Бундан роппа-роса 110 йил аввал "Титаник" кемаси ҳалокатга учраган эди. Ушбу ҳодиса тарихдаги энг йирик фожиалардан бирига айланди ва минглаб одамларнинг ўлимига сабаб бўлди. Бугун машҳур кема ҳақидаги кўпчилик билмаган маълумотларни сиз билан бўлишамиз.

– "Титаник" қурилган вақтда дунёдаги энг катта кема эди. Унинг қурилиш ишлари учун 26 ой вақт сарф этилган ва 1911 йилда тайёр ҳолатга келтирилган. Кеманинг умумий оғирлиги 26 минг тоннани ташкил қиларди. Асосий лангарнинг оғирлиги эса 16 тоннага тенг бўлган.

– Лайнернинг узунлиги 269 метр, эни эса 28 метрдан ошган. Бу кўрсаткич 11 қаватли бино баландилигига тенг келарди. Унинг бунчалар баланд ва катта қилиб қурилишига "White Star Line” ва “Cunard Line” компаниялари раҳбарлари орасидаги ўзаро рақобат сабаб бўлган.

– "Титаник" кемасининг сув сиғими 46 300 тоннани ташкил қиларди. Муҳандислар лайнернинг сувда чўкмаслигига қаттиқ ишонишарди. Кеманинг пастки қисми икки қаватли қопламага эга бўлиб, 16 та сув ўтказмайдиган тўсиқ билан жиҳозланганди. Аммо, улар айсбергнинг қанчалар кучли зарба бера олиши мумкинлигини аввалдан билишмаган.

– Лайнер ҳалокатга учраган вақтда кема бортида ўша даврнинг машҳур одамлари ҳам бўлган. Улардан бири миллионер Маргарет Браун эди. У 5 та тильда сўзлаша оларди. Кема айсбергга урилгандан сўнг Браун хоним одамларни қайиқларга жойлаштиришда фаол иштирок этган, ўзи эса кемани тарк этишга шошилмаган. Охир-оқибатда уни куч билан қутқарув қайиқларидан бирига ўтказиб қўйишган. Очиқ денгизда "Карпатия" кемасига етиб олган Маргарет шу заҳотиёқ жабрланганлар учун иссиқ чойшаблар, озиқ-овқат излашга тушиб келган, омон қолганларнинг рўйхатини тузиб чиққан.

– "Титаник"нинг яна бир йўловчиси – тадбиркор Бенжамин Гугенхайм турмуш ўртоғини қутқарув қайиғига чиқариб, уни тез орада учрашишларига ишонтирган. Аслида Гугенхайм ушбу ҳалокатдан қочиб қутулиши имконсиз эканлигини яхши биларди. У кема ходимлари билан бирга каютага қайтган, фрак кийиб олган ва марказий холлдаги стол ёнига ўтириб, хотиржам ҳолатда виски ичишни бошлаган. Йўловчилардан бири унга ҳалокатдан қутулишга ҳаракат қилиб кўриш ҳақида айтган. Гугенхайм эса унга қарата шундай деган: "Жентельменлар каби кийинганмиз ва жентельменлар каби ҳалок бўлишга тайёрмиз".

– ЮНEСКО ташкилоти "Титаник" кемаси қолдиқларини маданий мерослар рўйхатига киритган. Эндиликда ташкилот кема қолдиқларининг дайверлар томонидан ўғирланмаслигини қатъий назорат қилади.

– 1997 йилда режиссёр Жеймс Кэмерон томонидан суратга олинган "Титаник" фильми жаҳон кинопрокатидан 1,8 миллиард АҚШ доллари миқдорида фойда кўрди. Ушбу рекордни орадан 12 йил ўтиб "Аватар" фильми янгилай олди, холос.

– "Титаник" ҳалокатига сабаб бўлган айсбергнинг сурати орадан 90 йил ўтиб топилган. Ҳалокатдан кўп ўтмай, Стефан Регорек исмли эркак бошқа бир лайнерда сузиб кета туриб ҳалокат жойи ва айсбергни суратга олган. Ўтказилган экспертиза жараёнидан кейин айсберг юзасидаги ўйиқлар унинг "Титаник" билан тўқнашуви натижасида пайдо бўлгани аниқланган. Бундан келиб чиқадики, ушбу тўқнашувдан айсберг ҳам зарар кўрган.

– Жеймс Кемерон томонидан суратга олинган фильмнинг бош қаҳрамони – Жек Доусон ҳаётда ҳам бўлган. Жек Доусон кемада қўрачи бўлиб ишлаган. У дўстининг синглисига ошиқ бўлган. Жек Доусонни айнан мана шу дўсти денгизчи бўлишга кўндирган. Уларнинг ҳар иккиси ҳам кема айсбергга урилган вақтда ҳалок бўлганлар.

– "Титаник" ҳалокатидан омон қолган охирги йўловчи 2009 йилда 97 ёшида вафот этган. Ҳалокат вақтида у бор-йўғи 2,5 ойлик бўлган.

• Тарих
• қизиқарли