$
12412.98 UZS
58.33
154.28 UZS
0.35
14386.64 UZS
2.12
37° Кечаси 22°

Қўшни давлатларда куйдирги тарқалди: Ўзбекистонда қандай чоралар кўрилмоқда?

15:55 / 12.07.2025

Сўнгги вақтларда қўшни республикалар, хусусан Тожикистон ва Қозоғистонда ҳайвонлар ўртасида куйдирги билан касалланиш ҳолатлари кўпайганлиги, Қозоғистонда эса эпизоотия кучайгани ва эпидемия хавфи туфайли карантин эълон қилингани хабар қилинган эди.

Мазкур вазият юзасидан Ўзбекистон Санитария-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги қўмитаси Эпидемиология ва ўта хавфли юқумли касалликлар бўлими бошлиғи Фарход Қурбонбеков куйдирги касаллиги ва ундан ҳимояланиш чораларига оид муҳим маълумотлар билан бўлишди.

Айтингчи куйдирги ҳақиқатдан ҳам шунчалик ваҳимали касалликми?

Куйдирги (Сибир яраси) – Bacillus anthracis бактерияси сабабли юзага келадиган хавфли инфекцион касаллик бўлиб, асосан ҳайвонлардан юқади. Куйдирги ўта хавфли юқумли касалликлар гуруҳига киради. организмнинг умумий заҳарланиш ҳолати, безгак тутиши ҳамда тери, ўпка ва ичаклар зарарланиши билан таърифланадиган инфекцион касалликдир. Куйдирги касаллиги билан барча турдаги қишлоқ хўжалик, ёввойи ва уй ҳайвонлари ҳамда одамлар касалланади.

Касаллик қандай йўллар билан юқади?

Одамларга касаллик асосан куйдирги касаллиги билан касалланган ҳайвонни парвариш қилган пайтда, ветеринария хизмати ходимлари кўригидан ўтмаган ҳайвонларни сўйиб, терисини шилганда, гўштини нимталаб, яхши термик ишлов бермасдан истеъмол қилганда юқиши мумкин, Куйдирги касаллигидан ўлган ҳайвон териси ва жунидан тайёрланган ҳар хил мўйна буюмлар орқали ҳам касаллик юқиши мумкин. Ҳатто 100 даражада қайнатилган гўшт ҳам хавфли бўлиши мумкин фақат тўлиқ қиздирилган, ичида пушти жой қолмаган гўшт хавфсиз ҳисобланади.

Қандай шакллари фарқланади?

Куйдирги касаллиги аксарият ҳолларда тери шаклида (98,0 – 99,0 фоиз) учрайди ва касалликнинг бу турида бемор тўлиқ тиббий даво муолажаларидан сўнг, ҳеч қандай асоратсиз соғайиб кетади.

Касалликнинг септик, ичак, ўпка шакллари ҳам мавжуд бўлиб, жуда оғир кечади ва одатда ўлим билан тугайди.

Касалликнинг “тери яраси” шаклидаги яра бошқа яралардан тубдан фарқ қилади:

- яранинг оғриқсиз бўлиши (агар иккиламчи инфекция қўшилмаган бўлса);

- яра устини кўмирга ўхшаш қора пўстлоқ қоплаши;

- яра атрофи қизариб, шиш пайдо бўлиши;

- баъзида ярага яқин жойлашган лимфа тугунлари яллиғланиб, катталашиши кузатилади (лимфаденит).

Шунингдек, яра атрофида пуфаксимон тошмалар пайдо бўлиши ҳам мумкин.

Куйдирги яраси асосан баданнинг очиқ қисмларида (қўл, оёқ, юз, бўйин) кўпроқ учрайди. Бундай ҳолатларда зудлик билан тиббиёт ходимларига мурожаат қилиш зарур. Айрим ҳолатларда беморлар яранинг устидаги қора пўстлоқни ўткир тиғли жисмлар ёрдамида олиб ташлашга уринишади ва натижада касалликнинг тери шакли септик шаклига ўтиб, касаллик ўлим билан якун топиши мумкин.

Шу сабабли, баданда яра пайдо бўлса ва бу яранинг пайдо бўлиши касалланган молларни суйиш, терисини шилиш, гўштини майдалаш ва ошқозон – ичакларини ҳамда калла – почасини тозалаш билан бевосита боғлиқ деб ҳисобланса, унда зудлик билан ҳудудий даволаш – профилактика муассасаларига мурожаат қилиш керак.

Касалликни олдини олиш чоралари қандай?

