Guardian nashri tomonidan olib borilgan surishtiruvlarga ko‘ra, rasmiy va turistik vizasi bo‘lgan soxta pasportlar onlayn tarmoqda sotilmoqda. Bu soxta pasportlar bilan Suriyadan chiqib, Buyuk Britaniya va Yevropa davlatlari hamda Kanada va AQSh davlatlariga borish mumkin. 

Turkiyadagi ekstremistlar bilan aloqada bo‘lgan o‘zbekistonlik fuqaro ushbu “savdo tarmog‘i” egasi hisoblanadi. U soxta pasportlarning har birini 15 ming AQSh dollargacha (11 ming funt sterlingga) baholab sotmoqda.

Guardian bergan ma’lumotlarga ko‘ra, hozirgacha soxta pasportlardan foydalanganlar soni 10 nafarni tashkil qiladi. Ular Suriya chegarasini noqonuniy ravishda kesib o‘tgan va Istanbul aeroporti orqali mamlakatni tark etishgan.

“Mazkur o‘zbek biznesi juda yaxshi ketmoqda. U yaqinda Telegram’da “Istanbul global consulting” rasmiy nomi bilan yangi kanal ochdi. Ushbu rivojlanayotgan “savdo” ekstremistlar uchun qo‘l keladi. Dunyoning boshqa mamlakatlarida ham terroristik faoliyatni davom ettirishga xizmat qilishi mumkin”, – deyiladi xabarda.

“Men qaysi guruhga tegishli ekanligini so‘rab o‘tirmayman. Men hamma bilan ishlashga tayyorman. Kim yomon yoki yaxshiligini aniqlash mening ishim emas. Buni xavfsizlik idoralari aniqlashi kerak”, – deydi soxta passportlarni sotayotgan o‘zbekistonlik Telegram’idagi suhbatda.

“2015-yilda Yevropa chegara xizmatlarida soxta pasportlarni aniqlash uchun bir qator texnologiya va kadrlarni tayyorlash uchun sarmoya kiritilgan. 2020-yilda shunday holat Tojikiston konsullik tarkibida ham kuzatilgan edi. O‘shanda soxta tojik pasportlaridan foydalanishning oldi olingan edi. Ammo bunga nisbatan soxta passport sotuvchilar o‘z o‘yinlarini boshqa hududlarga ham yoyishni boshlashdi. 

O‘zbekistonlik sotuvchi ham soxta pasportlarni Fransiya, Belgiya, Bolgariya va Rossiya pasportlariga xuddi ikki tomchi suvday o‘xshatib tayyorlayapti. Bu haqida bir nechta videolar ham bor. O‘zbekistonlik sotuvchi tomonidan taqdim etilayotgan soxta pasportlar IShID a’zolariga Yevropa va AQShga kirishda yordam beradi”, – deyiladi bayonotda.
Ta’kidlanishicha, sotuvchilar pasportdagi biometrik chipni yasay omaydi. Xodimlar tekshiruv paytida buni e’tiborsiz qoldirishgan.

“Turkiyada turli xil mijozlarga xizmat ko‘rsata oladigan, rus, arab va boshqa tillarni biladigan va hujjatlarni yuqori darajada taqdim etadigan maxsus sotuvchi bor”, – deb e’tirof etadi AQSh ichki ishlar vazirligi ham.

“Agar sizga Rossiya, Markaziy Osiyo, Turkiya, Yevropaning soxta pasportlari kerak bo‘lsa, menga yozing”, – deya xabar qoldirgan o‘zbek sotuvchisi Suriyaning shimoliy-sharqidagi lagerlar uchun ochgan Telegram kanalida.
Keltirilishicha, ushbu soxta pasportlar Turkiyadagi afg‘on qochqinlari uchun yangi mijozlar bazasini yaratgan. Uning qiymati qimmat bo‘lishiga qaramasdan, mijozlar aeroportlarda bulardan foydalanishmoqda.

“O‘zbek sotuvchisi 500 dollar uchun hatto o‘lim guvohnomasini ham yasay oladi. Agar siz Abu Bakr Bag‘dodiy bo‘lmasangiz, hech kim o‘lganingizni tekshirish uchun o‘likxonaga bormaydi. Ular shunchaki hujjatlarni qabul qilishadi va uni tizimga kiritadilar”, – deydi Rossiya soxta hujjatlar sotuvchisi.