$
12909.64 UZS
-28.56
159.75 UZS
0.24
14908.05 UZS
197.32
22° Кечаси 11°

каъбапўш тарихи. У қандай тайёрланади?

15:23 / 13.04.2022

Кисва (арабча: كسوة)Каъба деворларини ёпиб турадиган чойшаб. Пахта аралашган саккиз бўлак қора шойи матодан тикилади. Деворнинг юқори қисми учдан бир бўлагини ёпиб турувчи Кисва парчасига Қуръони каримнинг: «Албатта одамлар ибодат қилишлари учун қурилган биринчи уй – Маккадаги муборак ва бутун оламлар учун ҳидоят (маёғи) бўлган Каъбадирки...» деган ояти (3:96) зарҳал ёзувда битилган. Шунингдек, Кисвага Қуръоннинг яна бошқа сура ва оятлари ёзилади. Каъбага кириладиган эшик махсус зарҳал билан қопланган бўлиб, унга ҳам Қуръон оятлари битилган. 

Кисва Тарихи

Қадимги манбаларга кўра, Каъбани илк бор кисва билан ёпган инсон Исмоил алайҳиссалом ҳисобланади. Бошқа манбаларда эса Ҳижрий йил ҳисоби бошланишидан 220 йил аввал Мадинани истило қилган Яман шоҳи Тубба ал-Хуморий Маккага келиб, Каъбани пальма шохларидан тўқилган бўйра билан ўраб чиқишга буйруқ берган. Яна бир бошқа манбада келтирилишича, Каъбани илк бор пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг катта бобоси Аднан ўраган экан. Бу анъанага ҳукумат тепасига Ҳусайн ибн Хилабу Ислом дини кириб келиши билан қурайшийлар Каъбани ўраш анъанасини янгиладилар. 

Муҳаммад (с.а.в) ҳаётликларида Кисва Яманда тайёрланарди. Халифа Умар замонига келиб Кисва Мисрда тўқиладиган бўлди. Халифа Маъмун даврида Кисва ҳар йили уч марта янгилаб турилган. Халифа Мутаваккил, эса ҳар икки ойда Каъбатуллоҳга янги Кисва юборган.

Ka'baning XIX va XX asrga oid tarixiy suratlari fotogalereya 20-02-2018,  11:30 - Zamin.uz

Халифа Умар бошлаб берган анъана давом эттирилиб, Кисва 1924 йилгача (баъзи манбаларда 1927 йилгача) Мисрда тайёрланди. Ҳар йили янги Кисва ҳаж сафарига чиққан мисрлик зиёратчилар билан бирга Маккага келтириларди. Аввалги Кисва девордан олиниб, Каъба хазинабонлари ва Макка шарифи ихтиёрига топшириларди. 1443-1452– йиллари Шоҳрух Мирзо Миср Кисваси билан бирга Мовароуннаҳрда тайёрланган махсус каъбапўш ёпилиб туришига эришган. 1925 йил қирол Абдулазиз Маккада ихтисослашган фабрика очиб, унда қора рангли табиий шойидан Кисва тиктирди. Шундан бошлаб Каъба Кисваси фақат Саудия Арабистонида тайёрланади. Саудия Арабистони подшоҳи Фаҳд ибн Абдулазиз Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовга туҳфа қилган Кисва – Каъбапўш парчаси ҳозир Имом Бухорий ёдгорлик мажмуасидаги масжид деворига осиб қўйилган.

Кисва доим қора рангда бўлганми?

Каъба ёпинчиғи ранглари турли даврларда турлича бўлган. Аббосийлар халифаси Ан-Наср ҳукмронлиги даврида, Каъбани фақат сариқ иплар билан кашта солинган қора рангдаги ёпинчиқ билан ўраш керак бўлган. Қадимда Каъба ёпинчиғи асосан оқ рангли бўлган. Кейинроқ у қора кисва билан ўраладиган бўлган. Тарихда кисва турли рангда бўлган ҳолатлар ҳам учрайди. Ҳозир у фақат қора мато билан ўралади. Бу анъана аббосийлар ҳукмдорлари пайтидан урфга кирган, чунки аббосийларнинг байроғи қора рангда бўлган.