Куйдирги касаллигини келиб чиқишини олдини олиш учун қуйидаги қоидаларга қатъий риоя қилиш керак:

- хонадонларда боқилаётган чорва молларини ҳудудий ветеринария ходимлари томонидан куйдирги касаллигига қарши ҳар йили бир маротаба албатта эмлатиш зарур;

- чорва молларини уй шароитида сўйиш тақиқланган. Уларни фақат қушхоналарда ва сўйиш майдончаларида, ветеринария ходими назорати остида сўйиш керак;

- касалланган чорва молларини нобуд бўлмаслиги учун уларни уй шароитида мажбурий сўйиш зарурияти юзага келганда, бу тадбир албатта ветеринария врачи иштирокида амалга оширилиши зарур;

- касаллик аломатлари кузатилганлиги сабабли сўйилган чорва молларининг гўшти, териси ва калла-почаларини қўни-қўшниларга тарқатиш ёки бозорларда сотишга фақат ветеринария ходимининг хулосаси асосида рухсат берилади;

- ветеринария ходимлари чорва молларида куйдирги касаллигига гумон қилса ёки аниқласа, бундай ҳайвонларни сўйиш мумкин эмас, ўлган мол, қўй танаси куйдириш йўли билан йўқотилиши шарт;

- маҳаллаларда мажбурий сўйилган ва кўча-куйларда сотилаётган чорва моллари гўшти хатарли бўлиши мумкин, шу сабабдан гўштни фақат дўконлардан ва бозорлардан харид қилиш тавсия этилади, чунки улар текширилган ва хавфсизлиги кафолатланган бўлади.

Касалланган чорва молини сўйган ва сўйишда иштирок этган одамда бир ҳафта мобайнида қўлида ёки танасининг бошқа жойларида яра пайдо бўлса, дарҳол ҳудудий шифохонага мурожаат қилиши зарур. Уйда ўзи билганича даволаниш оғир асоратларга олиб келиши мумкин. Шифохоналарда бундай хасталикларни барвақт аниқлаш ва самарали даволаш учун барча шароит яратилган.

Бундай муаммолар келиб чиқишининг олдини олиш ҳар бир инсондан тиббий маданият ва ўз саломатлигига эътиборли бўлишни талаб этади. Бунинг учун соғлом турмуш тарзига, санитария-гигиена қоидаларига тўла риоя этиш лозим. Уйларда қорамол боқишда молхоналарни тоза тутиш, гўнг ва бошқа чиқиндиларнинг йиғилиб қолиши оқибатида турли инфекцияларнинг пайдо бўлишига йўл қўймаслик ҳамда дезинфекция, дезинсекция тадбирларини ўтказиш, ҳайвонларни йилига бир маротаба куйдирги касаллигига қарши профилактик эмлатиш даркор.

Республикамиз ҳудудига касаллик кириб келишини олдини олиш учун қандай чора-тадбирлар амалга оширилмоқда?

Республикамизда касалликни олдини олиш учун гумон этилган ҳолатлар юзага келганда ташхислаш, даволаш учун барча шароитлар яратилган.

Бундан ташқари касаллик ўчоқларида тупроқдан намуналар олиб, лаборатория шароитида доимий назорат олиб борилади. Касалликни мамлакатимиз ҳудудига кириб келишини олдини олиш мақсадида эса 55 та чегара пунктларимиздан ўтувчилар чуқур текширувдан ўтказилади. Ушбу пунктларда касаллик тарқалишини олдини олиш мақсадида ўтказилиши зарур бўлган барча чора-тадбирлар назоратга олинган.

 



														
														Озарбайжонда мушкул аҳволда қолган ўзбекистонлик ватанга қайтарилди

Озарбайжонда мушкул аҳволда қолган ўзбекистонлик ватанга қайтарилди

Ўзбекистон расмий вакиллари Ш.М.нинг ватанга қайтиши учун авиачипта харид қилиб беришган. Ш.М. 26 август куни Боку-Тошкент й…
14:29 / 28.08.2025

														
														Ўзбекистон халқаро тинчлик индексида 67-ўринни банд этди

Ўзбекистон халқаро тинчлик индексида 67-ўринни банд этди

Global Peace Index 2025 натижаларига кўра, Ўзбекистон 163 давлат орасида 67-ўринни эгаллаб, ўтган йилга нисбатан 2 поғона юқ…
13:08 / 28.08.2025

														
														Андижонда икки эркакни “самосуд” қилганларга суд ҳукми ўқилди

Андижонда икки эркакни “самосуд” қилганларга суд ҳукми ўқилди

Уларнинг ҳар бирига 3 йил муддатдан озодликни чеклаш жазоси тайинланган.
10:46 / 28.08.2025

														
														Чилонзорда электромобиль ёниб кетди

Чилонзорда электромобиль ёниб кетди

Ҳозирда ёнғин сабаби ва келтирилган моддий зарар миқдори аниқланаётгани маълум қилинган.
09:25 / 28.08.2025

														
														28 август куни кутилаётган об-ҳаво маълумоти

28 август куни кутилаётган об-ҳаво маълумоти

Кечаси 22-24 даража илиқ, кундузи 37-39 даража иссиқ бўлади
22:54 / 27.08.2025

														
														Тошкент вилоятидаги бир қатор вақтинча сақлаш ҳибсхоналарининг фаолияти тугатилди

