40°
Kechasi 24°
Oxirgi oylarda Saudiya Arabistonining siyosiy faolligi juda ortmoqda. Jumladan, Markaziy Osiyo-Koʻrfaz mamlakatlari hamkorlik Kengashi yigʻilishi, Ukraina-Rossiya mojarosini hal qilish boʻyicha uchrashuvlar va hokazo.
Otasining oʻrniga mamlakatni boshqarayotgan Saudiya Arabistoni valiahd shahzodasi Muhammad bin Salmon Saudiya Arabistonining mintaqadagi rolini oshirish uchun ham birma-bir, ham koʻp tomonlama sheriklik masalalari boʻyicha faol sheriklik aloqalarini olib borishga urinmoqda.
Buning asosiy sabablari shundaki, Rossiya-Ukraina urushi boshlangach, mintaqada AQSHning roli va taʼsiri sezilarli kamaydi. Hattoki, AQSHning eng yaqin ittifoqchilaridan biri boʻlgan Isroildagi Netanyaxu hukumati ham AQSHdan ichki ishlariga aralashmasliklarini talab qildi. Bundan tashqari, AQSH bilan kelishmovchiliklar sabab, endi Qirollikning neft zaxiralari va konlarini AQSH qoʻriqlamaydigan boʻldi.
Saudiya Arabistoni esa, mintaqadagi teng-sherik siyosatidan voz kechib, qoʻshni arablarga taʼsir oʻtkazishni boshladi. Bu, avvalo, OPEK(Neftni ishlab chiqaruvchi davlatlar hamkorlik tashkiloti)da sezildi. Saudiya soʻnggi yillarda OPEK davlatlari orasida eng koʻp neft ishlab chiqargan mamlakat maqomiga erishdi. Keyinchalik, Qatar bilan bogʻliq koʻrfaz siyosatida, unga bosim oʻtkazdi. Ushbu bosim talabnomalar roʻyxati joʻnatilganidan keyin, ijobiy natija koʻrilmaganida oʻz aksini topdi. Keyinroq, xuddi shunday talabnomalar roʻyxati Birlashgan Arab Amirliklariga ham yuborildi va agar talablar bajarilmasa, Qatarga koʻrilgan choralar BAAga ham koʻrilishi bilan tahdid qilindi.
Bugun esa, Saudiya Arabistoni Ukraina-Rossiya urushini tugatish boʻyicha dunyoning 40 dan ortiq mamlakatidan yigʻilgan delegatsiyalar tarkibiga Rossiyani qoʻshmadi. Bundan tashqari kengash yigʻilishi yakunlarida kelishilgan qarorlar Rossiyaning kuchli noroziligiga sabab boʻldi.
Saudiya valiahdi bundan biroz avval Markaziy Osiyo davlatlari rahbarlarini ham maslahatlashuv stoliga chaqirdi. Bu shuni koʻrsatadiki, Qirollik Janubi-Gʻarbiy Osiyoning “nazoratchi”, yoki boʻlmasam, “javobgar” davlatiga aylanmoqchi. Bu yoʻlda u Eron bilan kelishuvlarga erishdi. Diplomatik aloqalar qayta tiklanib, yillar mobaynidagi kelishmovchiliklar qisman boʻlsa-da yakunlandi. Arablar ligasidan 2011-yilda chiqarib yuborilgan Suriya bilan ham, Gʻarb qarshiligiga qaramay, aloqalar qayta tiklanib, mamlakat Prezidenti Bashar Asad bilan rasmiy uchrashuvlar oʻtkazildi. Yaqin Sharqning diplomatiyasi gegemoni Turkiya bilan ham Markaziy Osiyo-Koʻrfaz mamlakatlari ishtirokidagi Kengashdan oldin, uchrashuvlar boʻlib oʻtdi.
Mamlakatga, hattoki, Xitoy raisi ham kelib ketdi. Xitoy va Saudiya Arabistonni oʻrtasidagi kelishuvlar va shartnomalar, albatta, mintaqa geosiyosatida oʻz kuchini koʻrsatmasdan qolmaydi.
Shu vaqtgacha bunday uchrashuvlarga unchalik urgʻu berilmagan edi. Ammo ketma-ket faol diplomatik uchrashuvlar shuni koʻrsatadiki, G-20 aʼzosi boʻlgan va oʻta yirik harbiy va iqtisodiyot salohiyatga ega boʻlgan Saudiya Arabistoni mintaqani tartibga solish uchun qaytadan harakat boshlamoqda.
Tayyorladi: Ziyovuddin Nuriddinov
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!
