Mashhur ixtirochi, rassom, elektromagnitli yozuv telegrafi (Morze uskunasi) va Morze kodi (alifbosi) ixtirochisi Samuel Finli Briz Morze 1791-yil 27-aprel kuni AQShning Nyu-York shtatida dunyoga kelgan. Quyida Samuel Morze va uning ixtirolari haqida qiziqarli ma’lumotlarni keltirib o‘tamiz.
Morze boy amerikaliklar oilasida dunyoga kelgan. U yoshligidan rassomchilikka juda qiziqqan va hatto shu sohada o‘qigan.
U juda qiziquvchan va xushchaqchaq edi. Morze ziyolilar, boylar va siyosatchilar tomonidan hurmat bilan kutib olinardi. Uning do‘stlari orasida amerikalik yozuvchi Jeyms Kuper va hatto AQSh prezidenti Avraam Linkoln ham bor edi.
1825-yilda Morze Milliy dizayn akademiyasiga asos soladi va o‘zi ham shu akademiyaning prezidenti bo‘lgan.
Yevropaga sayohati davomida u fotograf ixtirochisi Lui Dager bilan tanishadi va elektr sohasidagi yangi ixtirolarga qiziqib qoladi. Shundan keyin vaqtini elektr telegraf ixtiro qilishga sarflaydi.
Morze amerikalik ixtirochi va tadbirkor Alfred Veyl bilan harflari nuqta va chiziqlardan iborat uzatish tizimini ishlab chiqdi. Bu dunyo bo‘ylab Morze kodi nomi bilan mashhur bo‘ldi.
1844-yil 24-mayda Vashington va Baltimor o‘rtasida ilk bor Morze usulida “Sening ishlaring ajoyib, Rabbim!” matni yuboriladi.
1818-yil 29-sentabrda Morze Luksiya Pikering Uoker bilan turmush quradi va 3 nafar farzandli bo‘ladi. Ayolining vafotidan so‘ng u 1848-yilda Elizabet Grisuoldga uylanadi va nikohdan yana 4 farzand dunyoga keladi.
2009-yil 27-aprelda Google Samuel Morzening tug‘ilgan kuni sharofati bilan o‘zining bosh sahifasini o‘zgartirgan va “Google” so‘zini Morze alifbosida yozgan.
Mashhur qutqaruv signali SOS Morze tilida “uch nuqta, uch chiziqcha va uch nuqta” shaklida (. . . – – – . . .) yoziladi.
Morze kodining asosiy tamoyillari shunda ediki, unda ko‘p ishlatiladigan harflar qisqa belgilar, kam ishlatiladigan harflar ko‘proq belgilar bilan yozilar edi. Masalan, “E” harfi “bitta nuqta”, “Z” harfi esa “nuqta, nuqta, pauza, nuqta” bo‘lgan.
Keyinchalik esa “Z” harfi boshqa tillarda ko‘p ishlatilishi hisobga olinib, “chiziqcha, chiziqcha, nuqta, nuqta” etib belgilangan.
Guljahon Sanjarbekova tayyorladi
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!