Indira Gandi – mustaqil Hindistonning birinchi ayol bosh vaziri edi. Uning oilasi oʻz davrida Hindistonning Buyuk Britaniyadan mustaqil boʻlishi uchun qattiq kurash olib borgan. Indira Gandi mustaqil Hindistonning birinchi bosh vaziri – Javohirlal Neruning qizi boʻlgan. Siyosatchining bobosi Motilal Neru esa Hindiston milliy kongressi faxriylari va yetakchilaridan biri sanalgan.

Indira Gandi 1917-yilning 19-noyabr kuni dunyoga kelgan. Qizaloqning Maxatma Gandi bilan tanishuvi uning siyosiy qarashlarini tubdan oʻzgartirib yuborgan. Indira 8 yoshli vaqtlarida uydagi toʻqimachilikni rivojlantirish maqsadida bolalar uyushmasini tashkil qiladi. Indiraning ota-onasi uni har doim namoyishlarga birga olib borishgan. Boʻlgʻusi siyosatchi ana shunday muhitda ulgʻaygan.

Indira Gandi 1934-yilda Hindiston Milliy universitetiga oʻqishga kiradi, ammo oradan ikki yil oʻtib, onasi vafot etadi, qiz esa oʻqishni tashlab, Yevropaga chiqib ketishga qaror qiladi. U Oksfordning Somerfels kollejiga oʻqishga kirib, bu yerda boshqaruv, tarix va antropologiyani oʻrganadi.

Ikkinchi jahon urushi boshlanganidan soʻng Indira vataniga qaytishga qaror qiladi. U Hindistonga Janubiy Afrika orqali qaytadi va aynan mana shu yerda oʻzining birinchi siyosiy nutqini soʻzlaydi.

Yosh Indira aynan shu yillari Feruz Gandi bilan oila quradi. Juftlik turli kastalarga mansub ekanliklari va boshqa-boshqa dinga eʼtiqod qilishlariga qaramay, turmush qurishadi. Tez orada yosh juftlik qamoqqa olinadi, boisi ularning mamlakat mustaqilligi uchun amalga oshirayotgan harakatlari noqonuniy hisoblanardi. Qamoqda oʻtkazilgan 8 oydan keyin Indira ozodlikka chiqariladi.

1947-yilning 15-avgust kuni Hindiston mustaqillikka erishadi. Indira Gandining otasi Javohirlal Neru yangi hukumat rahbari sifatida ish boshlaydi, Indira Gandi esa kotiba lavozimini egallaydi. U 1955-yilda Hindiston Milliy Kongressi ayollar tashkiloti rahbari sifatida ishga kirishadi.

1964 yilda Javohirlal Neru vafot etdi. Mamlakatning yangi bosh vaziri Lal Bahodir Shastri Indira Gandiga hukumatdagi muhim lavozimlardan birini ishonib topshirdi. Indira Gandi tez orada axborot va radioaloqa vaziri etib tayinlandi. Shastrining oʻlimidan keyin esa uning oʻrnini egalladi.

Indira Gandi 1966-yilning 19-yanvar kuni mamlakatning Bosh vaziri sifatida ishga kirishadi.

Gandi boshqaruvi paytida Hindistonda oʻrtacha umr koʻrish koʻrsatkichi 32 yoshdan 55 yoshgacha koʻtarilgan, nochorlikda yashovchi aholi ulushi 60 foizdan 40 foizga tushgan.

Indira Gandi bosh vazir lavozimiga ikkinchi marta saylanganida Hindistonning xalqaro sahnadagi oʻrnini mustahkamlash uchun kurashdi. Aynan mana shu vaqtlarda sikxlar bilan kelishmovchiliklar kuchayib ketdi. Ular mustaqil boʻlishni xohlashdi, bosh vazir esa bunga qarshi edi. 1980 yilda sikxlar Amritsardagi Oltin ibodatxonani qoʻlga olishdi. Hukumat ibodatxonani qaytarib oldi, shu maqsadda amalga oshirilgan “Moviy yulduz” operatsiyasida sikxlarning koʻplab yetakchilari oʻldirildi, tinch aholi vakillari ham halok boʻldi. Boʻlib oʻtgan hodisalardan keyin ham Indira Gandi sikxlardan iborat boʻlgan tansoqchilarini ishdan boʻshatib yubormadi.

1984-yilning 31-oktyabr kuni Indira Gandi intervyu berish uchun yoʻlga otlana turib, semiz koʻrinmaslik uchun koʻylak tagidan bronjilet kiyishni istamadi. Siyosatchi aynan mana shu kuni oʻzining tansoqchilari tomonidan otib oʻldirildi. Sikxlar uni yoʻq qilish orqali hukumatdan qasos oldilar.

Indira Gandining oʻlimidan keyin sikxlarni ommaviy taʼqib qilish boshlandi. Bir necha kun ichida 3 mingdan ortiq odam oʻldirildi, sikxlarning ibodatxonalari yoqib yuborildi. Tartibsizliklar va qirgʻinbarot Indira Gandining oʻgʻli Rajiv Gandi aholini qasos olish fikridan qaytishga undab chiqish qilganidan keyingina tugadi.

• Tarix
• qiziqarli