$
12305.17 UZS
15.77
131.98 UZS
-2.19
13278.51 UZS
-33.37
Кечаси

каъбапўш тарихи. У қандай тайёрланади?

15:23 / 13.04.2022

Кисва (арабча: كسوة)Каъба деворларини ёпиб турадиган чойшаб. Пахта аралашган саккиз бўлак қора шойи матодан тикилади. Деворнинг юқори қисми учдан бир бўлагини ёпиб турувчи Кисва парчасига Қуръони каримнинг: «Албатта одамлар ибодат қилишлари учун қурилган биринчи уй – Маккадаги муборак ва бутун оламлар учун ҳидоят (маёғи) бўлган Каъбадирки...» деган ояти (3:96) зарҳал ёзувда битилган. Шунингдек, Кисвага Қуръоннинг яна бошқа сура ва оятлари ёзилади. Каъбага кириладиган эшик махсус зарҳал билан қопланган бўлиб, унга ҳам Қуръон оятлари битилган. 

Кисва Тарихи

Қадимги манбаларга кўра, Каъбани илк бор кисва билан ёпган инсон Исмоил алайҳиссалом ҳисобланади. Бошқа манбаларда эса Ҳижрий йил ҳисоби бошланишидан 220 йил аввал Мадинани истило қилган Яман шоҳи Тубба ал-Хуморий Маккага келиб, Каъбани пальма шохларидан тўқилган бўйра билан ўраб чиқишга буйруқ берган. Яна бир бошқа манбада келтирилишича, Каъбани илк бор пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг катта бобоси Аднан ўраган экан. Бу анъанага ҳукумат тепасига Ҳусайн ибн Хилабу Ислом дини кириб келиши билан қурайшийлар Каъбани ўраш анъанасини янгиладилар. 

Муҳаммад (с.а.в) ҳаётликларида Кисва Яманда тайёрланарди. Халифа Умар замонига келиб Кисва Мисрда тўқиладиган бўлди. Халифа Маъмун даврида Кисва ҳар йили уч марта янгилаб турилган. Халифа Мутаваккил, эса ҳар икки ойда Каъбатуллоҳга янги Кисва юборган.

Ka'baning XIX va XX asrga oid tarixiy suratlari fotogalereya 20-02-2018,  11:30 - Zamin.uz

Халифа Умар бошлаб берган анъана давом эттирилиб, Кисва 1924 йилгача (баъзи манбаларда 1927 йилгача) Мисрда тайёрланди. Ҳар йили янги Кисва ҳаж сафарига чиққан мисрлик зиёратчилар билан бирга Маккага келтириларди. Аввалги Кисва девордан олиниб, Каъба хазинабонлари ва Макка шарифи ихтиёрига топшириларди. 1443-1452– йиллари Шоҳрух Мирзо Миср Кисваси билан бирга Мовароуннаҳрда тайёрланган махсус каъбапўш ёпилиб туришига эришган. 1925 йил қирол Абдулазиз Маккада ихтисослашган фабрика очиб, унда қора рангли табиий шойидан Кисва тиктирди. Шундан бошлаб Каъба Кисваси фақат Саудия Арабистонида тайёрланади. Саудия Арабистони подшоҳи Фаҳд ибн Абдулазиз Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовга туҳфа қилган Кисва – Каъбапўш парчаси ҳозир Имом Бухорий ёдгорлик мажмуасидаги масжид деворига осиб қўйилган.

Кисва доим қора рангда бўлганми?

Каъба ёпинчиғи ранглари турли даврларда турлича бўлган. Аббосийлар халифаси Ан-Наср ҳукмронлиги даврида, Каъбани фақат сариқ иплар билан кашта солинган қора рангдаги ёпинчиқ билан ўраш керак бўлган. Қадимда Каъба ёпинчиғи асосан оқ рангли бўлган. Кейинроқ у қора кисва билан ўраладиган бўлган. Тарихда кисва турли рангда бўлган ҳолатлар ҳам учрайди. Ҳозир у фақат қора мато билан ўралади. Бу анъана аббосийлар ҳукмдорлари пайтидан урфга кирган, чунки аббосийларнинг байроғи қора рангда бўлган.

