$
12927.17 UZS
36.74
155.73 UZS
-0.31
14717.58 UZS
-3.29
28° Kechasi 17°

Shoh va shoir Zahiriddin Muhammad Bobur tavalludiga 541 yil to‘ldi

09:58 / 14.02.2024

Buyuk sarkarda va davlat arbobi Zahiriddin Muhammad Bobur Sharq madaniyati, adabiyoti va she’riyatida alohida o‘rin egallagan adib, shoir va olim bo‘lgan.

Keng dunyoqarashi va mukammal aql-zakovati sababli Bobur begona yurt — Hindistonda Boburiylar sulolasiga asos soldi. Katta ilmiy-ma’rifiy ahamiyatga ega “Boburnoma” asari bilan jahonning mashhur tarixnavis olimlari qatoridan ham joy oldi. Uning nafis g‘azal va ruboiylari turkiy she’riyatining eng nodir durdonalari hisoblanadi. Ilmiy asarlari bugunga qadar o‘rganilib kelmoqda va alohida ahamiyatga ega.

Bobur merosi va boburiylar qadamjolarini o‘rganish hozir ham davom etmoqda va bu ishlar natijasida keng jamoatchilik e’tiboriga yana yangi asarlarlar hamda ma’lumotlar taqdim etilmoqda.

Otasi, Amir Temurning pannevarasi Umarshayx Mirzo Farg‘ona viloyati hokimi bo‘lgan va onasi Qutlug‘ Nigor xonim Toshkent xonlari avlodidan bo‘lgan. 1494-yili Umarshayx Mirzo vafot etgach, 12 yoshli Zahiriddin taxtga o‘tirib, Farg‘ona hokimi bo‘lgan. Ammo taxtga o‘tirgandan keyingi 11 yil davomida O‘rta Osiyoda ro‘y bergan turli siyosiy o‘zgarishlar uni qarindoshlari va 250 tacha piyoda askarlari bilan avval Badaxshon, so‘ng Kobulga ketishga majbur etgan.

Zahiriddin Bobur yoshligidanoq turli sayohatlarni yaxshi ko‘rgani haqida ma’lumotlar bor. Bunday safarlarda chiniqqan, yosh bo‘lishiga qaramay, o‘lkamizning geografik qiyofasini tasavvur qila olgan. Olim 15-16 yasharligida Farg‘ona, Samarqand va Toshkent oralig‘ini bir necha marta kezib chiqqan. 19 yoshga to‘lgan yili Hisor tarafidan toqqa ko‘tarilib, Fondaryo va Iskandarko‘l orqali Zarafshon vodiysiga o‘tib, Samarqandga kelgan. U bu haqda shunday yozadi:

“Qamrud darasiga kirib, yuqori tomonga qarab ketdik. Tor va uchma yo‘llarda, baland va tik dovonlarda ko‘p ot va tuya qoldi. Uch-turt manzil qo‘nib, Siratog‘ dovoniga yetdik. Dovonmisan-dovon. Hech qachon bunday baland va uchma yo‘llar bilan yurmagan edik. Ko‘p tashvish va mashaqqatlar bilan xatarli tor va uchmalardan o‘tib, yuz azobu zahmatlar bilan halokatli balandliklar, tor dovonlardan oshib, Fon tumaniga keldik. Fon tog‘larining orasida bir katta ko‘l bor, uning muhiti - sathi taxminan bir sha’riy keladi, ajab ko‘ldir, g‘aroyibotdan holi emas...”.

Bobur Hindistonda yirik davlat tuzishga muvaffaq bo‘lgan va poytaxt sifatida Jamna (Yamuna) daryosi bo‘yidagi Agra shahrini tanlagan. U 1530-yil 26-dekabrda vafot etgan. Dastlab Agra shahridagi muvaqqat maqbaraga dafn etilgan, keyinchalik xoki Afgoniston poytaxti Kobulga ko‘chirilgan va hozirda shoirning maqbarasi Kobuldagi Bog‘i Boburda joylashgan.


