Unda aholi tomorqasi va ijara asosida ajratilgan yer maydonlaridan samarali foydalanishni tashkil etish tartibi tasdiqlandi.
Qaror bilan tasdiqlangan nizomga ko‘ra, aholi tomorqalari va ijara huquqi asosida ajratilgan yer maydonlarida ekin ekilishi ustidan nazorat:
– mahalla darajasida — “mahalla yettiligi” va “mahalla banklari”
– tuman darajasida — tuman (shahar) shtablari hamda tuman (shahar) hokimlarining tegishliligi bo‘yicha o‘rinbosarlari boshchiligidagi ishchi guruhlar;
– hudud darajasida — Qoraqalpog‘iston Vazirlar Kengashi raisining hamda viloyatlar hokimlarining moliya-iqtisodiyot va kambag‘allikni qisqartirish masalalari bo‘yicha birinchi o‘rinbosarlari boshchiligidagi ishchi guruhlar tomonidan amalga oshiriladi.
Ijara yer maydonlarida dehqon xo‘jaligi tomonidan ekish ishlari amalga oshirilmaganda (fors-major holatlari bundan mustasno) tuman (shahar) shtablari tomonidan yer maydonlarini ikkilamchi ijaraga berish choralari ko‘riladi. Bunda tijorat banklari, tuman (shahar) kambag‘allikni qisqartirish va bandlik bo‘limlari tomonidan:
– kamida 40 gektar yer uchastkasida “bir kontur — bir mahsulot” tamoyili asosida yuqori daromadli va eksportbop qishloq xo‘jaligi mahsulotini yetishtirish bo‘yicha namunaviy loyihalar amalga oshiriladi;
– qolgan konturlardagi ijaraga olingan yer uchastkalarida mahsulot yetishtirishni tashkil etish uchun ishchi guruhlarga yetakchi tadbirkorlarni jalb qilgan holda loyihalar amalga oshirilishida ko‘maklashiladi.
“Mahalla yettiligi” xulosasiga asosan aholi tomorqalari va ijaraga olingan yer maydonlariga ekin ekmagan yoki samarasiz foydalanayotgan shaxslarga nisbatan quyidagi ta’sirchan choralar ko‘riladi:
– tomorqa yer egalari va dehqon xo‘jaliklariga davlat dasturlari doirasida imtiyozli kreditlar berilmaydi;
– Ijtimoiy himoya yagona reyestriga kiritilgan fuqarolar uchun nazarda tutilgan imtiyozlar to‘xtatiladi;
“Onlayn mahalla” elektron platformasi ma’lumotlari asosida ekin ekilmagani aniqlangan yil uchun yer solig‘i stavkasi uch karra miqdorida hisoblanadi.
Tomorqasini qarovsiz qoldirgan xonadon egalari endi uch karra yuqori soliq to‘lashi haqida 2025-yilning fevralida e’lon qilingandi. Bu “Tomorqa yer egalari va dehqon xo‘jaliklari faoliyatida zamonaviy tashkiliy tizimni joriy qilish va moliyaviy qo‘llab-quvvatlashning qo‘shimcha chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi prezident farmonida ko‘zda tutilgan.
Bunda berilayotgan imtiyozlarni vaqtincha to‘xtatish, qayta tiklash va oshirilgan soliq stavkalarini qo‘llash “mahalla yettiligi” xulosasiga asosan amalga oshiriladi va tegishli ma’lumotlar “Onlayn mahalla” elektron platformasiga kiritib boriladi. Tomorqa va ijaraga berilgan yer maydonlaridan samarali foydalanish yo‘lga qo‘yilgan, ya’ni ekin ekiladigan maydonlariga ekin ekilgan taqdirda, “mahalla yettiligi” kafilligi bilan barcha imtiyozlar va amaldagi soliq stavkalari tiklab beriladi.