$
12482.38 UZS
69.4
155.23 UZS
0.95
14540.72 UZS
154.08
32° Кечаси 17°

Шоҳ ва шоир Заҳириддин Муҳаммад Бобур таваллудига 541 йил тўлди

09:58 / 14.02.2024

Буюк саркарда ва давлат арбоби Заҳириддин Муҳаммад Бобур Шарқ маданияти, адабиёти ва шеъриятида алоҳида ўрин эгаллаган адиб, шоир ва олим бўлган.

Кенг дунёқараши ва мукаммал ақл-заковати сабабли Бобур бегона юрт — Ҳиндистонда Бобурийлар сулоласига асос солди. Катта илмий-маърифий аҳамиятга эга “Бобурнома” асари билан жаҳоннинг машҳур тарихнавис олимлари қаторидан ҳам жой олди. Унинг нафис ғазал ва рубоийлари туркий шеъриятининг энг нодир дурдоналари ҳисобланади. Илмий асарлари бугунга қадар ўрганилиб келмоқда ва алоҳида аҳамиятга эга.

Бобур мероси ва бобурийлар қадамжоларини ўрганиш ҳозир ҳам давом этмоқда ва бу ишлар натижасида кенг жамоатчилик эътиборига яна янги асарларлар ҳамда маълумотлар тақдим этилмоқда.

Отаси, Амир Темурнинг панневараси Умаршайх Мирзо Фарғона вилояти ҳокими бўлган ва онаси Қутлуғ Нигор хоним Тошкент хонлари авлодидан бўлган. 1494 йили Умаршайх Мирзо вафот этгач, 12 ёшли Заҳириддин тахтга ўтириб, Фарғона ҳокими бўлган. Аммо тахтга ўтиргандан кейинги 11 йил давомида Ўрта Осиёда рўй берган турли сиёсий ўзгаришлар уни қариндошлари ва 250 тача пиёда аскарлари билан аввал Бадахшон, сўнг Кобулга кетишга мажбур этган.

Заҳириддин Бобур ёшлигиданоқ турли саёҳатларни яхши кўргани ҳақида маълумотлар бор. Бундай сафарларда чиниққан, ёш бўлишига қарамай, ўлкамизнинг географик қиёфасини тасаввур қила олган. Олим 15-16 яшарлигида Фарғона, Самарқанд ва Тошкент оралиғини бир неча марта кезиб чиққан. 19 ёшга тўлган йили Ҳисор тарафидан тоққа кўтарилиб, Фондарё ва Искандаркўл орқали Зарафшон водийсига ўтиб, Самарқандга келган. У бу ҳақда шундай ёзади:

“Қамруд дарасига кириб, юқори томонга қараб кетдик. Тор ва учма йўлларда, баланд ва тик довонларда кўп от ва туя қолди. Уч-турт манзил қўниб, Сиратоғ довонига етдик. Довонмисан-довон. Ҳеч қачон бундай баланд ва учма йўллар билан юрмаган эдик. Кўп ташвиш ва машаққатлар билан хатарли тор ва учмалардан ўтиб, юз азобу заҳматлар билан ҳалокатли баландликлар, тор довонлардан ошиб, Фон туманига келдик. Фон тоғларининг орасида бир катта кўл бор, унинг муҳити - сатҳи тахминан бир шаърий келади, ажаб кўлдир, ғаройиботдан ҳоли эмас...”.

Бобур Ҳиндистонда йирик давлат тузишга муваффақ бўлган ва пойтахт сифатида Жамна (Ямуна) дарёси бўйидаги Агра шаҳрини танлаган. У 1530 йил 26 декабрда вафот этган. Дастлаб Агра шаҳридаги муваққат мақбарага дафн этилган, кейинчалик хоки Афгонистон пойтахти Кобулга кўчирилган ва ҳозирда шоирнинг мақбараси Кобулдаги Боғи Бобурда жойлашган.


Бу ҳам қизиқ

Хорижий тилларни ривожлантириш марказлари ўз фаолиятини бошлади

Хорижий тилларни ривожлантириш марказлари ўз фаолиятини бошлади

Ногиронлиги бўлган, кам таъминланган ва боқувчисини йўқотган ёшлар учун бепул курслар ташкил этилди
22:46 / 30.08.2025
Эртага Тошкентда олти балли магнит бўрони бўлади

Эртага Тошкентда олти балли магнит бўрони бўлади

Соат 14:00 да 6 магнитудали геошоклар кузатилади. Ундан олдин ва кейин таъсирларнинг кучи 5 балл бўлади.
15:28 / 01.09.2025
Россияда бугундан мигрантлар учун янги давлат божлари кучга кирди

Россияда бугундан мигрантлар учун янги давлат божлари кучга кирди

Россияда 1 сентябрдан бошлаб қўшимча давлат божи, жумладан, рўйхатга олиш, миграция рўйхатидан ўтиш ва ишлашга рухсат олиш б…
11:33 / 01.09.2025
Ўзбекистоннинг Уммонга қарши беллашуви якунланди

Ўзбекистоннинг Уммонга қарши беллашуви якунланди

Баҳс дуранг натижа билан якунланди
21:44 / 30.08.2025
ШҲТ саммитида иштирок этаётган давлат раҳбарларини расмий кутиб олиш маросими бўлиб ўтди

ШҲТ саммитида иштирок этаётган давлат раҳбарларини расмий кутиб олиш маросими бўлиб ўтди

Мазкур маросим Тянсзин шаҳридаги “Мейсзян” конгресс марказида ўтказилди
18:43 / 31.08.2025
Жиззахда 4,6 миллиард сўмлик газ ўғирлаган оҳак цехи аниқланди

Жиззахда 4,6 миллиард сўмлик газ ўғирлаган оҳак цехи аниқланди

Йиғилган ҳужжатлар ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларга юборилди.
14:29 / 31.08.2025
Эртага мустақиллик байрами муносабати билан айрим кўчалар вақтинчалик ёпилади

Эртага мустақиллик байрами муносабати билан айрим кўчалар вақтинчалик ёпилади

Янги Ўзбекистон боғи атрофидаги кўчалар маълум муддатга ёпилади
19:26 / 31.08.2025
Эртадан мактаб директорларининг ойлиги 20 фоизга оширилади

Эртадан мактаб директорларининг ойлиги 20 фоизга оширилади

Бу Президентнинг тегишли фармони асосида амалга оширилади
22:05 / 31.08.2025
Екатеринбургда мушкул аҳволда қолган ўн олти нафар ўзбекистонлик аёллар ва болалар ватанга қайтарилди

Екатеринбургда мушкул аҳволда қолган ўн олти нафар ўзбекистонлик аёллар ва болалар ватанга қайтарилди

Улар 30 август куни дипломатлар томонидан Екатеринбург-Тошкент йўналишидаги авиарейси орқали Ўзбекистонга кузатиб қўйилган.
10:31 / 31.08.2025
Жорий йилда кўнгилочар соҳаларда хизмат кўрсатиш салкам 15 фоизга ўсди

Жорий йилда кўнгилочар соҳаларда хизмат кўрсатиш салкам 15 фоизга ўсди

Бу фоиз кўрсаткичи ўтган йилга нисбатан ҳисобланган
22:12 / 31.08.2025

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!