Маккада каъбапўш кўргазмаси очилди

Қўшимча Малумот

Каъба ёпинчиғининг баландлиги 14 метрга етади. Унинг юқори қисмида эни 95 см, узунлиги 47 м. Бўлган матода Қуръон оятлари ёзилган. Мато 16 қисмга ажратилган. Уларнинг ҳар бири турли исломий нақшлари билан безатилган. У матонинг қуйи қисми эса Қуръон оятлари билан тўлдирилган. Оятлар орасидаги бўш жойларга эса Я Ҳайй (Эй тирик зот!), Я Қайюм (Эй барча жойда мавжуд зот), Я Раҳим (Эй Меҳрибон зот), Я Раҳмон (Эй раҳмли зот), Ал-ҳамдулиллаҳ ул-Раббийл Оламийн (Бутун оламларнинг Эгаси Аллоҳга ҳамд-санолар бўлсин) калималари туширилган. Каъба ёпинчиғи беш асосий қисмдан иборат: тўртта деворга тўртта ёпинчиқ ва Каъба эшигининг ёпинчиғи.

Кисва дастлаб Замзам сувида ювилади, мушки анбарлар билан чайилади ва қуритилади. Каъбага ўралишидан аввал унга энг қимматбаҳо муаттар мушклар сепиб чиқилади. Ҳар йили Зулҳижжа ойининг 9-куни бомдод намозидан сўнг Каъба ўзининг янги либосига бурканади. Муқаддас Каъбага янги кисва қопланмагунча, эскиси олиб ташланмайди.

Kisva — Ka'ba yopinchig'i haqida nima bilamiz?

Каъба ёпинчиғини тайёрлаш учун Саудия Арабистони ҳукумати 1924 йилда (баъзи манбаларда 1927 йилгача) алоҳида устахона ташкил қилган. Устахонада 240 ҳунарманд ва техник мутахассислар меҳнат қилади. Ҳозирги кунга келиб кисва тайёрлашга 17 миллион Саудия риёли (4,5 миллион доллар) сарфланади. Кисванинг олтин иплар билан нақшлар солиб тикиладиган матосининг ўзига 450 кг.дан зиёд ипак ишлатилади. Ҳар йили иккита кисва тайёрланади. Бири Каъбанинг устига ёпилса, иккинчиси, ҳар эҳтимолга қарши сақлаб қўйилади.


Қизиқарли


														
														Ҳиндистон ғарбида 24 киши чақмоқ уриши оқибатида ҳалок бўлди

Ҳиндистон ғарбида 24 киши чақмоқ уриши оқибатида ҳалок бўлди

Энг кўп ўлим Даҳод шаҳрида қайд этилган.
17:47 / 29.11.2023

														
														Россиядаги ягона видео кузатув тизими

Россиядаги ягона видео кузатув тизими

Россиянинг Рақамли ривожланиш вазирлиги мамлакатдаги барча видеокузатув тизимларини бирлаштириш ва уларни юзни таниш тизимиг…
10:14 / 26.11.2023

														
														Зомби аслида ким?

Зомби аслида ким?

Бу тимсол ортига яширинган ҳақиқат сизни ҳайратда қолдириши аниқ. Айрим мафкуравий кучлар таъсирида ўзгартириб тақдим этилга…
17:30 / 19.11.2023

														
														Мамлакатлардаги ғайриоддий қонунлар

Мамлакатлардаги ғайриоддий қонунлар

Чет элга саёҳатга чиқишдан аввал у ердаги ички қонунларни ўрганиб чиққан маъқул.
12:38 / 05.11.2023

														
														Ноябр ойида депрессия ҳолатлари кўпаяди

Ноябр ойида депрессия ҳолатлари кўпаяди

Финляндиялик тадқиқотчилар иқлим ўзгариши инсон руҳиятига таъсир кўрсатаётганини айтишди.
11:18 / 31.10.2023

														
														16 йиллик iPhone 133 минг долларга сотилди

16 йиллик iPhone 133 минг долларга сотилди

LCG Auctions компаниясининг Apple аукциони 731 000 доллардан ортиқ даромад келтирди.
10:48 / 31.10.2023

