Франция Россия билан орбита учун махсус қурилма яратиш дастурида ҳамкорлик қилишдан бош тортди. Бу ҳақда Россия Фанлар академияси Космик тадқиқотлар институти “ЭкзоМарс” лойиҳасини қўллаб-қувватлаш бўйича директори Олег Кораблёв маълум қилган. Қурилмани орбитага етказишни дастур ташаббускори бўлган Ҳиндистон космик тадқиқотлар ташкилоти амалга ошириши керак эди.

“Франция космик агентлиги лойиҳада иштирок этишга интилмаяпти, лекин Россия буни ўзи якунлай олади”, – деди Кораблёв. Унинг сўзларига кўра, қурилма компонентлари билан боғлиқ муаммо аллақачон ҳал қилинган.

Қайд этилишича, ушбу қурилма Марс юзасидаги жараёнларни ўрганиш, саёз ерости стратиграфиясини ўтказиш, атмосферанинг тузилиши ва динамикасини таҳлил қилиш, қуёш шамолининг сайёра ионосфераси билан ўзаро таъсирини ўрганиш учун мўлжалланган.

Кораблёвнинг таъкидлашича, қурилманинг айрим қисмлари Францияда ишлаб чиқарилган. Ушбу қисмлар россиялик мутахассислар яратган “запчасть”ларга алмаштирилади, етказиб бериш аллақачон Роскосмос билан келишилган. Бироқ, уларни ишлаб чиқариш муддати ошади. Унинг сўзларига кўра, Ҳиндистон томони ҳалигача Россия Фанлар академияси Космик тадқиқотлар институтига зарур маблағ ажратмаган.

Кораблёвнинг фикрича, Хитойда керакли компонентларнинг аналоглари мавжуд, бироқ институт маҳаллий ечимлардан фойдаланиш ниятида.

Ҳиндистоннинг Марсга парвози 2024 йил декабрига мўлжалланган. Аслида станцияни сайёра орбитасига чиқариш 2025 йилга мўлжалланган эди. Агар бошлаш кечиктирилса, тегишли шароитлар фақат 2031 йилда пайдо бўлади. Кораблёвга кўра, бу рейс амалга ошиши ҳақида аниқ маълумот йўқ, чунки Россия томони ишни якунлашга улгурмаслиги мумкин.

Март ойида Европа космик агентлиги (ЕКА) “ЭкзоМарс” дастури бўйича Роскосмос билан ҳамкорлик қилишдан бош тортган. Россия тушиш модулини, Европада эса парвоз модулини ишлаб чиқариши керак эди. Лойиҳанинг мақсади Марсда ҳаёт мавжудлигини тасдиқловчи далилларни излашдан иборат. ЕКАнинг дастурдан чиқишига Украинада ҳарбий ҳаракатлар бошлангани сабаб бўлди.

Шу пайтдан бошлаб Европа космик агентлиги NASA билан “ЭкзоМарс”да ҳамкорлик қилиш имкониятини излай бошлади. Ўтган ой Европа агентлиги Марсни тадқиқ қилиш дастури бўйича Роскосмос билан ҳамкорликни тугатиш тўғрисида якуний қарор қабул қилган.

• Коинот
• Mars
• НАСА
• Roskosmos