$
12557.56 UZS
-34.15
159.44 UZS
-0.74
14809.13 UZS
-12.57
39° Кечаси 23°

каъбапўш тарихи. У қандай тайёрланади?

15:23 / 13.04.2022

Кисва (арабча: كسوة)Каъба деворларини ёпиб турадиган чойшаб. Пахта аралашган саккиз бўлак қора шойи матодан тикилади. Деворнинг юқори қисми учдан бир бўлагини ёпиб турувчи Кисва парчасига Қуръони каримнинг: «Албатта одамлар ибодат қилишлари учун қурилган биринчи уй – Маккадаги муборак ва бутун оламлар учун ҳидоят (маёғи) бўлган Каъбадирки...» деган ояти (3:96) зарҳал ёзувда битилган. Шунингдек, Кисвага Қуръоннинг яна бошқа сура ва оятлари ёзилади. Каъбага кириладиган эшик махсус зарҳал билан қопланган бўлиб, унга ҳам Қуръон оятлари битилган. 

Кисва Тарихи

Қадимги манбаларга кўра, Каъбани илк бор кисва билан ёпган инсон Исмоил алайҳиссалом ҳисобланади. Бошқа манбаларда эса Ҳижрий йил ҳисоби бошланишидан 220 йил аввал Мадинани истило қилган Яман шоҳи Тубба ал-Хуморий Маккага келиб, Каъбани пальма шохларидан тўқилган бўйра билан ўраб чиқишга буйруқ берган. Яна бир бошқа манбада келтирилишича, Каъбани илк бор пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг катта бобоси Аднан ўраган экан. Бу анъанага ҳукумат тепасига Ҳусайн ибн Хилабу Ислом дини кириб келиши билан қурайшийлар Каъбани ўраш анъанасини янгиладилар. 

Муҳаммад (с.а.в) ҳаётликларида Кисва Яманда тайёрланарди. Халифа Умар замонига келиб Кисва Мисрда тўқиладиган бўлди. Халифа Маъмун даврида Кисва ҳар йили уч марта янгилаб турилган. Халифа Мутаваккил, эса ҳар икки ойда Каъбатуллоҳга янги Кисва юборган.

Ka'baning XIX va XX asrga oid tarixiy suratlari fotogalereya 20-02-2018,  11:30 - Zamin.uz

Халифа Умар бошлаб берган анъана давом эттирилиб, Кисва 1924 йилгача (баъзи манбаларда 1927 йилгача) Мисрда тайёрланди. Ҳар йили янги Кисва ҳаж сафарига чиққан мисрлик зиёратчилар билан бирга Маккага келтириларди. Аввалги Кисва девордан олиниб, Каъба хазинабонлари ва Макка шарифи ихтиёрига топшириларди. 1443-1452– йиллари Шоҳрух Мирзо Миср Кисваси билан бирга Мовароуннаҳрда тайёрланган махсус каъбапўш ёпилиб туришига эришган. 1925 йил қирол Абдулазиз Маккада ихтисослашган фабрика очиб, унда қора рангли табиий шойидан Кисва тиктирди. Шундан бошлаб Каъба Кисваси фақат Саудия Арабистонида тайёрланади. Саудия Арабистони подшоҳи Фаҳд ибн Абдулазиз Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовга туҳфа қилган Кисва – Каъбапўш парчаси ҳозир Имом Бухорий ёдгорлик мажмуасидаги масжид деворига осиб қўйилган.

Кисва доим қора рангда бўлганми?

Каъба ёпинчиғи ранглари турли даврларда турлича бўлган. Аббосийлар халифаси Ан-Наср ҳукмронлиги даврида, Каъбани фақат сариқ иплар билан кашта солинган қора рангдаги ёпинчиқ билан ўраш керак бўлган. Қадимда Каъба ёпинчиғи асосан оқ рангли бўлган. Кейинроқ у қора кисва билан ўраладиган бўлган. Тарихда кисва турли рангда бўлган ҳолатлар ҳам учрайди. Ҳозир у фақат қора мато билан ўралади. Бу анъана аббосийлар ҳукмдорлари пайтидан урфга кирган, чунки аббосийларнинг байроғи қора рангда бўлган.

