$
12254.27 UZS
-30.89
147.89 UZS
-0.73
14516.41 UZS
1.49
31° Kechasi 18°

Fayzulla Xoʻjayevdan, Mirziyoyevgacha...

18:13 / 20.01.2025

O‘zbekiston tarixidagi prezidentlar haqida ma’lumotlar jamlanmasi.

O‘zbekiston tarixi davomida turli siyosiy rahbarlar mamlakatni boshqarib, o‘z davrlarining iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy rivojlanishiga salmoqli hissa qo‘shishgan. Har bir rahbar o‘zining siyosiy qarorlari, islohotlari va xalqaro aloqalari orqali o‘zbek xalqining turmush tarzini, madaniyatini va iqtisodiyotini shakllantirgan. Ushbu maqolada O‘zbekiston SSR davridan boshlab, mustaqillik yillarigacha bo‘lgan davrda mamlakatni boshqargan rahbarlarning siyosiy faoliyatlari, amalga oshirgan islohotlari, yurtni rivojlantirishdagi roli tahlil etiladi. Fayzulla Xoʻjayevdan Shavkat Mirziyoyevgacha bo‘lgan davr, O‘zbekistonning murakkab va muhim tarixiy bosqichlarini o‘zida aks ettiradi.

Fayzulla Ubaydullayevich Xoʻjayev – Oʻzbekiston SSRning rahbarlaridan biri boʻlgan. Xoʻjayev oʻz faoliyati davomida oʻzbek xalqining iqtisodiy va madaniy ravnaqiga xizmat qilgan. U talabalarni xorijga joʻnatib oʻqitishning tashabbuskorlaridan biri edi. Shuningdek, Oʻzbekistonda yoppasiga chigit ekilishi paxta yakkahokimligiga olib keladi, deb hisoblagan. Bundan tashqari, Xoʻjayev Oʻzbekistonda zamonaviy sanoat inshootlari qurilishi tashabbuskori ham bo‘lgan.


Chex adibi Egon Ervin Kish Fayzulla Xoʻjayev haqida “Buxoroga kelganimdan keyin meni Fayzulla Xo‘jayev qiziqtirdi. Xo‘jayevning boshiga shunchalik ko‘p oltin va’da qilingan ediki, dunyodagi biror bir bosh shunсhalik yuqori narxlanmagan edi”, – deya yozgan.

Xoʻjayev 1937-yil 9-iyulda Moskvada qamoqqa olingan. Unga Sovetlarga qarshi “Oʻng trotskiychi blok” faoliyatiga qoʻshilganligi hamda “bosmachilik” harakatini qoʻllab-quvvatlaganligi, Fitrat, Choʻlpon, Abdulla Qodiriy va boshqa oʻzbek ziyolilariga gʻamxoʻrlik koʻrsatganligi kabi ayblar qoʻyilib, otishga hukm qilingan.

Akmal Ikromovich Ikromov – uning rahbarlik faoliyati 7,5 yil davom etgan. Bu davrda yer-suv islohoti o‘tkazilgan, kolxozlar tashkil etilgan. 1937-yil avgustda, Stalinning “katta terrori” boshlangan vaqtda Akmal Ikromov lavozimi taqozosi bilan troyka tarkibiga kiritilgan. Qisqa vaqt ichida bir nechta otuv va qamoq hukmlarini chiqarishda ishtirok etgan. Bu hukmlarda, jumladan, yuzdan ortiq o‘zbekistonlik o‘limga mahkum qilingan. Ko‘p o‘tmay, sentyabr oyida o‘zi ham qamoqqa olingan. Shundan so‘ng, 1938-yilda 39 yoshida otib tashlangan.


