$
12344.61 UZS
-82.22
149.70 UZS
2.74
14501.21 UZS
-65.52
31° Кечаси 18°

Шоҳ ва шоир Заҳириддин Муҳаммад Бобур таваллудига 541 йил тўлди

09:58 / 14.02.2024

Буюк саркарда ва давлат арбоби Заҳириддин Муҳаммад Бобур Шарқ маданияти, адабиёти ва шеъриятида алоҳида ўрин эгаллаган адиб, шоир ва олим бўлган.

Кенг дунёқараши ва мукаммал ақл-заковати сабабли Бобур бегона юрт — Ҳиндистонда Бобурийлар сулоласига асос солди. Катта илмий-маърифий аҳамиятга эга “Бобурнома” асари билан жаҳоннинг машҳур тарихнавис олимлари қаторидан ҳам жой олди. Унинг нафис ғазал ва рубоийлари туркий шеъриятининг энг нодир дурдоналари ҳисобланади. Илмий асарлари бугунга қадар ўрганилиб келмоқда ва алоҳида аҳамиятга эга.

Бобур мероси ва бобурийлар қадамжоларини ўрганиш ҳозир ҳам давом этмоқда ва бу ишлар натижасида кенг жамоатчилик эътиборига яна янги асарларлар ҳамда маълумотлар тақдим этилмоқда.

Отаси, Амир Темурнинг панневараси Умаршайх Мирзо Фарғона вилояти ҳокими бўлган ва онаси Қутлуғ Нигор хоним Тошкент хонлари авлодидан бўлган. 1494 йили Умаршайх Мирзо вафот этгач, 12 ёшли Заҳириддин тахтга ўтириб, Фарғона ҳокими бўлган. Аммо тахтга ўтиргандан кейинги 11 йил давомида Ўрта Осиёда рўй берган турли сиёсий ўзгаришлар уни қариндошлари ва 250 тача пиёда аскарлари билан аввал Бадахшон, сўнг Кобулга кетишга мажбур этган.

Заҳириддин Бобур ёшлигиданоқ турли саёҳатларни яхши кўргани ҳақида маълумотлар бор. Бундай сафарларда чиниққан, ёш бўлишига қарамай, ўлкамизнинг географик қиёфасини тасаввур қила олган. Олим 15-16 яшарлигида Фарғона, Самарқанд ва Тошкент оралиғини бир неча марта кезиб чиққан. 19 ёшга тўлган йили Ҳисор тарафидан тоққа кўтарилиб, Фондарё ва Искандаркўл орқали Зарафшон водийсига ўтиб, Самарқандга келган. У бу ҳақда шундай ёзади:

“Қамруд дарасига кириб, юқори томонга қараб кетдик. Тор ва учма йўлларда, баланд ва тик довонларда кўп от ва туя қолди. Уч-турт манзил қўниб, Сиратоғ довонига етдик. Довонмисан-довон. Ҳеч қачон бундай баланд ва учма йўллар билан юрмаган эдик. Кўп ташвиш ва машаққатлар билан хатарли тор ва учмалардан ўтиб, юз азобу заҳматлар билан ҳалокатли баландликлар, тор довонлардан ошиб, Фон туманига келдик. Фон тоғларининг орасида бир катта кўл бор, унинг муҳити - сатҳи тахминан бир шаърий келади, ажаб кўлдир, ғаройиботдан ҳоли эмас...”.

Бобур Ҳиндистонда йирик давлат тузишга муваффақ бўлган ва пойтахт сифатида Жамна (Ямуна) дарёси бўйидаги Агра шаҳрини танлаган. У 1530 йил 26 декабрда вафот этган. Дастлаб Агра шаҳридаги муваққат мақбарага дафн этилган, кейинчалик хоки Афгонистон пойтахти Кобулга кўчирилган ва ҳозирда шоирнинг мақбараси Кобулдаги Боғи Бобурда жойлашган.


Бу ҳам қизиқ

Дунё университетлари Исроил таълим муассасаларини бойкот қилмоқда

Дунё университетлари Исроил таълим муассасаларини бойкот қилмоқда

БМТ маълумотларига кўра, 2023 йил октябридан буён Ғазода 64 мингдан ортиқ инсон ҳалок бўлган.
09:51 / 15.09.2025
Зохран Мамдани: “Агар Ню-Ёрк мерлигига сайлансам Нетаняхуни ҳибсга олишга ордер бераман”

Зохран Мамдани: “Агар Ню-Ёрк мерлигига сайлансам Нетаняхуни ҳибсга олишга ордер бераман”

Нью-Йорк мерлиги учун сайловлар ноябрь ойида бўлиб ўтади
19:20 / 14.09.2025
9 ва 11-синф битирувчилари учун ягона давлат имтиҳонлари жорий қилинади

9 ва 11-синф битирувчилари учун ягона давлат имтиҳонлари жорий қилинади

Президент Тошкент вилояти Бўстонлиқ туманида ўқитувчи ва мураббийлар куни арафасида соҳа ходимлари билан мулоқот ўтказмоқда.
14:46 / 15.09.2025
Тошкентда ЙТҲга учраган автомобиль ёниб кетди

Тошкентда ЙТҲга учраган автомобиль ёниб кетди

Хабарга кўра, ёнғин оқибатида тан жароҳати олганлар бўлмаган.
10:17 / 15.09.2025
Ўзбекистон терма жамоаси Ливерпулдаги ЖЧда 11 та медаль жамғарди

Ўзбекистон терма жамоаси Ливерпулдаги ЖЧда 11 та медаль жамғарди

4–14 сентябрь кунлари Англиянинг Ливерпул шаҳрида бокс бўйича катталар ўртасидаги Жаҳон чемпионати бўлиб ўтди.
09:13 / 15.09.2025
Чарли Киркни ўлдиришда гумонланаётган шахс айбини тан олмади

Чарли Киркни ўлдиришда гумонланаётган шахс айбини тан олмади

У тергов билан ҳамкорлик қилишдан бош тортмоқда
22:52 / 14.09.2025
Мубашшир Аҳмаднинг суди 18 сентябрга қолдирилди

Мубашшир Аҳмаднинг суди 18 сентябрга қолдирилди

Мубашшир Аҳмад бугунги суд мажлисида ҳар бир айблов моддаси бўйича сўралган саволларга жавоб берганлари айтилмоқда.
18:08 / 15.09.2025
Экология вазирлиги Тошкентда 20 та корхона фаолиятини вақтинча тўхтатди

Экология вазирлиги Тошкентда 20 та корхона фаолиятини вақтинча тўхтатди

“Жорий йилнинг дастлабки 8 ойи давомида Тошкент шаҳри атмосфера ҳавосини яхшилаш мақсадида бир қатор ижобий ўзгаришлар амалг…
13:05 / 15.09.2025
Марказий осиёликларга Россия фуқаролигини беришни тўхтатиш таклиф қилинди

Марказий осиёликларга Россия фуқаролигини беришни тўхтатиш таклиф қилинди

Фикрларга кўра, мигрантлар оқимининг ортиши Россия миллий хавфсизлигига таҳдид солмоқда
20:59 / 14.09.2025
16 сентябрь куни қандай об-ҳаво кузатилади?

16 сентябрь куни қандай об-ҳаво кузатилади?

Ўзбекистон Республикаси Гидрометеорология хизмати агентлигининг хабар беришича, 16 сентябрь куни Тошкентда ҳаво ўзгариб тура…
18:14 / 15.09.2025

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!