Bu ham qiziq

Zilzila payti kuchli qo‘rquvga tushgan o‘zbekistonlik vafot etdi

Zilzila payti kuchli qo‘rquvga tushgan o‘zbekistonlik vafot etdi

O‘zbekiston Respublikasining Istanbul shahridagi Bosh konsulxonasi marhumning jasadini O‘zbekistonga yuborish bo‘yicha zarur…
21:49 / 24.04.2025
AQSh Ukraina va Yevropaga Qrimni Rossiya hududi sifatida tan olishni taklif qiladi

AQSh Ukraina va Yevropaga Qrimni Rossiya hududi sifatida tan olishni taklif qiladi

Bugun Londonda Rossiya va Ukraina urushini tugatish bo‘yicha AQSh va bir qator Yevropa davlatlari ishtirokida muzokaralar bo…
11:15 / 23.04.2025
Toshkentdagi mehmonxonada vafot etgan jurnalistning o‘limiga nima sabab bo‘lgan edi?

Toshkentdagi mehmonxonada vafot etgan jurnalistning o‘limiga nima sabab bo‘lgan edi?

Toshkentdagi mehmonxonada rossiyalik Inessa Papernaya va uning hamrohi vafot etgani bo‘yicha dastlabki tergov harakatlari ya…
12:36 / 24.04.2025
Ertaga Toshkentda 256 ta uy vaqtincha tabiiy gazsiz qoladi

Ertaga Toshkentda 256 ta uy vaqtincha tabiiy gazsiz qoladi

Ta’mirlash ishlari tufayli Mirobod tumani “Avloniy” MFYning ayrim hududlariga 25-aprel kuni soat 11:00 dan 17:00 gacha tabii…
21:02 / 24.04.2025
24-aprel kuni qanday ob-havo kuzatiladi?

24-aprel kuni qanday ob-havo kuzatiladi?

Harorat kechasi 12-14 daraja, kunduzi 25-27 daraja bo‘ladi.
21:53 / 23.04.2025
Gurbanguli Berdimuhamedovning O‘zbekistonga tashrifi yakunlandi

Gurbanguli Berdimuhamedovning O‘zbekistonga tashrifi yakunlandi

Turkman xalqining milliy yetakchisi, Turkmaniston Xalq Maslahati Raisi Gurbanguli Berdimuhamedovning Samarqand shahriga tash…
18:33 / 24.04.2025
Xorijda ishlayotgan O‘zbekiston fuqarolariga subsidiya va kompensatsiyalar beriladi

Xorijda ishlayotgan O‘zbekiston fuqarolariga subsidiya va kompensatsiyalar beriladi

Jahon banki ma’lumotlariga ko‘ra, o‘zbekistonlik mehnat muhojirlarining pul o‘tkazmalari mamlakat yalpi ichki mahsulotining …
09:46 / 23.04.2025
Lavrovga Samarqanddagi “Motamsaro ona” haykali poyida rus tilida yozuv yo‘qligi yoqmadi

Lavrovga Samarqanddagi “Motamsaro ona” haykali poyida rus tilida yozuv yo‘qligi yoqmadi

Bu haqda bir necha rus internet saytlari ma’lumot bermoqda.
16:35 / 23.04.2025
Ukraina bilan urushda Rossiya safida ellikka yaqin davlatdan kelgan yollanma jangchilar urushmoqda

Ukraina bilan urushda Rossiya safida ellikka yaqin davlatdan kelgan yollanma jangchilar urushmoqda

“Vajnie istorii” nashri bu haqda Yagona tibbiy axborot-tahliliy tizimdan (EMIAS) olingan ma’lumotlarga tayanib xabar bermoqd…
08:35 / 24.04.2025
“Biz ularning koloniyasi emasmiz”. Sherzodxon Qudratxo‘ja Lavrovga javob qaytardi

“Biz ularning koloniyasi emasmiz”. Sherzodxon Qudratxo‘ja Lavrovga javob qaytardi

Samarqanddagi “Motamsaro ona” haykali poyida gul qo‘yish marosimi chog‘ida Rossiya tashqi ishlar vaziri Sergey Lavrov u yerd…
21:43 / 23.04.2025

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!