Yo‘ldosh Oxunboboyev Oxunboboyevich – Yoʻldosh Oxunboboyev Sovet Ittifoqidagi Milliy delimitatsiyada qatnashib, Oʻzbekiston Sovet Sotsialistik Respublikasining asoschilaridan biriga aylangan. 1938-yil 21-iyulda Oʻzbekiston SSR Oliy Kengashi Prezidiumining birinchi raisi boʻlib Oʻzbekiston SSR rahbari lavozimini egallagan. Oxunboboyev 1943-yil vafotigacha O‘zbekiston SSR Oliy Soveti Prezidiumi Raisi lavozimida ishlagan. U Ikkinchi jahon urushida bevosita qatnashmagan boʻlsa-da, Oʻzbekiston SSRning butun mehnat kuchlarini urushda front ortidan qoʻllab-quvvatlashga safarbar etgan edi.

Picture background
Yoʻldosh Oxunboboyev 57 yoshida Toshkentda kutilmaganda olamdan oʻtgan. O‘limining sabablari haqida esa ishonchli manbalar yo‘q.

Usmon Yusupovich Yusupov – Usmon Yusupov respublikaga rahbar boʻlgan yillarda Oʻzbekistonda xalq hashari yoʻli bilan yirik suv inshootlari – Katta Fargʻona kanali, Kattaqoʻrgʻon suv ombori va boshqalar qurilgan. 2-jahon urushi davrida mamlakat gʻarbidan koʻchirib keltirilgan korxonalarni ishga tushirish, yangilarini qurish, frontni oziq-ovqat, kiyim-kechak bilan muntazam taʼminlash, oʻzbekistonliklarni fashizmga qarshi kurashga safarbar qilish, urush tufayli uy-joy va boshpanasiz qolgan aholi hamda yetim qolgan bolalarga mehribonlik va insonparvarlik qilishda Usmon Yusupov bosh-qosh boʻlgan. U oʻz siyosiy faoliyati davrida Oʻzbekiston xalqi manfaatlarini himoya qilishga intilgan boʻlishiga qaramay ommaviy qatagʻon siyosatida Markaz farmoyishlarini bajarishga ham majbur boʻlgan.

Picture background
Amin Niyozov Ermatovich – 1950-yilning aprel oyida respublikaning 13 yillik rahbari Usmon Yusupov SSSR Paxtachilik vaziri etib tayinlangani munosabati bilan lavozimidan ozod etiladi va uning oʻrniga OʻzSSR Kompartiyasi Markaziy Qoʻmitasi birinchi kotibi etib Amin Ermatovich Niyozov tayinlanadi. Shu tariqa OʻzSSR boshqaruv tarixida yangi davr boshlanadi.

1930-yilga qadar sovet davlatining eng shafqatsiz jazolovchi organida ishlagan Niyozov respublikada oʻtkazilgan “gʻalla operatsiyasi”, “quloqlashtirish” va “yer islohoti”da faol ishtirok etgan.

Ta’kidlash joizki, Niyozov Kattaqoʻrgʻon va Chimqoʻrgʻon suv omborlari kabi yirik irrigatsiya inshootlarini qurish, Markaziy Fargʻona va Mirzachoʻl yerlarini oʻzlashtirish, Buxoro, Samarqand va Xorazm viloyatlari yerlarining meliorativ holatini yaxshilashda katta ishlarni amalga oshirgan. Ushbu xizmatlari uchun esa “Oʻzbekiston SSRda xizmat koʻrsatgan quruvchi” medaliga sazovor boʻlgan.

Niyozov 1973-yil 26-dekabrda Toshkent shahrida vafot etgan.

Nuriddin Muhitdinov Akromovich – Davlat va siyosat arbobi, diplomat. Moskvadagi savdo-kooperativ institutini tugatgan. 1946-yildan uning siyosiy faoliyati boshlangan. Namangan viloyat partiya qo‘mitasi kotibi va 1-kotibi, O‘zbekiston Kompartiyasi MK kotibi, O‘zbekiston SSR Ministrlar Soveti raisi O‘zbekiston Tashqi ishlar vaziri, O‘zbekiston Kompartiyasi MK 1-kotibi, SSSRning Suriyadagi elchisi, O‘zbekiston SSR Ministrlar Sovetining maslahatchisi bundan tashqari ham juda ko‘p lavozimlarda ishlagan.