Маккада каъбапўш кўргазмаси очилди

Қўшимча Малумот

Каъба ёпинчиғининг баландлиги 14 метрга етади. Унинг юқори қисмида эни 95 см, узунлиги 47 м. Бўлган матода Қуръон оятлари ёзилган. Мато 16 қисмга ажратилган. Уларнинг ҳар бири турли исломий нақшлари билан безатилган. У матонинг қуйи қисми эса Қуръон оятлари билан тўлдирилган. Оятлар орасидаги бўш жойларга эса Я Ҳайй (Эй тирик зот!), Я Қайюм (Эй барча жойда мавжуд зот), Я Раҳим (Эй Меҳрибон зот), Я Раҳмон (Эй раҳмли зот), Ал-ҳамдулиллаҳ ул-Раббийл Оламийн (Бутун оламларнинг Эгаси Аллоҳга ҳамд-санолар бўлсин) калималари туширилган. Каъба ёпинчиғи беш асосий қисмдан иборат: тўртта деворга тўртта ёпинчиқ ва Каъба эшигининг ёпинчиғи.

Кисва дастлаб Замзам сувида ювилади, мушки анбарлар билан чайилади ва қуритилади. Каъбага ўралишидан аввал унга энг қимматбаҳо муаттар мушклар сепиб чиқилади. Ҳар йили Зулҳижжа ойининг 9-куни бомдод намозидан сўнг Каъба ўзининг янги либосига бурканади. Муқаддас Каъбага янги кисва қопланмагунча, эскиси олиб ташланмайди.

Kisva — Ka'ba yopinchig'i haqida nima bilamiz?

Каъба ёпинчиғини тайёрлаш учун Саудия Арабистони ҳукумати 1924 йилда (баъзи манбаларда 1927 йилгача) алоҳида устахона ташкил қилган. Устахонада 240 ҳунарманд ва техник мутахассислар меҳнат қилади. Ҳозирги кунга келиб кисва тайёрлашга 17 миллион Саудия риёли (4,5 миллион доллар) сарфланади. Кисванинг олтин иплар билан нақшлар солиб тикиладиган матосининг ўзига 450 кг.дан зиёд ипак ишлатилади. Ҳар йили иккита кисва тайёрланади. Бири Каъбанинг устига ёпилса, иккинчиси, ҳар эҳтимолга қарши сақлаб қўйилади.


Қизиқарли


														
														2024 йилда дунё миллионерлари сони 2,34 миллион кишидан ошди

2024 йилда дунё миллионерлари сони 2,34 миллион кишидан ошди

Бу ҳақда Knight Frank компаниясининг йиллик Wealth Report ҳисоботида келтирилди.
12:45 / 08.03.2025

														
														ЎША ТУН…

ЎША ТУН…

Воқеий ҳикояЎша куни қўшни болалар билан қора кечгача ўйнадик.
16:27 / 03.02.2025

														
														Медуза ниқоби: Ситсилияда 2000 йилдан ошиқ ноодатий артефакт топилди

Медуза ниқоби: Ситсилияда 2000 йилдан ошиқ ноодатий артефакт топилди

Италиялик археологлар Ситсилия жанубидаги Агригенто провинциясидаги замонавий Ликата яқинида жойлашган қадимий Финзиаде шаҳр…
11:14 / 27.01.2025

														
														Илм-фан “оталари”

Илм-фан “оталари”

Илм-фан оталари тарих китобларидаги шунчаки номлар эмас. Улар ғоялари билан инсоният цивилизациясига ҳисса қўшган одамлардир…
12:11 / 15.01.2025

														
														Гендер тестлари можароси билан танилган Iman Ҳалиф Гооглеъда энг кўп қидирилган спортчи бўлди

Гендер тестлари можароси билан танилган Iman Ҳалиф Гооглеъда энг кўп қидирилган спортчи бўлди

Google қидирув тизими орқали 2024 йилда энг кўп изланган мавзуларни сарҳисоб қилди ва қидирувларни йўналишлар бўйича ажратиб…
11:22 / 12.12.2024

														
														Японияда одамларни ювадиган кир машина яратилди

Японияда одамларни ювадиган кир машина яратилди

2025 йил апрель ойида Осака шаҳрида бўлиб ўтадиган Бутунжаҳон кўргазмасида инсонлар фойдаланиши учун мўлжалланган кир ювиш м…
14:41 / 23.11.2024

