Bu savolga “Nimaga bo‘lardi, chapdan o‘ngga yozganimizdam keyin soat strelkalari ham shunday harakatlanadi-da”,deb javob beruvchilar ko‘pchilikni tashkil qiladi. Kamina ham avvallari shunday o‘ylardim. Keyin o‘ylanib qoldim, agar soat millarining harakati yozuvga asoslangan bo‘lsa, dunyoda hamma ham shu tarzda yozmaydi-ku. Arablar o‘ngdan chapga, xitoyliklar esa tepadan pastga yozishadi, lekin hamma joyda soat bir xil harakatlanadi. 

Keling, dastlab soatning asosini tashkil etuvchi sifroblat (ko‘rsatkichli oʻlchov asboblarida raqamli boʻlinishlarga ega boʻlgan plastinka)ni kim yaratganiga e’tibor beraylik. Uni Misirliklar ixtiro qilishgan. Biroq, ular qanday sirtga (teriga, yog‘ochga) yozayotganliklariga qarab, matnni o‘ngdan chapga, chapdan o‘ngga hattoki, tepadan pastga qarab yozishlari mumkin edi. Chunki ular uchun yozuvdagi eng muhim omil bu iyerogliflarning chiroyli ko‘rinishi edi. Yozuv belgilarining chiroyli ko‘rinishi uchun ularga har qanday uslubda yozishga ruxsat berilgan. 

Xo‘sh, unda nega soat strelkasi chapdan o‘ngga harakatlanadi?

Sifroblat misrliklar ixtirosi ekanligini inkor qilib bo‘lmaydi. Biroq, sifroblat soatlarga quyosh soatlari prototip qilib olingan. Ya’ni avvallari ochiq joyga yog‘och tiqib qo‘yilgan va yog‘ochning soyasiga qarab vaqt belgilangan. Tabiiyki, shimoliy yarimsharda yashaganimiz uchun bu soya chapdan o‘ngga tomon harakatlangan. Dunyodagi birinchi soat ham bizga yaqin bo‘lgan hududlarda ixtiro qilingan.  

Demak, shulardan kelib chiqib aytadigan bo‘lsak, vaqtni o‘lchash asboblarining chapdan o‘ngga tomon harakatlanishiga quyosh soatlarining ishlashi asos bo‘lgan. Va odamlar ham sifroblatni aynan shu holatda ko‘rishga odatlanganlar. 

Agar soatlar, janubiy yarimsharda, aytaylik Avstaliyaning biron-bir yerida ixtiro qilinganda, ehtimol, ular boshqa yo‘nalishda harakatlangan bo‘lar edi.