Маккада каъбапўш кўргазмаси очилди

Қўшимча Малумот

Каъба ёпинчиғининг баландлиги 14 метрга етади. Унинг юқори қисмида эни 95 см, узунлиги 47 м. Бўлган матода Қуръон оятлари ёзилган. Мато 16 қисмга ажратилган. Уларнинг ҳар бири турли исломий нақшлари билан безатилган. У матонинг қуйи қисми эса Қуръон оятлари билан тўлдирилган. Оятлар орасидаги бўш жойларга эса Я Ҳайй (Эй тирик зот!), Я Қайюм (Эй барча жойда мавжуд зот), Я Раҳим (Эй Меҳрибон зот), Я Раҳмон (Эй раҳмли зот), Ал-ҳамдулиллаҳ ул-Раббийл Оламийн (Бутун оламларнинг Эгаси Аллоҳга ҳамд-санолар бўлсин) калималари туширилган. Каъба ёпинчиғи беш асосий қисмдан иборат: тўртта деворга тўртта ёпинчиқ ва Каъба эшигининг ёпинчиғи.

Кисва дастлаб Замзам сувида ювилади, мушки анбарлар билан чайилади ва қуритилади. Каъбага ўралишидан аввал унга энг қимматбаҳо муаттар мушклар сепиб чиқилади. Ҳар йили Зулҳижжа ойининг 9-куни бомдод намозидан сўнг Каъба ўзининг янги либосига бурканади. Муқаддас Каъбага янги кисва қопланмагунча, эскиси олиб ташланмайди.

Kisva — Ka'ba yopinchig'i haqida nima bilamiz?

Каъба ёпинчиғини тайёрлаш учун Саудия Арабистони ҳукумати 1924 йилда (баъзи манбаларда 1927 йилгача) алоҳида устахона ташкил қилган. Устахонада 240 ҳунарманд ва техник мутахассислар меҳнат қилади. Ҳозирги кунга келиб кисва тайёрлашга 17 миллион Саудия риёли (4,5 миллион доллар) сарфланади. Кисванинг олтин иплар билан нақшлар солиб тикиладиган матосининг ўзига 450 кг.дан зиёд ипак ишлатилади. Ҳар йили иккита кисва тайёрланади. Бири Каъбанинг устига ёпилса, иккинчиси, ҳар эҳтимолга қарши сақлаб қўйилади.


Қизиқарли


														
														2024 йилда дунё миллионерлари сони 2,34 миллион кишидан ошди

2024 йилда дунё миллионерлари сони 2,34 миллион кишидан ошди

Бу ҳақда Knight Frank компаниясининг йиллик Wealth Report ҳисоботида келтирилди.
12:45 / 08.03.2025

														
														ЎША ТУН…

ЎША ТУН…

Воқеий ҳикояЎша куни қўшни болалар билан қора кечгача ўйнадик.
16:27 / 03.02.2025

														
														Медуза ниқоби: Ситсилияда 2000 йилдан ошиқ ноодатий артефакт топилди

Медуза ниқоби: Ситсилияда 2000 йилдан ошиқ ноодатий артефакт топилди

Италиялик археологлар Ситсилия жанубидаги Агригенто провинциясидаги замонавий Ликата яқинида жойлашган қадимий Финзиаде шаҳр…
11:14 / 27.01.2025

														
														Илм-фан “оталари”

Илм-фан “оталари”

Илм-фан оталари тарих китобларидаги шунчаки номлар эмас. Улар ғоялари билан инсоният цивилизациясига ҳисса қўшган одамлардир…
12:11 / 15.01.2025

														
														Гендер тестлари можароси билан танилган Iman Ҳалиф Гооглеъда энг кўп қидирилган спортчи бўлди

Гендер тестлари можароси билан танилган Iman Ҳалиф Гооглеъда энг кўп қидирилган спортчи бўлди

Google қидирув тизими орқали 2024 йилда энг кўп изланган мавзуларни сарҳисоб қилди ва қидирувларни йўналишлар бўйича ажратиб…
11:22 / 12.12.2024

														
														Японияда одамларни ювадиган кир машина яратилди

Японияда одамларни ювадиган кир машина яратилди

2025 йил апрель ойида Осака шаҳрида бўлиб ўтадиган Бутунжаҳон кўргазмасида инсонлар фойдаланиши учун мўлжалланган кир ювиш м…
14:41 / 23.11.2024

														
														2024 йилнинг энг яхши пишлоғи аниқланди

2024 йилнинг энг яхши пишлоғи аниқланди

“Йилнинг энг яхши пишлоғи” номли анъанавий халқаро танлов Португалиянинг Визеу шаҳрида ўтказилди.
10:26 / 20.11.2024