Picture background
Sobir Kamolov – 1957-yil 28-dekabrda boʻlib oʻtgan navbatdan tashqari VI plenumda Nuriddin Muhiddinov oʻrniga Oʻzbekiston Kompartiyasining birinchi kotibi etib saylangan.

Tadqiqotchilarning fikriga koʻra, Sobir Kamolov respublikada kadrlarni keng miqyosda mahalliylashtirishni boshlagan. Uning oʻziga xos belgisi musulmon marosimlarini (sunnat qilish, nikoh va ota-bobolarining urf-odatlari boʻyicha oʻliklarni dafn etish) bajarishga urinishlar edi. Uning davrida O‘zbekiston Kompartiyasi Markaziy Komiteti madaniyat bo‘limi mudiri o‘zbek yozuvining kirill negizini arab alifbosiga almashtirish masalasini yuqori partiya instansiyalariga kiritgan.


1959-yil 15-mart kuni Sobir Kamolov “siyosiy jihatdan ishonchsiz unsurlar sababli xodimlarni toʻsib qoʻygani” va “millatchilik koʻrinishlariga murosa va homiylik koʻrsatgani munosabati” bilan egallab turgan lavozimidan chetlashtirilgan.

Sharof Rashidov – sovet partiya va davlat arbobi, oʻzbek yozuvchisi, Sotsialistik Mehnat Qahramoni, Oʻzbekiston SSR Kommunistik partiyasi rahbari hisoblanadi.

Rashidov respublikaga rahbarlik qilgan yillarda qator bunyodkorlik ishlari bilan birga qishloq xoʻjaligi yerlaridan ekstensiv foydalanish oqibatida ekologik vaziyatning buzilishi, paxta yakkahokimligining qaror topishi kabi noxush holatlar ham yuz bergan. Rashidov vafotidan soʻng Markaz tomonidan totalitar tuzumning barcha kirdikorlari unga yuklanib, 80-yillar qatagʻonida nohaq qoralangan. Oʻzbekiston mustaqillikka erishgach esa Rashidovning nomi oqlangan.

Picture background
Uning davrida 1966-yildan boshlab O‘zbekiston poytaxti Toshkent qayta qurilgan. Yangi muzeylar, bog‘lar, teatrlar, yodgorliklar barpo etilgan. Bundan tashqari, 1977-yilda Oʻrta Osiyoda birinchi marta Toshkentda metro ochilgan edi. Oʻrta Osiyodagi Arxeologiya instituti ham birinchi bo‘lib Rashidov davrida tashkil etilgan.

Inomjon Usmonxo‘jayev – Inomjon Usmonxo‘jayev Sharof Rashidovdan keyin 1983-1988 yillarda Respublikaga rahbarlik qilgan. O‘zbekiston SSR Oliy Kengashi Prezidium Raisi, shu bilan bir vaqtda – 1979 yilning 18-aprelidan 1983-yilning 28-dekabriga qadar – Sobiq Ittifoq Oliy Kengashi Prezidiumi Raisi o‘rinbosari bo‘lgan. U juda ko‘p siyosiy lavozimlarda faoiliyat olib borgan. Keyinchalik “qayta qurish” davrida korrupsiyada ayblanib, O‘zbekiston KP MQ birinchi kotibi lavozimidan ozod etilgan, Sobiq Ittifoq Oliy Kengashi Prezidiumi a’zoligidan chetlashtirilgan. 1988-yilning 28-noyabrida esa Sobiq Ittifoq Kommunistik Partiyasi MQdan ham chiqarilgan.

