Chivin va boshqa parazitlar orqali yuqadigan dahshatli kasalliklar haqida hamma eshitgan, lekin bu parazitlar ayni damda ham tanamizda bo‘lishi mumkinligini xayolimizga keltirmaymiz. Parazitlar, qurtlar va qo‘ng‘izlar inson tanasi ichida bemalol izg‘ib yuradigan mavjudotlardir. Eng qo‘rqinchlisi, ular inson tanasida yillab yashashi va o‘nlab yillarmobaynida ham bu haqda insonning o‘zi bilmasligi mumkin.
1.Negleriya Foulera. Zombi — inson miyasi bilan oziqlanadigan mavjudot. Negleriya Foulera o‘zini xuddi ana shunday tutadi, u inson miyasini yeydi va asab tizimini ishdan chiqaradi. Bu parazit borligini bildiruvchi belgilar sifatida bosh og‘rig‘i, qo‘ngil aynishi va qusishni keltirish mumkin. Bu juda kam uchraydigan parazit bo‘lib, dunyo bo‘yicha atigi mingga yaqin kishining ushbu parazitni yuqtirib olganligi holati mavjud. Parazitni iliq suv havzalarila yuqtirib olish mumkin, shuning uchun bunday joylarda cho‘milganda ehtiyot bo‘ling.
2. Filyariya onxotserkoz — bu qurt insonda ko‘rlikni keltirib chiqaradi. O‘ta iflos joylarda yuqtirib olish mumkin. Parazit insonning ko‘z shox pardasini ishdan chiqaradi. Inson immuniteti parazitni aniqlash xususiyatiga ega emas, shuning uchun ko‘r bo‘lib qolishi aniq.
3. Filyariya Bankrofta. Elefantiaz. Bu parazitni ko‘pincha fil deb atashadi, lekin uni ulkanligi uchun emas, balki u insonning tashqi ko‘rinishini judayam badbashara qilib yuborgani uchun shunday atashadi. Filyariya inson organizmiga tushgach, o‘zini boshqa parazitlardek tutadi. Bir yildan so‘ng qurt kattalashadi va organizmdan suyuqlik chiqib ketishini nazorat qiluvchi limfa tizimiga tushadi. Qurtlar suyuqlik yo‘llarini to‘sib qo‘ygach, suyuqlik tanada to‘plana boshlaydi va inson qo‘l-oyoqlari xuddi filniki kabi yo‘g‘onlashib shishib ketadi.
4. Loa loa hasharotlar chaqqanda inson organizmiga tushadigan parazit. Lichinka hasharot chaqqan joyda bir oz yashaydi. Vaqti kelib u kattalashadi va inson ko‘ziga yetib boradi. Odam hatto uning ko‘z ichida harakatlanayotganini his qiladi. Bu qurt inson tanasida 17 yilgacha yashashi mumkin.
5. Parazit so‘na inson tanasiga tuxum qo‘yadi. Bu tuxumdan minglab lichinkalar chiqadi. Lichinka o‘sishi uchun atrofidagi narsa bilan, ya'ni inson eti bilan oziqlanadi. Oqibatda terida teshik paydo bo‘ladi, odam terisi ostida lichinka qanday harakatlanayotganini sezib turadi. Parazitni chiqarib yuborish uchun jarroh yordami kerak bo‘ladi.
6. Rishta. Inson tozalanmagan suv havzasida cho‘milayotganida suv burgasini yutib yuborishi mumkin. Bu burgalar iflos suvlarni yoqtiradi va o‘z qurbonini shunday havzalarda kutadi. Burga oshqozonga tushganida oshqozon shirasi burgani o‘ldiradi, lekin uning ichidagi rishta (drakunkulez) qoladi. Bir yildan so‘ng uning uzunligi 60-90 santimetrga yetadi. Inson tanasi uning uchun kichiklik qiladi va u tashqariga chiqishga intiladi. Tana qizib, inson og‘riqdan qutulish uchun o‘zini sovuq suvga tashlagisi keladi. Bu parazitga esa aynan shu kerak! U suvga minglab lichinkalarini tashlaydi, o‘zi esa tanada qoladi.
7. Oddiy vandelliya — vampir-baliqcha. Kattalar doimo daryo yoki hovuzda cho‘milayotganda suv ichiga siymaslikni ta'kidlab kelishadi. Oddiy vandelliya haqida o‘qiganlar endi bu nasihatga albatta amal qilishadi. Amazonkada yashovchi bu baliqcha siyish vaqtida siydik pufagiga kirib oladi. Organizmda u qon va et bilan oziqlanib, insonni kuchli og‘riqqa duchor qiladi.
8. Askarida, halqasimon qurt inson tanasida uzunligi 30 santimetrgacha yetishi mumkin. Uning inson tanasi ichida borligi bilinmaydi, faqat juda ko‘payib ketganidan keyingina bilish mumkin. Agar tanada bu qurtlar ko‘payib ketsa, bosh og‘rig‘i, isitma ko‘tarilishi, ich ketishi kuzatiladi. Askarida ko‘pincha bolalarda uchraydi, chunki ular kattalarga nisbatan qo‘llarini kam yuvishadi.
9. Qichishqoq. Qichishqoq kanasi terini qichishtiradi va terida qizil dog‘lar paydo qiladi. Bu mitti parazit egasining terisi ostida yo‘l ochadi va ko‘payadi, u qon bilan oziqlanadi. Kanalar terining har qanday joyiga tushishi mumkin, lekin ko‘pincha bilakning tashqi tomonida, barmoqlar orasida, qo‘ltiq va oyoqlar orasida uchraydi.
10. Lentali qurt — eng qo‘rqinchli parazit deyish mumkin. U inson miyasiga o‘rnashib oladi va 20 yil davomida yashaydi. Bu davrda turli simptomlar paydo bo‘lishi mumkin, lekin hech kim ularni bu parazitning faoliyati bilan bog‘lamaydi. U voyaga yetgach, egasini o‘ldirishga harakat qiladi. Bu parazitni iflos suv va go‘sht iste'mol qilganda yuqtirib olish mumkin.
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!