1974-yil Pekindan 990 kilometr uzoqlikda joylashgan Sian shahrida quduq qaziyotgan xitoylik dehqonlar to‘satdan qandaydir keramika parchalariga, keyin esa pishirilgan loydan yasalgan haykalning yelkalariga duch kelishdi. Dehqonlar topilmani juda jiddiy qabul qilib, arxeologlarga xabar berishdi. Shunday qilib, ikki ming yildan so‘ng, o‘sha paytdagi Xitoyni o‘t va qilich bilan birlashtirgan hamda uning birinchi hukmdoriga aylangan imperator Sin Shi Xuanga oxiratgacha hamroh bo‘lishga mahkum bo‘lgan 8 mingga yaqin jangchilar haykallari aniqlandi.
Bu yagona qabr emas. Xitoy imperatorlari o‘zlarining keyingi hayotlarini tartibga solishda xarajatlarni tejamaganlar, shuning uchun bu joylarda ko‘plab keng ko‘milgan dafn majmualari mavjud. Ulardan ba’zilarida o‘liklar shohligida xo‘jayiniga xizmat qilishi kerak bo‘lgan odamlar va otlarning figuralari mavjud edi, ammo odam o‘lchamidagi loy askarlarning boshqa to‘liq qo‘shinlari hali hech qayerda topilmagan.
Haykallar hayotdan ishlangan
Haykallarning detallari loydan yasalgan, pishirilgan, bo‘yalgan va shu shaklda yig‘ilgan. U yerdagi hech qaysi haykal ikkinchisini takrorlamaydi. Ular bir-biridan farq qiladi va turli odamlarni tasvirlaydi. Piyoda qo‘shinlardan tashqari, qo‘shinda otlarning haykallari, to‘liq hajmdagi kamonchilar va jang aravalari, shuningdek, davlat amaldorlari, musiqachilar va imperatorning boshqa xizmatkorlarining haykallari ham bor.
Qolaversa, imperator bilan 48 ta kanizak birga tiriklayin dafn qilingan, deyiladi manbalarda. Aftidan, imperator o‘zining keyingi hayoti ham yerdagidek silliq va serob bo‘lishini xohlagan.
Imperator Sin Shi Xuang o‘limdan qo‘rqqan
Sin Shi Xuan miloddan avvalgi 210-yil 1-sentyabrda vafot etgani taxmin qilinadi. Yozma manbalarga ko‘ra, o‘limining sababi imperatorni o‘lmas qilish kerak bo‘lgan damlamalarni juda ko‘p qabul qilish bo‘lgan. Ma’lum bo‘lishicha ularning tarkibida simob bo‘lgan. Imperator abadiylikni beradigan sehrli eliksirni qidirish uchun ko‘p vaqt va pul sarflagan.
Nega yer ostidagi haykallar unutildi
Imperator asos solgan sulola Xitoyni juda uzoq vaqt – 10 ming avlod boshqarib turishi kerak edi. Biroq uning o‘limidan so‘ng, o‘sha davrlar uchun hokimiyat uchun an’anaviy kurash boshlandi, bu davrda Sin Shi Xuangning merosxo‘rlari butunlay yo‘q qilindi, uning imperiyasi quladi va keyingi imperatorlar uni qayta tiklashga majbur bo‘ldilar.
Oqibatda Sin Shi Xuang loy askarlari bilan butkul unutildi.
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!