Picture background
Usmonxo‘jayev 1989-yilning 27-dekabr kuni “Paxta ishi” bo‘yicha 12 yilga ozodlikdan mahrum etilgan. 1990-yilda O‘zbekistonning birinchi prezidenti Islom Karimov tashabbusi bilan ozodlikka chiqqan.

Rafiq Nishonov – 1985-yilda O‘zbekiston SSR Tashqi ishlar vaziri lavozimini egallagan. 1988-yil 12- yanvardan 1989-yil 23-iyungacha – O‘zbekiston SSR Kompartiyasi Markaziy Qo‘mitasining birinchi kotibi bo‘lib faoliyat yuritgan. Shundan so‘ng, u Moskvaga ketgan va u yerda yashagan. 1991-yil sentyabrda SSSR Prezidenti Mixail Gorbachyovga maslahatchi bo‘lgan.

Picture background
Rossiya Prezidenti Vladimir Putin tomonidan “Aleksandr Nevskiy” ordeni bilan taqdirlangan Nishonov 97 yoshga kirishiga atigi 4 kun qolganida vafot etgan.

Islom Abdugʻaniyevich Karimov – O‘zbekiston Respublikasining birinchi prezidenti bo‘lib, 1991-yildan 2016-yilgacha mamlakatni boshqargan. U O‘zbekistonning mustaqillikka erishishida muhim rol o‘ynagan. Shuningdek, davlatning iqtisodiy, siyosiy va ijtimoiy tizimlarini shakllantirishga katta hissa qo‘shgan siyosatchi va davlat arbobi edi.
Karimovning siyosati ko‘plab islohotlarni o‘z ichiga olsa-da, uning rahbarligi ostida siyosiy erkinliklar biroz cheklangan edi.

Picture background
Karimovning tashqi siyosati muhim ahamiyatga ega bo‘lib, u Rossiya va Xitoy bilan mustahkam aloqalar o‘rnatishga harakat qilgan edi.
Islom Karimov 2016-yilda vafot etdi, uning nomi O‘zbekiston tarixida muhim siyosiy shaxs sifatida qoldi, ammo siyosiy merosi va islohotlari aholi orasida hali ham keng muhokama qilinmoqda.

Shavkat Miromonovich Mirziyoyev — Islom Karimov vafotidan so‘ng 2016-yildan buyon mamlakat rahbari sifatida ishlay boshlagan. Mirziyoyev O‘zbekiston Respublikasining yetakchi siyosatchilaridan biri bo‘lib, uning prezidentlik davri mamlakatda keng ko‘lamli ijtimoiy, siyosiy va iqtisodiy islohotlar bilan ajralib turadi. O‘zining rahbarlik faoliyatida davlatning modernizatsiyasi, iqtisodiyotning liberallashtirilishi, xalqaro aloqalarning rivojlanishi va siyosiy erkinliklarning kengaytirilishiga katta e’tibor qaratgan. Mirziyoyevning siyosatidagi eng muhim jihatlardan biri — O‘zbekistonning xalqaro maydonda yanada faol va o‘zaro hamkorlikka yo‘naltirilgan siyosati, shuningdek, mamlakatdagi ijtimoiy va iqtisodiy barqarorlikni ta’minlashga qaratilganidir. Prezident sifatida Shavkat Mirziyoyev mamlakatni yanada rivojlantirish va xalqaro maydonda yuqori darajada tanitishga qaratilgan islohotlarni davom ettirmoqda.

Picture background
Maqolamiz orqali sizlarga Fayzulla Ubaydullayevich Xoʻjayev davridan to hozirgi vaqtgacha bo‘lgan prezidentlar haqida ma’lumotlar berishga harakat qildik. Siz uchun foydali bo‘lgan bo‘lsa xursandmiz. Maqolada internet manbalaridan foydalanildi.