														
														Юпитернинг табиий йўлдошида 250 дан ортиқ фаол вулқон аниқланди

Юпитернинг табиий йўлдошида 250 дан ортиқ фаол вулқон аниқланди

Охирги тадқиқотда NASA реактив ҳаракат лабораторияси жамоаси Ио юзасида 266 та фаол вулқонни ҳисоблади.
09:40 / 31.10.2023

														
														“Отанг - бозор, онанг - бозор”, якшанба куни бозорга бор…

“Отанг - бозор, онанг - бозор”, якшанба куни бозорга бор…

Эътиборингизга пойтахтдаги “Фарҳод” деҳқон бозоридан олинган суратларни тақдим этамиз.
16:37 / 29.10.2023

														
														Рақобатга чидай олмаган Mitsubishi Хитойда автомобиль ишлаб чиқаришни тўхтатади

Рақобатга чидай олмаган Mitsubishi Хитойда автомобиль ишлаб чиқаришни тўхтатади

Япония компанияси 24 октябрда Хитойда йиғилиш ўтказди.
10:42 / 27.10.2023

														
														WhatsApp ўз ишини қисман тўхтатди

WhatsApp ўз ишини қисман тўхтатди

Шу йилнинг 24 октябридан WhatsApp мессенжери Android операцион тизимининг эскирган версияларига эга қурилмаларни қўллаб-қувв…
09:06 / 27.10.2023

Бу ҳам қизиқ

Ёш ўзбекистонлик шахматчи Канададаги турнирда иштирок этади

Ёш ўзбекистонлик шахматчи Канададаги турнирда иштирок этади

Соврин ютуғи 500 минг АҚШ долларини ташкил қилади.
08:56 / 10.12.2023
Қозоғистонликлар -380 даража совуқдан огоҳлантирилди

Қозоғистонликлар -380 даража совуқдан огоҳлантирилди

Аҳолига бу ҳақда СМС-хабарнома юборилган.
18:40 / 09.12.2023
Миллий мадҳиямиз тарихи

Миллий мадҳиямиз тарихи

Танловга тақдим этилган 78 та мадҳия ичидан саралаб олинган.
09:45 / 10.12.2023
Ҳомиладор аёл асабийлашса, болага қандай таъсир қилади?

Ҳомиладор аёл асабийлашса, болага қандай таъсир қилади?

Бу даврдаги асабийлик туғуладиган боланинг юрак ва мия ривожланишига таъсир қилади.
15:02 / 10.12.2023
Болгарияликлар ўзини бахтсиз ҳисоблайдими?

Болгарияликлар ўзини бахтсиз ҳисоблайдими?

Австрияликлар аксинча, ўзларининг фаровон турмуш тарзини юқори баҳолашди.
11:14 / 10.12.2023
Қамчиқ довонининг барча ҳудудида қор ёғмоқда

Қамчиқ довонининг барча ҳудудида қор ёғмоқда

Ҳозирда довондаги ҳарорат -5 даража совуқни ташкил қилмоқда.
08:33 / 09.12.2023
Бугун, 10 декабрь куни қандай об-ҳаво кузатилади

Бугун, 10 декабрь куни қандай об-ҳаво кузатилади

Республика Гидрометеорология хизмати агентлиги маълумот берди.
08:26 / 10.12.2023
7 октябрдан бери ҳалок бўлган Исроил ҳарбийлари сони 420 нафарга етди

7 октябрдан бери ҳалок бўлган Исроил ҳарбийлари сони 420 нафарга етди

Ғазода ўтган 24 соат ичида эса камида 310 нафар фаластинлик ҳалок бўлган
08:54 / 09.12.2023
Исроил касалхоналари ярадорлар билан тўлди

Исроил касалхоналари ярадорлар билан тўлди

Сўнги 24 соат ичида 40 нафар бемор касалхонага ётқизилгани айтилмоқда.
09:39 / 09.12.2023
АҚШнинг Ироқдаги элчихонаси ракета ҳужумига учради

АҚШнинг Ироқдаги элчихонаси ракета ҳужумига учради

Бу Исроил ва Хамас ўртасидаги уруш бошланганидан бери АҚШнинг Бағдоддаги элчихонасига қилинган биринчи ҳужум.
12:07 / 09.12.2023

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!