Табиатда улкан қоялар, тик қияликлар, улкан қоятошлар, вулқонлардан иборат кесиб ўтмаслик керак бўлган чегаралар мавжуд. Аммо одамлар шунчалик ўжар эдики, улар йўллар, туннеллар ва магистраллар қуришди. Уларнинг аксарияти узоқ жойларни цивилизация билан боғлайдиган асосий “магистрал”га айланди, аммо уларнинг барчаси ҳам хавфсиз эмас. Юз бериши мумкин бўлган хавфларга қарамасдан одамзот ушбу йўллардан фойдаланишни тўхтатгани йўқ.

1. Хитойнинг Хуашан тоғидаги “йўлакча”

Хитойдаги Хуашан тоғи даоцизм тарафдорлари учун муқаддас жой. Шунингдек, бу мамлакат Ўрта Подшолик даврининг энг машҳур ва хавфли диққатга сазовор жойларидан биридир.

Тоғнинг тепасида чой ичиш ва медитация қилиш мумкин бўлган ибодатхона бор. Аммо у ерга етиб бориш учун Хуашан тоғидаги 100 метр узунликдаги йўлни босиб ўтиш керак. Шунчаки умумий кенглиги 30 сантиметр бўлган ва 2000 метр баландликдаги тахталар бўйлаб юришни тасаввур қилиб кўринг.

Бунинг учун сайёҳларга хавфсиз арқон талаб қилинади, аммо бу эҳтиёт чораларига қарамай, вақти-вақти билан тоғда ҳалок бўлганлар бор. Ушбу хавфли йўл юзлаб адреналин изловчиларнинг эскирган пиёда кўприкда мунтазам равишда тўпланишига тўсқинлик қилмайди.

2. Перудаги Мачу-Пикчудан Хуайна-Пикчугача бўлган инклар зинапояси

Мачу-Пикчу харобалари Жанубий Америкадаги энг диққатга сазовор жойлардан бири ҳисобланади. Уларга бориш жуда осон ва сайёҳлар билан гавжум эмас. Аммо қадимий шаҳар ортида утиб бориш анча машаққатли маскан – Ҳуайна-Пикчу харобалари ётибди. У ердан қадимий вайронага айланган қалъанинг чинакам ажойиб манзараси очилади.

Бир шаҳардан иккинчи шаҳарга бориш учун 500 йил аввал қурилган 183 метрли эскирган зинапоядан фойдаланиш керак бўлади. Бунда йўлнинг денгиз сатҳидан 2720 метр баландликда жойлашганини ҳам инобатга олиш керак бўлади. Бир томондан нам тош девор, иккинчи томондан чуқурлиги икки ярим километрдан паст бўлган қоя мавжуд. Яна бир жиҳат: суғурта ва ҳимоя таъминланмаган.

Бу зинапояда кўп одамлар ҳалок бўлган. Масалан, 1997 йилда америкалик сайёҳ шу ердан йиқилиб, ҳалокатга учради. 2004 йилда бошқа бир россиялик сайёҳни чақмоқ урган. 2013 йилда германиялик сайёҳ тош қулаши натижасида вафот этди ва ўша йили яна учта инсон юрак хуружидан вафот этган. Яъни, бу зинапоядан фойдалнишнинг ўзида одамлар ҳалок бўлиши мумкин.

3. Жанубий Африкадаги “Аждаҳо” тоғлари бўйлаб маршрут

Ушбу йўлак Жанубий Африкадаги “Натал” миллий боғида жойлашган. Унинг узунлиги 240 километрни ташкил этади ва у бўйлаб саёҳат 10 кундан икки ҳафтагача давом этади.

“Аждаҳо” тоғлари этагига бориш учун арқонли зинапояларга қояорқали чиқиш керак бўлади. Кейин тошлоқ чўллардан, қалин майсалар ўсган ён бағирлардан, минг метр баландликдаги қаттиқ шохлар орасидан ўтиш талаб этилади. Бу ерда ҳаракатланиш катта қийинчиликларга тўла. Ҳеч қандай белгилар, кўринадиган излар йўқ – йўқолиш осон.

Вазиятнинг кескинлигини бу ерда кўп учрайдиган ёввойи ҳайвонлар янада оширади. Айниқса, инсонларни ҳар қандай ҳолатда оёқ ости қиладиган ёввойи каркидонлар, ёввойи ҳайвонлар, вақти-вақти билан қоплонлар ва заҳарли илонлар учрашини ҳам инобатга олиш керак.

Табиийки, вақти-вақти билан бу жойларда сайёҳлар йўқолиб қолади.

4. Испанияда жойлашган “Эль-Чорро” дарасидаги қироллик йўли

Қироллик йўли – Испаниядаги Чорро ва Гаитанехо шаршаралари ўртасида жойлашган қояларга қадалган темир йўллар ва таёқлардан иборат иншоот. У 1905 йилда ишчилар томонидан “Конде дел Гуадалорс” гидротехник тўғонининг қурилиш майдончасига киришини осонлаштириш учун қурилган.

Қурилиш тугагандан сўнг, Альфонсо XIII тўғоннинг очилиш маросимига кетаётиб, ушбу йўл бўйлаб юрган. Бу воқеа шарафига бу жой “Эль Cаминито дел Рей” – “Қирол йўли” деб номланди. Ўшандан бери, қарийб юз йил давомида ҳар хил экстремал одамлар ва асабларини синаб кўришни яхши кўрадиганлар бу кўприк бўйлаб улкан каньон, мовий дарёлар ва пастдаги ям-яшил гўзал водийлар манзарасидан завқланиш учун юришади.

Сўқмоқ реконструкция қилиниб, тўр панжараси, тутқичлар ва ташриф буюрувчилар учун хавфсизлик карабиналари ўрнатилганига қарамай, сайёҳлар вақти-вақти билан бу ерда ҳалок бўлишади. Қурбонлар хотирасига, йўлнинг бошида уларнинг исмлари ёзилган мармар лавҳа ўрнатилган бўлиб, у эҳтиёткор бўлмаган инсонлар учун ўзига хос огоҳлантириш бўлиб хизмат қилади.

5. АҚШдаги “Каньонленд” миллий боғидаги лабиринт

Номидан кўриниб турибдики, боғда кўплаб каньонлар мавжуд. Энг узоқ нуқтада улар лабиринт, деб аталадиган тузилишда тўпланади.

Ҳар йили паркка бор-йўғи 2000 га яқин сайёҳ ташриф буюради, чунки бу ерга шунчаки бориш жуда қийин. Бунинг учун, аввало, кўплаб қоялар ва жарликлар кесиб ўтган “Каньонленд”нинг қурғоқчил тик ён бағирларини енгиб ўтиш керак бўлади.

Лабиринт – сиз осонгина йўқолишингиз мумкин бўлган қоялардаги тор ёриқлар, ғорлар ва ўтиш жойлари тизими. Парк ходимлари ва қутқарувчилар мунтазам равишда йўқолган сайёҳларни у ердан олиб чиқишлари керак. Агар улар ўз вақтида топилмаса, кундузи иссиқ ва ташналикдан ёки кечаси совуқдан нобуд бўлишлари мумкин.

• Ispaniya
• Janubiy Amerika
• Хитой
• Yo'llar