                                                                                                                    Tayyorladi: Olimjanova Gulzoda


O‘zbekiston


														
														18-sentyabr kuni kutilayotgan ob-havo ma’lumoti

18-sentyabr kuni kutilayotgan ob-havo ma’lumoti

18-sentyabr kuni Toshkentda havo o‘zgarib turadi, kunning birinchi yarmida biroz yomg‘ir yog‘ishi mumkin. Shimoli-sharqdan s…
15:28 / 17.09.2025

														
														Samarqandda oilaviy korxona 2,1 mlrd so‘mlik “svet”ni o‘mardi

Samarqandda oilaviy korxona 2,1 mlrd so‘mlik “svet”ni o‘mardi

Ushbu qoidabuzarlik natijasida dastlabki hisob-kitoblarga ko‘ra elektr ta’minoti korxonasiga 2 milliard 160 million so‘mlik …
14:42 / 17.09.2025

														
														2026-yilda 32 ta tuman va 328 ta og‘ir mahalla tanlanib, ularni rivojlantirish bo‘yicha dastur qabul qilinadi

2026-yilda 32 ta tuman va 328 ta og‘ir mahalla tanlanib, ularni rivojlantirish bo‘yicha dastur qabul qilinadi

Shavkat Mirziyoyev hududlarda infratuzilmani yaxshilash va odamlarga yashash uchun qulay sharoit yaratish kambag‘allikni qis…
13:11 / 17.09.2025

														
														“2030-yilga borib, O‘zbekistonda mutlaq kambag‘allikka to‘liq barham berishga barcha imkoniyatimiz bor” – Shavkat Mirziyoyev

“2030-yilga borib, O‘zbekistonda mutlaq kambag‘allikka to‘liq barham berishga barcha imkoniyatimiz bor” – Shavkat Mirziyoyev

Prezident Namangan shahridagi “Kambag‘allikdan farovonlik sari” xalqaro forumida nutq so‘zlamoqda.
12:54 / 17.09.2025

														
														Surxondaryoda hakamlik sudi mas’ul xodimi qo‘lga olindi

Surxondaryoda hakamlik sudi mas’ul xodimi qo‘lga olindi

Hozirda unga nisbatan Jinoyat Kodeksining 168-moddasi 3-qismi “v” bandi va 28,211-moddasi 1-qismi bilan jinoyat ishi qo‘zg‘a…
12:40 / 17.09.2025

														
														Prezident Namangan va buxorolik ikki nafar o‘qituvchiga mashina sovg‘a qildi

Prezident Namangan va buxorolik ikki nafar o‘qituvchiga mashina sovg‘a qildi

Bu haqda maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi axborot xizmati xabar berdi.
10:03 / 17.09.2025

														
														O‘zbekistonda zilzila sodir bo‘ldi

O‘zbekistonda zilzila sodir bo‘ldi

Bugun soat 09:14 da Navoiy viloyati Konimex tumanida 3,9 magnitudali zilzila sodir bo‘ldi.
09:28 / 17.09.2025

														
														17-sentyabr kuni qanday ob-havo kuzatiladi?

17-sentyabr kuni qanday ob-havo kuzatiladi?

“O‘zgidromet” 17-sentyabr, chorshanba kuni uchun ob-havo prognozini e’lon qildi.
17:40 / 16.09.2025

														
														Bolalarga nisbatan jinsiy zo‘ravonlik uchun javobgarlik kuchaytirilishi mumkin

Bolalarga nisbatan jinsiy zo‘ravonlik uchun javobgarlik kuchaytirilishi mumkin

Oliy Majlis Senatining yalpi majlisida voyaga yetmaganlar huquqlarini himoya qilish tizimini takomillashtirish doirasida “O‘…
17:13 / 16.09.2025

														
														Rossiyada mushkul ahvolda qolgan ona va uning farzandi O‘zbekistonga qaytarildi

Rossiyada mushkul ahvolda qolgan ona va uning farzandi O‘zbekistonga qaytarildi

“O‘zbekiston Bosh konsulxonasi ko‘magida Rossiyaning Yekaterinburg shahrida mushkul ahvolda qolgan ona va uning voyaga yetma…
15:19 / 16.09.2025