														
														“Титаник”даги капитаннинг соати аукционда сотилди

“Титаник”даги капитаннинг соати аукционда сотилди

Henry Aldridge and Son аукцион уйининг хабар беришича, “Титаник”нинг 700 дан ортиқ йўловчисини қутқарган “Карпатия” кемаси к…
10:22 / 18.11.2024

														
														Дунёдаги энг қиммат зумрад кимошди савдосида сотилди

Дунёдаги энг қиммат зумрад кимошди савдосида сотилди

CBS News нашрининг хабар беришича, шаҳзода Садриддин Оғахон III нинг Cartier брошидан зумрадлари кимошди савдосида сотилди.
09:34 / 16.11.2024

Бу ҳам қизиқ

Ўзбекистон элчиси Эстония президентига ишонч ёрлиқларини топширди

Ўзбекистон элчиси Эстония президентига ишонч ёрлиқларини топширди

Ўзбекистоннинг Эстониядаги янги элчиси Тимур Раҳмонов давлат раҳбари Алар Карисга ишонч ёрлиқларини топширди. Бу ҳақда “Дунё…
19:39 / 21.04.2025
Бухоро вилояти ИИБдаги бир қатор ходимлар ишдан олинди

Бухоро вилояти ИИБдаги бир қатор ходимлар ишдан олинди

Ички ишлар вазирининг тегишли буйруғига асосан Бухоро вилояти Ички ишлар бошқармаси тизимида катта кадрлар ўзгариши амалга о…
10:20 / 21.04.2025
Тожикистонда зилзила содир бўлди

Тожикистонда зилзила содир бўлди

Ўзбекистон ҳудудида сезилмади.
11:36 / 21.04.2025
Инвестиция соҳасидаги натижалар бўйича ахборот берилди

Инвестиция соҳасидаги натижалар бўйича ахборот берилди

Шавкат Мирзиёевга 21 апрель куни инвестиция соҳасида жорий йил биринчи чоракда қилинган ишлар ҳамда навбатдаги асосий вазифа…
21:35 / 21.04.2025
АҚШга юборишни ваъда қилган фирибгарлар ушланди

АҚШга юборишни ваъда қилган фирибгарлар ушланди

Мазкур ҳолатлар юзасидан Жиноят кодексининг 168-моддаси (фирибгарлик) билан жиноят ишлари қўзғатилиб, тергов ҳаракатлари ўтк…
13:04 / 21.04.2025
21 апрель куни қандай об-ҳаво кузатилади?

21 апрель куни қандай об-ҳаво кузатилади?

Ҳарорат кечаси 9-11 даража, кундузи 21-23 даража бўлади.
23:03 / 20.04.2025
Мирзиёев Рим Папасининг вафоти муносабати билан Ватикан халқига таъзия йўллади

Мирзиёев Рим Папасининг вафоти муносабати билан Ватикан халқига таъзия йўллади

Президентимиз Ватикан халқига, ер юзидаги бутун католик аҳлига чуқур таъзия ва ҳамдардлик туйғуларини изҳор этди.
17:25 / 21.04.2025
Тошкент давлат педагогика университети трансформация қилиниб, Ўзбекистон миллий педагогика университети ташкил этилади

Тошкент давлат педагогика университети трансформация қилиниб, Ўзбекистон миллий педагогика университети ташкил этилади

Президент Шавкат Мирзиёев 21 апрель куни мактаб таълими сифатини ошириш ҳамда педагоглар тайёрлаш тизимини такомиллаштиришга…
20:00 / 21.04.2025
Япония делегацияси Ўзбекистон билан соғлиқни сақлаш, IT ва меҳмонхона бизнесидаги ривожланишни муҳокама қилди

Япония делегацияси Ўзбекистон билан соғлиқни сақлаш, IT ва меҳмонхона бизнесидаги ривожланишни муҳокама қилди

Жорий йилнинг 18 апрель куни Ўзбекистон Республикаси инвестициялар, саноат ва савдо вазири Лазиз Кудратов Нара шаҳри мери Ге…
19:01 / 20.04.2025
22 апрель куни қандай об-ҳаво кузатилади?

22 апрель куни қандай об-ҳаво кузатилади?

Ҳарорат кечаси 10-12 даража, кундузи 22-24 даража бўлади.
22:42 / 21.04.2025

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!