan 2020-yil oktyabrdan 2021-yil maygacha “Ohangaronsement”ning oxirgi benefiisiari Sberbank bo‘lgan”, – deb yozadi bloger.
Bakirovga ko‘ra, “Yevrosement grup” zavoddagi o‘z ulushini 2021-yil may oyida Kiprdagi ofshor firma Lamanka Enterprises LTDga sotadi. Va bu kompaniya ayni paytda ham “Ohangaronsement”ning asosiy benefitsiari bo‘lib turibdi.
“Lekin oxirgi o‘zgarishlar ko‘rsatmoqdaki, zavodda mulk egaligi bo‘yicha yangi tranzit boshlangan. Agar bu yuz bersa, USM Holding oxirgi 20 yilda zavodni qo‘ldan qo‘lga olgan to‘rtinchi, balki beshinchi egasi bo‘ladi.
Yana bir gap. O‘zbekistondagi eng yirik 4ta sement zavodining barchasi Kiprdagi ofshorlar nazoratida. "Ohangaronsement"ga Lamanka Enterprises LTD egalik qilsa, "Qizilqumsement", "Quvasoysement" va "Bekobodsement"ni boshqa bir Kipr ofshori United Cement Group o‘z nazoratiga olgan”, – deydi Bakirov.
Iqtisodchi ofshorda ro‘yxatdan o‘tgan mazkur kompaniyalarning O‘zbekistondagi sement zavodlariga egalik qilishida ularning asl benefitsiarlarini aniqlashtirib bo‘lmaslik va zavodlarga egalik qilish bo‘yicha keyingi bitimlar mamlakatdan tashqarida turib amalga oshirilish ehtimoli yuqoriligi xavfini ko‘rmoqda.
“Yana bir masala borki, bozorning yarmini nazorat qiladigan uchta sement zavodining bitta kompaniyaga, yana ofshor kompaniyaga topshirilishi bu - raqobatga ziyon keltiruvchi strategik xato ham. O‘zbekistonning monopoliyaga qarshi kurash organlari bitimlarga qanday rozilik bergan, bu alohida savolli masala. Savollar bu epoxada bo‘lmasa, keyingisida albatta beriladi.
Chunki o‘zbek syement zavodlarining qo‘lma-qo‘lligi tarixi hali yozib bitilmagan”, – deydi u.
Eslatib o‘tamiz, bir muddat oldin Alisher Usmonovga tegishli USM Holding tarmoqlaridan biri “Kapitalbank”dan 8,33 foiz ulush sotib olib, bankdagi jami ulashlarini 25 foizga yetkazib olgani haqida xabar berilgan edi.