Bu ham qiziq

Netanyaxu Xitoy va Qatarni Isroilni izolyatsiya qilishga urinishda aybladi

Netanyaxu Xitoy va Qatarni Isroilni izolyatsiya qilishga urinishda aybladi

Isroil bosh vaziri bu haqda AQSh davlat kotibi Marko Rubio bilan uchrashuvda aytib o‘tgan.
10:00 / 16.09.2025
2026-yilda 32 ta tuman va 328 ta og‘ir mahalla tanlanib, ularni rivojlantirish bo‘yicha dastur qabul qilinadi

2026-yilda 32 ta tuman va 328 ta og‘ir mahalla tanlanib, ularni rivojlantirish bo‘yicha dastur qabul qilinadi

Shavkat Mirziyoyev hududlarda infratuzilmani yaxshilash va odamlarga yashash uchun qulay sharoit yaratish kambag‘allikni qis…
13:11 / 17.09.2025
O‘zbekistonda zilzila sodir bo‘ldi

O‘zbekistonda zilzila sodir bo‘ldi

Bugun soat 09:14 da Navoiy viloyati Konimex tumanida 3,9 magnitudali zilzila sodir bo‘ldi.
09:28 / 17.09.2025
Mubashshir Ahmadning sudi 18-sentyabrga qoldirildi

Mubashshir Ahmadning sudi 18-sentyabrga qoldirildi

Mubashshir Ahmad bugungi sud majlisida har bir ayblov moddasi bo‘yicha so‘ralgan savollarga javob berganlari aytilmoqda.
18:08 / 15.09.2025
Samarqandda oilaviy korxona 2,1 mlrd so‘mlik “svet”ni o‘mardi

Samarqandda oilaviy korxona 2,1 mlrd so‘mlik “svet”ni o‘mardi

Ushbu qoidabuzarlik natijasida dastlabki hisob-kitoblarga ko‘ra elektr ta’minoti korxonasiga 2 milliard 160 million so‘mlik …
14:42 / 17.09.2025
Prezident Namangan va buxorolik ikki nafar o‘qituvchiga mashina sovg‘a qildi

Prezident Namangan va buxorolik ikki nafar o‘qituvchiga mashina sovg‘a qildi

Bu haqda maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi axborot xizmati xabar berdi.
10:03 / 17.09.2025
17-sentyabr kuni qanday ob-havo kuzatiladi?

17-sentyabr kuni qanday ob-havo kuzatiladi?

“O‘zgidromet” 17-sentyabr, chorshanba kuni uchun ob-havo prognozini e’lon qildi.
17:40 / 16.09.2025
Bugun “Nasaf” Elit Chempionlar ligasida o‘z yurishini boshlaydi

Bugun “Nasaf” Elit Chempionlar ligasida o‘z yurishini boshlaydi

Bugun, 15-sentyabr kuni Qarshining “Nasaf” klubi OFK Elit Chempionlar ligasi musobaqasidagi yurishini boshlaydi. Qarshilikla…
18:03 / 15.09.2025
AQSh va Xitoy TikTok’ni sotish bo‘yicha bitimga erishdi

AQSh va Xitoy TikTok’ni sotish bo‘yicha bitimga erishdi

Bloomberg xabariga ko‘ra, TikTok ijtimoiy tarmog‘i Oracle, Andreessen Horowitz va Silver Lake investitsiya kompaniyalariga k…
16:53 / 17.09.2025
Xitoy hayvonot bog‘i shimpanzega TikTok ko‘rsatishni taqiqladi

Xitoy hayvonot bog‘i shimpanzega TikTok ko‘rsatishni taqiqladi

Bolangizga telefon berishdan oldin ham o‘ylab ko‘ring.
15:45 / 17.09.2025

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!