Mashxur psixolog, professor Y.M.Orlov "sanogenik fikrlash" nazariyasini ilgari surgan. Uning ma’nosi shundan iboratki, agar siz to‘g‘ri fikr yuritsangiz, hamda yaxshi his-tuyg‘ularni rivojlantirsangiz ko‘plab kasalliklarning oldini olishingiz mumkin.

Salbiy his-tuyg‘ular simpatik asab tizimini faollashtiradi, bu esa o‘z navbatida qon bosimining oshishiga, yurak urishi tezlashishiga hamda vazospazmga olib keladi.

Bir necha yil oldin, shifokorlar pozitron emissiya tomografiyasi (turli to‘qimalarda metabolik jarayonlarni o‘rganish imkonini beruvchi yuqori aniqlikdagi tadqiqot) yordamida olimlar stress oqibatida surunkali yallig‘lanishga uchragan bemorni aniqlashdi. U inson doimiy ravishda stressga tushib yashagan.

Mutaxassislar ayrim kasalliklarga nimalar sababchi bo‘lishi mumkinligi haqidagi ro‘yxatni taqdim qilgan:

1. Arterial gipertenziya irsiy moyillikka asoslangan kasallik bo‘lib, unga o‘nlab qo‘shimcha omillar (chekish, ortiqcha vazn, tuzni ko‘p iste’mol qilish, jismoniy harakatsizlik, shakar va xolesterin miqdorining oshishi va boshqalar) sabab bo‘ladi. Stress xavf omillaridan faqat bittasi, ammo asosiy omildan uzoqdir.

2. Oshqozon va o‘n ikki barmoqli ichakning oshqozon yarasi - bu 20-asrning oxirida yaxshi o‘rganilgan kasallik. Bu “Helisobaster Pylori” deb ataladigan mikroorganizmdir. O‘tkir "stress" yaralarni keltirib chiqarishi mumkin.

3. Yallig‘lanishli ichak kasalliklari (yarali kolit va Kron kasalligi) genetik moyillikka ega bo‘lgan yallig‘lanishli otoimmun kasalliklar guruhidir.

4. Neyrodermatit (atopik dermatit) irsiy moyillikka ega bo‘lgan kasallikdir. Stress omili faqat ba’zi hollarda kuchayishiga olib kelishi mumkin.

5. Bronxial astma - aniq genetik moyillik bilan surunkali yallig‘lanish kasalligi. Ba’zida stress uning kuchayishiga hissa qo‘shishi mumkin, ba’zan esa aksincha - simpatik asab tizimining stimulyatsiyasi bronxlarning kengayishiga olib keladi.

6. Tireotoksikoz (qalqonsimon bezning giperfunksiyasi) klassik otoimmun kasallik bo‘lib, qalqonsimon bez to‘qimalariga antikorlar ishlab chiqarishga asoslangan. Bu yerda psixologlar odatda sabab va ta’sirni chalkashtirib yuborishadi.

Tirotoksikoz odamning xarakterini juda o‘zgartiradi – unday inson baqiroq, jahldor, asabiy bo‘lib qoladi. Tirotoksikoz davolangandan so‘ng, ruhiy ko‘rinishlar butunlay yo‘qoladi.

• Kasallik
• Psixolog
• qiziqarli