So‘nggi uch yilda O‘zbekistonda salkam 10 ming nafarga yaqin mansabdor jinoiy javobgarlikka tortilgan. Ular orasida respublika, viloyat, tuman va shahar miqyosidagi xodimlar, shuningdek, vazirlik, idora va tashkilotlarda faoliyat yurituvchilar ham bor. Zamon.uz Bosh prokuratura tomonidan taqdim etilgan ma’lumotlarga asoslanib, O‘zbekistonda mansabdor shaxslar sodir etgan jinoyatlar va ular yetkazgan zarar miqdorini tahlil qildi.

Unga ko‘ra, mamlakatda amaldorlar tomonidan qo‘l urilayotgan jinoyatlar dinamikasi yildan-yilga o‘sib bormoqda. Davlatga yetkazilayotgan moddiy zarar miqdori ham shunga yarasha — milliard summalar trillionga yetgan. Masalan, o‘tgan yili 3 412 ta jinoyat ishi doirasida 3 575 nafar mansabdor shaxs jinoiy javobgarlikka tortilgan. Jinoiy javobgarlikka tortilgan mansabdorlar soni 2022-yilga nisbatan 14,7 foizga oshgan.

Eng ko‘p jinoyatlar shahar va tuman hokimliklari joylarida qayd etilgan. Ko‘pincha mansabdor shaxslar tomonidan mulkni o‘g‘irlash - 2 205 ta (2022-yilda - 2103 ta), mansab vakolatini suiiste’mol qilish - 397 ta (265 ta), firibgarlik - 272 ta (243 ta), pora berish - 195 ta (169 ta), soxtalashtirish bilan bog‘liq 36 ta (51 ta) jinoyatlar sodir etilgan. Ehtiyotsizlik - 25 ta (22 ta), mansab vakolatini suiiste’mol qilish - 30 ta (14 ta), shuningdek, boshqa huquqbuzarliklar - 415 ta (249 ta) holat.

Davlat xizmatchilarining xatti-harakatlari natijasida 1,5 trillion so‘m (2022-yilda – 1,1 trillion) miqdorida zarar yetkazilgan. Huquqni muhofaza qiluvchi organlar tomonidan 1,3 trillion so‘m (o‘tgan yili – 847 mlrd. so‘m) undirilishiga erishildi, bu umumiy zararning 84,7 foizini (2022-yilda – 83,6 foiz) tashkil etadi. Bunday jinoyatlar nafaqat byudjetga, balki butun jamiyatga jiddiy zarar yetkazadi.

Bu statistika faqat raqamlarda Bosh prokuratura tomonidan yilda 2-3-marta e’lon qilinadi. Lekin jinoyatlarning aynan kimlar tomonidan sodir etilayotgani va ularga qanday jazo qo‘llanayotgani mavhum. Jamoatchilik ularning faqat ayrimlaridan xabardor bo‘lyapti.

• DXX