Bu g‘aroyib usullar matematika hayotda qanchalik yordam berishini isbotlaydi.
Matematika – maktabdagi eng e’tibor talab fanlardan biridir. E’tiborsiz bo‘lganlar esa kichik hisobga ham hisoblagich (kalkulyator) qidirib qolishadi. Ammo u hamma vaqt ham topilavermaydi. Biz kundalik hayotda asqatadigan eng sara matematik usullarni to‘pladik.
Tez foiz chiqarish
Bu usulni har ikkala son ham 0 bilan tugaganda qo‘llagan ma’qul. Foiz chiqarilishi lozim bo‘lgan har ikkala son oxiridagi 0 ni olib tashlang. Hosil bo‘lgan raqamlarni bir-biriga ko‘paytiring. Masalan:
300 dan 40 %
30 x 4 = 120
Javob: 300 ning 40 foizi 120 bo‘ladi
Yaponcha ko‘paytirish
Bu usul to‘g‘ri chiziqlar chizish va o‘zaro kesishgan nuqtalarni sanashga asoslanadi. Uni ko‘rgazmali tarzda tushuntirgan ma’qul. Shuning uchun videoqo‘llanmani ko‘rishni tavsiya etamiz:
Har qanday yo‘nalishda bir xil o‘qiladigan sonlar – palindromni paydo qilish
Bu “teskari qo‘yish keyin qo‘shish” deb nomlanuvchi usul yordamida amalga oshiriladi. Usul juda oddiy: siz istalgan bir raqamni olishingiz va uni teskari o‘qiladigan raqami bilan qo‘shishingiz kerak. Agar palindrom birinchi martada hosil bo‘lmasa, olingan natija bilan yana o‘sha jarayonni takrorlashingiz kerak bo‘ladi.
67 + 76 = 143 143 + 341 = 484
yoki
234 + 432 = 666
Bu usulni 196 raqami va Lishrel sonlari bilan qo‘llab bo‘lmaydi. Chunki, bu sonlarda mazkur amalni palindrom hosil bo‘lgunicha cheksiz davom ettirish kerak bo‘ladi.
Kvadratga ko‘paytirish
Oxiri 5 bilan tugaydigan ko‘p xonali sonlarda bu usulni qo‘llash mumkin. Birinchi raqamni o‘z-o‘ziga 1 qo‘shgan holda ko‘paytiring. Oxiriga 25 raqamini qo‘ying. Buni quyidagicha amalga oshiring:
25 = (2x(2+1)) & 25
2x3 = 6 & 25
=> 625
9 ga ko‘paytirish
Bu qoida 1 dan 9 gacha bo‘lgan hamma sonlar uchun amal qiladi. 9 ga ko‘paytirish jarayonida birinchi sondan 1 ni oling va yozib qo‘ying. Keyin 9 dan o‘sha sonni ayiring-da, yana yozib qo‘ying. Natijada, ko‘paytma hosil bo‘ladi:
3 x 9 = 27
27 = (3-1) va (9 -(3-1)) = 2 va 7
Haftaning sanasi va kunlarini tez hisoblash
Har oyda hafta kunlari bor va 7 raqami tushadigan hafta kunlari ham mavjud. Siz oylarning 7-sanasi dushanbagami yoki seshanbagami, umuman haftaning qaysi kuniga to‘g‘ri kelishini “Dekabr dushanbalari”, “Avgust payshanbalari” tariqasida eslab qolishingiz kerak bo‘ladi. Oyning hafta kunlari, sanasini zarur bo‘lganida tezgina topib olasiz:
– Keling, 15-iyunda uchrashaylik... Bo‘ladimi?
– Yo‘q, bu oy “Iyun shanbalari”, 15-iyun yakshanba. To‘g‘ri kelmaydi. Men mehmonga ketaman.
Kapalak usulida bo‘lish
Kasrlarni qo‘shish kerak bo‘lganda qo‘llaniladi.
Ko‘paytirishning umumiy qoidalari:
5 ga ko‘paytirish: 10 ga ko‘paytiring va 2 ga bo‘ling.
6 ga ko‘paytirish: dastlab, 3 ga, keyin 2 ga ko‘paytiring.
9 ga ko‘paytirish: 10 ga ko‘paytiring va dastlabki sonni ayiring.
16 ga ko‘paytirish: agar, istasangiz 4 marta 2 ga ko‘paytiring yoki avval 8 ga ko‘paytirib, keyin yana 2 ga ko‘paytiring.
19 ga ko‘paytirish: 20 ga ko‘paytiring va dastlabki sonni ayiring.
99 ga ko‘paytirish: 100 ga ko‘paytiring va dastlabki sonni ayiring.
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!