														
														2024 йилнинг энг яхши пишлоғи аниқланди

2024 йилнинг энг яхши пишлоғи аниқланди

“Йилнинг энг яхши пишлоғи” номли анъанавий халқаро танлов Португалиянинг Визеу шаҳрида ўтказилди.
10:26 / 20.11.2024

														
														“Титаник”даги капитаннинг соати аукционда сотилди

“Титаник”даги капитаннинг соати аукционда сотилди

Henry Aldridge and Son аукцион уйининг хабар беришича, “Титаник”нинг 700 дан ортиқ йўловчисини қутқарган “Карпатия” кемаси к…
10:22 / 18.11.2024

														
														Дунёдаги энг қиммат зумрад кимошди савдосида сотилди

Дунёдаги энг қиммат зумрад кимошди савдосида сотилди

CBS News нашрининг хабар беришича, шаҳзода Садриддин Оғахон III нинг Cartier брошидан зумрадлари кимошди савдосида сотилди.
09:34 / 16.11.2024

Бу ҳам қизиқ

Чехияда электр таъминотининг катта узилиши рўй берди

Чехияда электр таъминотининг катта узилиши рўй берди

Мамлакатда жамоат транспорти деярли ишламай қолди
19:22 / 04.07.2025
Путин ва Трамп яна телефонлашди

Путин ва Трамп яна телефонлашди

Бу ҳақда Путиннинг ёрдамчиси Юрий Ушаков маълум қилди.
09:48 / 04.07.2025
Мирзиёев Афғонистон бош вазири ўринбосари билан учрашди

Мирзиёев Афғонистон бош вазири ўринбосари билан учрашди

Ўзбекистон Президенти Афғонистон билан савдо-иқтисодий ҳамкорлик масалаларини муҳокама қилди
18:49 / 03.07.2025
Yandex Go ҳайдовчилари ва курьерлари 2024 йилда 530 миллион доллар даромад қилишган

Yandex Go ҳайдовчилари ва курьерлари 2024 йилда 530 миллион доллар даромад қилишган

Yandex Go'нинг Ўзбекистондаги ҳайдовчилари, курьерлари ва ҳамкорлари 2024 йилда умумий ҳисобда 530 миллион доллар даромад то…
13:47 / 04.07.2025
6 июль куни кутилаётган об-ҳаво маълумоти

6 июль куни кутилаётган об-ҳаво маълумоти

Кечаси 25-27 даража илиқ, кундузи 39-41 даража иссиқ бўлади.
18:28 / 05.07.2025
Доналд Трамп “катта ажойиб” қонун лойиҳасини имзолади

Доналд Трамп “катта ажойиб” қонун лойиҳасини имзолади

Доналд Трамп кеча, 4 июль куни кечқурун солиқларни камайтириш ва АҚШ давлат қарзининг чегарасини 4 триллион доллардан ортиқр…
13:08 / 05.07.2025
Шомуродовнинг янги жамоаси маълум

Шомуродовнинг янги жамоаси маълум

Футболчи Туркия чемпионатидаги гранд клуб сафига ўтади
23:16 / 03.07.2025
Илон Маск АҚШда янги партия тузмоқчи

Илон Маск АҚШда янги партия тузмоқчи

Миллиардер Х ижтимоий тармоғидаги саҳифасида бу ҳақда маълум қилди
22:53 / 04.07.2025
Бразилия президенти: ‘‘БРИКС мамлакатлари ривожланишнинг янги йўлини бошлаб бериши мумкин’’

Бразилия президенти: ‘‘БРИКС мамлакатлари ривожланишнинг янги йўлини бошлаб бериши мумкин’’

Сиёсатчи ташкилотга аъзо мамлакатларни ҳам алоҳида таъкидлади
20:50 / 05.07.2025
Мирзиёев Хонкенди шаҳрига борди

Мирзиёев Хонкенди шаҳрига борди

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев ва Озарбайжон Республикаси Президенти Илҳом Алиев Хонкенди шаҳрида қўшма …
18:07 / 03.07.2025

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!