$
12447.35 UZS
86.49
146.08 UZS
0.42
14545.97 UZS
66.46
31° Kechasi 18°

Shoh va shoir Zahiriddin Muhammad Bobur tavalludiga 541 yil to‘ldi

09:58 / 14.02.2024

Buyuk sarkarda va davlat arbobi Zahiriddin Muhammad Bobur Sharq madaniyati, adabiyoti va she’riyatida alohida o‘rin egallagan adib, shoir va olim bo‘lgan.

Keng dunyoqarashi va mukammal aql-zakovati sababli Bobur begona yurt — Hindistonda Boburiylar sulolasiga asos soldi. Katta ilmiy-ma’rifiy ahamiyatga ega “Boburnoma” asari bilan jahonning mashhur tarixnavis olimlari qatoridan ham joy oldi. Uning nafis g‘azal va ruboiylari turkiy she’riyatining eng nodir durdonalari hisoblanadi. Ilmiy asarlari bugunga qadar o‘rganilib kelmoqda va alohida ahamiyatga ega.

Bobur merosi va boburiylar qadamjolarini o‘rganish hozir ham davom etmoqda va bu ishlar natijasida keng jamoatchilik e’tiboriga yana yangi asarlarlar hamda ma’lumotlar taqdim etilmoqda.

Otasi, Amir Temurning pannevarasi Umarshayx Mirzo Farg‘ona viloyati hokimi bo‘lgan va onasi Qutlug‘ Nigor xonim Toshkent xonlari avlodidan bo‘lgan. 1494-yili Umarshayx Mirzo vafot etgach, 12 yoshli Zahiriddin taxtga o‘tirib, Farg‘ona hokimi bo‘lgan. Ammo taxtga o‘tirgandan keyingi 11 yil davomida O‘rta Osiyoda ro‘y bergan turli siyosiy o‘zgarishlar uni qarindoshlari va 250 tacha piyoda askarlari bilan avval Badaxshon, so‘ng Kobulga ketishga majbur etgan.

Zahiriddin Bobur yoshligidanoq turli sayohatlarni yaxshi ko‘rgani haqida ma’lumotlar bor. Bunday safarlarda chiniqqan, yosh bo‘lishiga qaramay, o‘lkamizning geografik qiyofasini tasavvur qila olgan. Olim 15-16 yasharligida Farg‘ona, Samarqand va Toshkent oralig‘ini bir necha marta kezib chiqqan. 19 yoshga to‘lgan yili Hisor tarafidan toqqa ko‘tarilib, Fondaryo va Iskandarko‘l orqali Zarafshon vodiysiga o‘tib, Samarqandga kelgan. U bu haqda shunday yozadi:

“Qamrud darasiga kirib, yuqori tomonga qarab ketdik. Tor va uchma yo‘llarda, baland va tik dovonlarda ko‘p ot va tuya qoldi. Uch-turt manzil qo‘nib, Siratog‘ dovoniga yetdik. Dovonmisan-dovon. Hech qachon bunday baland va uchma yo‘llar bilan yurmagan edik. Ko‘p tashvish va mashaqqatlar bilan xatarli tor va uchmalardan o‘tib, yuz azobu zahmatlar bilan halokatli balandliklar, tor dovonlardan oshib, Fon tumaniga keldik. Fon tog‘larining orasida bir katta ko‘l bor, uning muhiti - sathi taxminan bir sha’riy keladi, ajab ko‘ldir, g‘aroyibotdan holi emas...”.

Bobur Hindistonda yirik davlat tuzishga muvaffaq bo‘lgan va poytaxt sifatida Jamna (Yamuna) daryosi bo‘yidagi Agra shahrini tanlagan. U 1530-yil 26-dekabrda vafot etgan. Dastlab Agra shahridagi muvaqqat maqbaraga dafn etilgan, keyinchalik xoki Afgoniston poytaxti Kobulga ko‘chirilgan va hozirda shoirning maqbarasi Kobuldagi Bog‘i Boburda joylashgan.


