“Navalniy” haqidagi hujjatli filmi “Oskar” mukofotiga loyiq ko'rildi.

2022-yilda chiqarilgan bir qator loyihalar, jumladan hujjatli filmlar va muhim tergovlarning badiiy moslashuvlari, jurnalistlarning mashaqqatli faoliyati, jumladan, o‘z ishiga munosabati haqida tushuncha beradi. Ushbu filmlar jurnalistik tadqiqot sog‘lom demokratiyalar faoliyati uchun muhim ekanligini ko‘rsatadi va uni to‘xtatishga urinayotganlar – xoh oligarx, xoh mogul yoki harbiylashgan hukumatlar tomonidan qo‘llanilayotgan cheklovlar haqida hikoya qiladi.

Ulardan biri Navalniy haqidagi loyiha hisoblanadi. Ushbu hujjatli film Britaniya kino va televideniye san’ati akademiyasining (BAFTA) “Eng yaxshi hujjatli film” nominatsiyasida ham g‘olib bo‘lgan edi.

Daniel Royerning hujjatli filmi rossiyalik muxolifatchi va Putinning tanqidchisi Aleksey Navalniyning 2020-yil avgust oyida Sibirga safari chog‘ida asabni bezovta qiluvchi “Novichok” moddasi bilan zaharlangani haqidagi voqealarni o‘z ichiga oladi. Royer Navalniy, Korrupsiyaga qarshi kurash fondidagi jamoasi va jurnalistlar hayotini yoritishga bel bog‘lagan.

“Men bu mukofotni Aleksey Navalniy va butun dunyodagi siyosiy mahbuslarga bag‘ishlamoqchiman”, – dedi rejissyor.

Film Alekseyning zaharlanishi va uning rafiqasi Yuliya Navalnayaning erini Rossiyaning Omsk shahridagi kasalxonadan Germaniyaga “evakuatsiya qilish” uchun olib borgan kurashi hamda Navalniy Moskvaga qaytib kelishi bilan rus politsiyasi uni olib ketgunga qadar bo‘lgan muddatni qamrab oladi. Keyinroq u Moskva tomonidan Navalniyning siyosiy motivlari borligi bilan bog‘liq sinov muddatini buzganlikda ayblanib, ikki yarim yilga ozodlikdan mahrum qilingan.

Marosimda Yuliya Navalnaya ham qisqa nutq so‘zladi:

“Erim faqat rost gapirgani uchun qamoqda. Erim faqat demokratiyani himoya qilgani uchun qamoqda. Aleksey, men ozod bo‘lishingni orzu qilaman. Va mamlakatimiz ozod bo‘ladigan kunni kutaman”.

“Navalniy” filmi transchegaraviy tergov loyihalari hatto eng repressiv rejimlarning davlat sirlarini ham oshkor qilishi mumkinligini ko‘rsatadi, biroq u o‘ziga xos ommaviy axborot vositalarini boshqarayotgan jurnalist-siyosatchi bilan hamkorlik qilishdagi qiyinchiliklarni ham namoyish etadi.

Aleksey Navalniy va uning jamoasi ijtimoiy tarmoqlarni rejalashtirishga katta vaqt sarflaydi – “TikTok” postlari, “YouTube” nashrlari va tvitlarni tergovning media hamkorlari bilan muvofiqlashtirish. Ko‘p o‘tmay, Navalniy ikkinchi marta sudga tortildi va yana to‘qqiz yilga qamaldi.

“Navalniy” 2022-yilda Sundans kinofestivalida AQSh hujjatli filmlari uchun “Festival sevimlisi” va “Tomoshabinlar uchun” mukofotini qo‘lga kiritdi.

Qayd etish mumkin, dunyo bo‘ylab jurnalistik surishtiruv o‘tkazuvchi muxbirlar ko‘plab jabhalarda tobora kuchayib borayotgan tahdidlarga duch kelmoqdalar. Jasoratli avtokratik hukumatlar va so‘nayotgan demokratiyalar sabab ommaviy axborot vositalariga nisbatan dushmanlik kuchayishi hamda matbuot erkinligining cheklanishi kuzatilmoqda.

• Kino
• Oskar