Тошкент вилоятидаги бир қатор вақтинча сақлаш ҳибсхоналарининг фаолияти тугатилди

Бу ҳақда Ички ишлар вазирининг тегишли буйруғи қабул қилинган
21:43 / 27.08.2025

														
														Тошкентда қалбаки табобат гиёҳининг муомаласига чек қўйилди

Тошкентда қалбаки табобат гиёҳининг муомаласига чек қўйилди

Ҳозирда дастлабки тергов ҳаракатлари олиб борилмоқда
19:40 / 27.08.2025

														
														Шавкат Мирзиёев Ўзбекистон Миллий музейининг қурилишига тамал тоши қўйди

Шавкат Мирзиёев Ўзбекистон Миллий музейининг қурилишига тамал тоши қўйди

Шавкат Мирзиёев Ўзбекистон Миллий музейига асос солди
18:30 / 27.08.2025

Бу ҳам қизиқ

Тошкент вилоятидаги бир қатор вақтинча сақлаш ҳибсхоналарининг фаолияти тугатилди

Тошкент вилоятидаги бир қатор вақтинча сақлаш ҳибсхоналарининг фаолияти тугатилди

Бу ҳақда Ички ишлар вазирининг тегишли буйруғи қабул қилинган
21:43 / 27.08.2025
Чилонзорда электромобиль ёниб кетди

Чилонзорда электромобиль ёниб кетди

Ҳозирда ёнғин сабаби ва келтирилган моддий зарар миқдори аниқланаётгани маълум қилинган.
09:25 / 28.08.2025
Зеленский Россия билан музокаралар Туркияда ўтказилиши мумкинлигини айтди

Зеленский Россия билан музокаралар Туркияда ўтказилиши мумкинлигини айтди

Украина президенти бу ҳақда ўз видеомурожаатида маълум қилди.
14:36 / 27.08.2025
Шавкат Мирзиёев Ўзбекистонда бўлиб турган Япония ташқи ишлар вазирини қабул қилди

Шавкат Мирзиёев Ўзбекистонда бўлиб турган Япония ташқи ишлар вазирини қабул қилди

Ўзбекистон Президенти Япония ташқи ишлар вазирини қабул қилди
20:22 / 27.08.2025
Туркияда эркакни пичоқлаган 13 ёшли бола Ўзбекистон фуқароси эмас – Бош консулхона

Туркияда эркакни пичоқлаган 13 ёшли бола Ўзбекистон фуқароси эмас – Бош консулхона

2025 йил 26 август куни интернет тармоғида ва айрим мессенжерларда тарқалган “13 ёшар ўзбекистонлик бола Туркияда одам ўлдир…
15:04 / 27.08.2025
Тошкентдаги яширин цехда қалбаки дори ишлаб чиқариб, сотганлар ушланди

Тошкентдаги яширин цехда қалбаки дори ишлаб чиқариб, сотганлар ушланди

Ҳозирда ноқонуний цех ташкилотчиларининг 3 нафарига нисбатан Жиноят Кодексининг 186-3-моддаси 2-қисми “б” ва “г” бандлари би…
09:31 / 27.08.2025
Тошкент вилоятида 3 та ҳибсхона фаолияти тугатилди

Тошкент вилоятида 3 та ҳибсхона фаолияти тугатилди

Тошкент вилоятининг Чиноз, Қибрай ва Юқори Чирчиқ туманларидаги вақтинча сақлаш ҳибсхоналари фаолияти тугатилди. Бу ҳақда Ол…
11:38 / 27.08.2025
АҚШдаги мактабда содир бўлган отишмада 8 ва 10 ёшли болалар ҳалок бўлди

АҚШдаги мактабда содир бўлган отишмада 8 ва 10 ёшли болалар ҳалок бўлди

CBS News’нинг хабар беришича, Миннеаполис шаҳрида жойлашган католик мактабидаги отишма 27 август маҳаллий вақт билан соат 8:…
11:28 / 28.08.2025
Озарбайжонда мушкул аҳволда қолган ўзбекистонлик ватанга қайтарилди

Озарбайжонда мушкул аҳволда қолган ўзбекистонлик ватанга қайтарилди

Ўзбекистон расмий вакиллари Ш.М.нинг ватанга қайтиши учун авиачипта харид қилиб беришган. Ш.М. 26 август куни Боку-Тошкент й…
14:29 / 28.08.2025
Исроилнинг Ғазо секторига ҳужумларида қурбонлар сони 62 895 кишига етди

Исроилнинг Ғазо секторига ҳужумларида қурбонлар сони 62 895 кишига етди

2023 йил 7 октябрдан бошлаб Исроил армиясининг Ғазо секторига ҳужумлари натижасида ҳалок бўлган фаластинликлар сони 62 895 т…
09:48 / 28.08.2025

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!