Bu ham qiziq

Qozog‘istonda sodir bo‘lgan portlashda 3 nafar O‘zbekiston fuqarosi halok bo‘ldi

Qozog‘istonda sodir bo‘lgan portlashda 3 nafar O‘zbekiston fuqarosi halok bo‘ldi

Shu yilning 11-sentyabr kuni Qozog‘istonning Olmaota viloyatida metall qabul qilish shoxobchasida sodir bo‘lgan portlash oqi…
16:58 / 13.09.2025
Boks. Terens Krouford super o‘rta vazn yangi mutlaq chempioniga aylandi

Boks. Terens Krouford super o‘rta vazn yangi mutlaq chempioniga aylandi

U Floyd Meyvezer va Dmitriy Bivoldan so‘ng Saul Alvaresni mag‘lub etgan 3-jangchi bo‘ldi.
11:26 / 14.09.2025
Qozog‘istondagi portlashda halok bo‘lgan o‘zbekistonliklar jasadlari vatanga qaytariladi — Migratsiya agentligi

Qozog‘istondagi portlashda halok bo‘lgan o‘zbekistonliklar jasadlari vatanga qaytariladi — Migratsiya agentligi

Shuningdek, xabarga ko‘ra, marhumlarning yaqinlariga kerakli amaliy yordam ko‘rsatish bo‘yicha hududiy Migratsiya agentlikla…
09:00 / 14.09.2025
Nepalda namoyishchilar ChatGPT tavsiyasi bilan muvaqqat bosh vazirni tayinlashdi

Nepalda namoyishchilar ChatGPT tavsiyasi bilan muvaqqat bosh vazirni tayinlashdi

E’tiborlisi bu lavozimga mamlakat tarixida ilk bor ayol kishi tayinlandi
22:13 / 13.09.2025
Isroilning G‘azoga uyushtirgan oxirgi hujumlarida 7 kishi halok bo‘ldi

Isroilning G‘azoga uyushtirgan oxirgi hujumlarida 7 kishi halok bo‘ldi

Ma’lumotlarga ko‘ra, Isroil armiyasining G‘azoning turli hududlarida uyushtirgan hujumlarida 7 kishi halok bo‘lgan va ko‘pla…
14:21 / 14.09.2025
Namangan viloyatida yashirin dori omborlari fosh etildi

Namangan viloyatida yashirin dori omborlari fosh etildi

Aniqlanishicha, mazkur kontrafakt dori vositalari mamlakatimizga Qirg‘iz Respublikasidan aylanma yo‘llar orqali olib kelinga…
10:33 / 14.09.2025
Temur Kapadze: “Qozog‘istondan taklif bo‘lsa, o‘ylab ko‘raman”

Temur Kapadze: “Qozog‘istondan taklif bo‘lsa, o‘ylab ko‘raman”

Kapadze UEFA tasnifidagi musobaqalarda ishlash o‘zi uchun ham qiziqarli bo‘lishi mumkinligini aytdi
21:00 / 13.09.2025
Isroil G‘azo g‘arbidagi binolarga hujumlarini kuchaytirmoqda

Isroil G‘azo g‘arbidagi binolarga hujumlarini kuchaytirmoqda

Isroilning G‘azoga uyushtirgan hujumlari oqibatida halok bo‘lganlar soni oxirgi 24 soat ichida 38 kishiga ortib, 64 ming 756…
14:11 / 13.09.2025
1-oktyabrda barcha o‘qituvchilar 953.000 so‘mdan mukofot puli olishi rostmi?

1-oktyabrda barcha o‘qituvchilar 953.000 so‘mdan mukofot puli olishi rostmi?

Bu bo‘yicha mutaxassis tushuntirish berib o‘tdi
18:34 / 13.09.2025
Farg‘onada Cobalt va Matiz to‘qnashdi

Farg‘onada Cobalt va Matiz to‘qnashdi

Bu haqda Farg‘ona viloyati IIB JXX YHXB axborot xizmati xabar berdi.
12:33 / 14.09.2025

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!