Баъзан суҳбатдошнинг кечинмалари инсонларни назарий жиҳатдан бўлса-да қизиқтирмай ва шу сабаб мулоқот бузилади. Мутахассислар фикрича, суҳбатни бузувчи бир нечта омиллар мавжуд.

1. Суҳбатдошни тўхтатиш

Ҳар доим ўзимиз ҳақимизда гапириш жуда ёқимли. Гарвард университетида ўтказилган кичик тадқиқотдан маълум бўлишича, бу жараён миядаги допаминержик тизимни “ёқади” ва завқнинг нейротрансмиттери бўлган дофамин ишлаб чиқарилишига олиб келади. Худди шу механизмлар одам мазали таом истеъмол қилганда ишлайди ва унга қарши туриш ҳақиқатан ҳам қийин бўлиши мумкин.

Суҳбат бу камида икки киши иштирок этадиган ва улар тенг равишда мулоқот қиладиган фаолиятдир. Ҳар бир киши ўзи ҳақида гапириш, янгиликлар билан бўлишиш ўз фикрларини билдириш ва эшитишни хоҳлайди.

Агар кимдир доимий равишда халақит бериб, фақат ўзига эътибор қаратса, суҳбатдошлар учун жараён ёқимли бўлишни тўхтатади. Бир неча марта бунга чидаш мумкин, аммо учинчи мартасида у билан мулоқот қилиш ортиқча юкдек туюла бошлайди.

2. Бошқа одамларнинг муаммоларини қадрсизлантириш

Кимнингдир муаммолари, ютуқлари, тажрибалари, фазилатлари ёки хусусиятлари сунъий равишда камситилиб, аҳамиятсиз ҳолга келтириладиган ҳиссий зўравонлик тури девальвация, деб ҳам юритилади.

Баъзан одам буни бошқаларга нисбатан ҳасаддан, баъзан эса одатига кўра қилади, чунки бундай формат унинг ижтимоий доирасида қабул қилинади. Баъзида девальвация ҳатто ўзига хос психологик ҳимоя, ўзини ёқимсиз ҳис-туйғулардан ажратиш истаги ҳам бўлиши мумкин. Аммо сабаблар қандай бўлишидан қатъи назар, суҳбатдошга суҳбатни бундай ўтказиш усули ёқмайди.

Девальвация ҳеч бўлмаганда ҳақоратли ва ёқимсиз бўлиб, ҳақиқатан ҳам оғир кунларни бошдан кечираётган одам учун оғир ботиши мумкин. Шунинг учун, суҳбатдошна жаҳл қилишдан ва унинг муаммолари даҳшатли эмаслиги ҳамда унинг ютуқлари аҳамиятсиз эканини айтишдан олдин бироз пауза қилиш керак. Чунки қўллаб-қувватлаш ва мақтов танқид ва камситишдан яхшироқдир.

3. Доимо шикоят қилиш

Бир томондан, шикоят қилиш ҳовурдан тушишга ёрдам беради ва ташвишларни бироз енгиллаштиради. Аммо бошқа томондан одам ўз-ўзидан ҳаракат қилиш ёки ҳақиқий ёрдам сўраш ўрнига, муаммоларга ўралаша боради.

Сурункали шикоятчилар шундай пайдо бўлади, улар ўзларини ва атрофидагиларни қийнайди. Фақат жуда яқин ва меҳрибон одамларгина уларнинг ноадекват раҳбар, бефарқ дўстлар давраси, кам иш ҳақи, куч ва кайфиятнинг етишмаслиги ҳақидаги ҳикояларини тинглашлари мумкин.

Муаммоларингизни бошқа одам билан бўлишиш мутлақо нормал ҳолатдир. Аммо, биринчи навбатда, контекстни ҳисобга олиш керак: бу қанчалик ўринли, суҳбатдош тинглашга тайёрми ёки унинг ўзи муаммога тўлами?

Иккинчидан, бошқа мавзулар ва суҳбатлар орасида шикоятлар фоизини тахмин қилиш зарар қилмайди.

Шунингдек, агар сиз кимгадир ёрдам беришни истасангиз, ким ҳақ ва ким айбдор эканлигини аниқлашга уринмаслик, суҳбатдошга босим ўтказмаслик, бошқача ҳаракат қилиш кераклигига ишора қилмаслик, балки ҳамдардлик билдириш ва қўллаб-қувватлашни таклиф қилиш яхшироқдир.

• Suhbatdosh