Baliq — sayyoradagi eng sog‘lom ovqatlardan biridir. Baliq va dengiz mahsulotlari inson tanasi uchun zarur bo‘lgan oson hazm bo‘ladigan protein ombori bo‘lib, uglevodlar va yog‘larning kam miqdori tufayli parhez mahsulot hisoblanadi (100 gramm uchun 60-120 kaloriya).

Baliqning inson organizmiga foydalari borasida bir qator tadqiqotlar o‘tkazilgan. Quyida mazkur tadqiqotlar natijasida baliqning organizmimizga foydalarini ko‘rib chiqamiz.

1. Asosiy oziq moddalarning yaxshi manbai

Baliq ko‘plab odamlarga yetishmaydigan zarur ozuqa moddalariga ega. Bunga yuqori sifatli protein, yod, turli vitaminlar va minerallar kiradi. Baliqning yog‘li turlari ba'zan eng sog‘lom hisoblanadi. Buning sababi shundaki, yog‘li baliqlar, jumladan, losos, sardalya, orkinos va skumbriyada yog‘ga asoslangan ozuqaviy moddalar ko‘proq.

Yog‘li baliqlar optimal tana va miya faoliyati uchun juda muhim va ko‘plab kasalliklar xavfini kamaytiradi. Omega-3 ehtiyojlarini qondirish uchun haftada kamida bir yoki ikki marta yog‘li baliq iste’mol qilish tavsiya etiladi. Agar siz vegetarian bo‘lsangiz, omega-3 qo‘shimchalarini tanlang.

2. Yurak xuruji va insult xavfini kamaytirishi mumkin

Yurak xuruji va insult dunyoda erta o‘limning eng keng tarqalgan ikkita sababidir. Baliq siz iste’mol qilishingiz mumkin bo‘lgan yurak uchun eng foydali ovqatlardan biri hisoblanadi. Ko‘plab yirik kuzatuv tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, baliqni muntazam iste'mol qiladigan odamlarda yurak xuruji, insult va yurak xastaligidan o‘lish xavfi kamroq bo‘ladi.

Amerika Qo‘shma Shtatlaridagi 40 000 dan ortiq erkaklar ishtirokidagi bir tadqiqotda haftasiga bir yoki bir necha porsiya baliq iste’mol qilganlarda yurak xastaligi xavfi 15% ga kamaygan.

3. Rivojlanish jarayonida hal qiluvchi ahamiyatga ega bo‘lgan ozuqa moddalarini o‘z ichiga oladi.

Omega-3 yog‘ kislotalari o‘sish va rivojlanish uchun zarurdir. Omega-3 yog‘ dokosaheksaenoik kislotasi (DHA) miya va ko‘z rivojlanishi uchun, ayniqsa, muhimdir. Shu sababli, homilador va emizikli ayollarga ko‘pincha omega-3 yog‘ kislotalarini yetarlicha iste’mol qilish tavsiya etiladi.

Shunday qilib, homilador ayollar faqat losos va sardin kabi kam simobli baliqlarni iste'mol qilishlari kerak va haftasiga 340 grammdan oshmasligi tavsiya etiladi. Shuningdek, ular xom baliqlardan qochishlari kerak, chunki u homilaga zarar yetkazadigan mikroorganizmlarni o‘z ichiga olishi mumkin.

4. Miya salomatligini kuchaytiradi

Miya faoliyati ko‘pincha qarish jarayoni bilan birga kamayadi. Yengil aqliy pasayish normal bo‘lsa-da, Altsgeymer kasalligi kabi jiddiy neyrodegenerativ kasalliklar ham mavjud. Ko‘pgina kuzatuv tadqiqotlari shuni ko‘rsatadiki, ko‘proq baliq iste’mol qiladigan odamlarda aqliy pasayish sekinroq bo‘ladi.

5. Depressiyaning oldini olish va davolashda yordam berishi mumkin

Depressiya umumiy ruhiy holatdir. Bu tushkun kayfiyat, qayg‘u, energiyaning pasayishi, hayot va faoliyatga qiziqishning yo‘qolishi bilan tavsiflanadi. Garchi bu yurak kasalligi yoki semirish kabi deyarli muhokama qilinmasa ham, depressiya hozirgi kunda dunyodagi eng katta sog‘liq muammolaridan biridir.

Tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, muntazam ravishda baliq iste’mol qiladigan odamlar tushkunlikka tushish ehtimoli kamroq. Shuningdek, omega-3 yog‘ kislotalari depressiyaga qarshi kurashishi va antidepressant dorilarning samaradorligini sezilarli darajada oshirishi mumkinligini ko‘rsatadi.

6. D vitaminining yaxshi manbalari

D vitamini tanangizdagi steroid gormoni kabi ishlaydi. Baliq va baliq mahsulotlari D vitaminining eng yaxshi manbalaridan hisoblanadi. Qizil ikra va seld balig‘i kabi yog‘li baliqlar eng yuqori miqdorni o‘z ichiga oladi.

Ba’zi baliq yog‘larida D vitamini juda yuqori bo‘lib, bir osh qoshiqda (15 ml) kunlik qiymatning (DV) 200% dan ko‘prog‘ini ta’minlaydi.

7. Kasallikka qarshi kurashuvchi moddalar sababli kelib chiqadigan kasalliklar xavfini kamaytirishi mumkin

1-toifa diabet kabi kasalliklar immunitetingiz tana to‘qimalariga noto‘g‘ri hujum qilganda va ularni yo‘q qilganda paydo bo‘ladi. Ba’zi ekspertlarning fikriga ko‘ra, baliq iste’mol qilish revmatoid artrit va ko‘p skleroz xavfini ham kamaytirishi mumkin, ammo hozirgi dalillar zaifdir.

8. Bolalarda astmaning oldini olishga yordam beradi

Astma nafas yo‘llarining surunkali yallig‘lanishi bilan tavsiflangan keng tarqalgan kasallikdir. So‘nggi bir necha o‘n yilliklarda bu holatning darajasi keskin oshdi. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, baliqni muntazam iste’mol qilish bolalarda astma xavfini 24% ga kamaytiradi, ammo kattalarda sezilarli ta’sir ko‘rsatmagan.

9. Ko‘rish qobiliyatiga yordam beradi

Yoshingiz ulg‘aygan sari ko‘rish qobiliyatini yo‘qotish xavfi ortadi. Yaxshiyamki, dengiz mahsulotlari tarkibidagi ozuqa moddalari bunga yordam beradi, chunki omega-3 yog‘ kislotalari ko‘z kasalliklarini rivojlanish xavfini kamaytiradi. A vitamini ko‘z sog‘lig‘i uchun juda muhimdir — dietangizda yetarli miqdorda A vitamini bo‘lmasa, sizda tunda ba’zi narsalarni ilg‘amaslik holati paydo bo‘lishi mumkin.

10. Baliq uyqu sifatini yaxshilashi mumkin

Uyqu buzilishi butun dunyoda juda keng tarqalgan. 95 nafar o‘rta yoshli erkaklarda o‘tkazilgan 6 oylik tadqiqotda haftasiga 3 marta qizil ikra bilan ovqatlanish uyqu va kundalik faoliyatni yaxshilashga olib kelgan. Olimlarning taxminiga ko‘ra, bunga tarkibidagi D vitamini sabab bo‘lgan.

11. Teri va sochni sog‘lom qiladi

Dengiz mahsulotlari tarkibidagi omega-3 va baliq yog‘i quyoshning ultrabinafsha nurlaridan himoya qiladi, natijada sog‘lom, namlangan teriga ega bo‘lasiz. Kuchli, sog‘lom sochlar uchun dietangizga yog‘li baliqlarni qo‘shishingiz kerak. Ham teriga, ham sochga bir qancha foyda keltirishi tufayli, losos baliqni dietangizga qo‘shish juda yaxshi tanlovdir.

Haftada bir yoki ikki marta baliq iste’mol qilish uning foydasini olish uchun yetarli deb hisoblanadi. Iloji bo‘lsa, dehqonchilikdan ko‘ra yovvoyi baliqlarni tanlang. Yovvoyi baliq ko‘proq omega-3ga ega va zararli moddalar bilan ifloslanish ehtimoli kamroq.

• Baliq
• Foydali
• salomatlik