Bundan 13 yil avval, ya’ni 2007-yilning 9-yanvar kuni Apple ilk iPhone taqdimotini o‘tkazgan edi. Stiv Jobs iPhone yaralishi uchun naqd ikki yarim yil tinmay mehnat qilgan. 

Ko‘pchilikka ma’lumki, 2000-yillarning boshlarida Apple Mac-ishlab chiqaruvchilari sifatida tanilgan edi. Keyin esa iPod chiqarishdi. Ana shunda kompaniya ahli yangi texnika ishlab chiqarish maqsadida turli g‘oyalarni ko‘rib chiqishdi. O‘sha vaqtlarda ular fotokamera yoki avtomabil ham ishlab chiqarishi mumkin edi. 

Ammo ular har taraflama qulay bo‘lgan kichik qurilmani ishlab chiqarishni istashardi. Ana shunda uzoq muddatli fikrlashlardan keyin telefon ishlab chiqarish g‘oyasida to‘xtalishdi. 

Qurilma deyarli 2,5 yil davomida o‘ta maxfiy sharoitda ishlab chiqilgan. Uni mukammal yaratish uchun Jobs barcha texnik kompaniyalarda ishlaydigan malakali mutaxassislarni yig‘ib olib ishlatdi. Mutaxassislar qayerga yo‘qolib qolganini, nima ish bilan shug‘ullanayotganini deyarli hech kim bilmas edi. Chunki Jobs xodimlarga yangi qurilma haqida hech kimga (hatto yaqin qarindoshlariga ham) hech nima demaslikni qattiq tayinlagan edi. 

“Bizga imkonsiz muddatlar, qilish imkonsiz bo‘lgan vazifalar berildi. Va vaqti-vaqti bilan ular kompaniya taqdiri ushbu mahsulotga bog‘liqligini aytishardi. Biz aqldan ozgan edik”, deya eslaydi Apple muhandisi Endi Grigson “The Verge” nashriga bergan intervyusida.

Taqdimotdan keyin Apple xodimlari intervyu beraturib, Jobs smartfonlarga talab oshib ketishiga shubha qilganini aytishgan. 

AT&T va Verizon kabi uyali aloqa vositalari ishlab chiqarilayotgan bir paytda Jobs iPhone rivojlanib ketmaydi, deb o‘ylagan. O‘sha vaqtda u “Biz telefonni ishlab chiqara olmaymiz, chunki uni vositachilarni chetlab o‘tib, oxirgi foydalanuvchiga yetkaza olmaymiz", degan. 

iPhone iPod’dan nusxa olib yaratilgani uchun ham sensorli ekran ostida bitta dumaloq tugmacha qolgan. 

Dastlabki g‘oyaga ko‘ra iPhone Linux operatsion tizimida ishlashi kerak edi. Biroq, qurilma oxirigacha qurib bo‘lingandan so‘ng Linux juda sekin ishlayotgani ma’lum bo‘lgan. Shuning uchun ular qurilmani iOS operatsion tizimida qayta ishlab chiqarishga majbur bo‘lishgan. 

Apple rahbari nimani istayotganini yaxshi bilar edi. iPhone ishlab chiqarilishi vaqtida mabodo xodimlari “bunday texnikani ishlab chiqarishning imkoni yo‘q deyishsa, Jobs ularga “ishni bajar yoki ishdan ket” degan ekan. 

Xullas, mana shunday qiyinchiliklardan keyin barchani o‘ziga mahliyo qilgan iPhone dunyga kelgan. Yillar davomida esa u yanada mukammallashib bormoqda.

Nozima RAHMATOVA tayyorladi