1769-yil 6-oktabr kuni ingliz dengizchi-sayyohi Jeyms Kuk Yangi Zelandiyani kashf qilgan. Biroq, XVII asrda Niderlandiyalik bir guruh ekspeditor dengizchilar Abel Tasman boshchiligida Tinch okeanining janubi-sharqida yangi orolni ochgani haqida ham ma’lumotlar uchraydi. 1643-yilning 4-yanvarida Tasman Yangi Zelandiyaning eng chekka shimoli-g‘arbiy nuqtasiga yetib bordi.

Ammo dengizda ko‘tarilgan bo‘ron sayyohga Shimoliy orolni to‘la o‘rganish imkonini bermagan. Shuning uchun ham Yangi Zelandiya o‘sha davrdagi xaritalarda Janubiy materik (Avstraliya)ning bir qismi sifatida ko‘rsatilgan. Tasman sayohatidan so‘ng oradan 127 yil o‘tgach, ya’ni 1769-yilda J.Kuk tomonidan bu yerlarning to‘liq xaritasi tuzilgan va u Janubiy materikning tarkibiy qismi emas, balki maydoni Buyuk Britaniyanikidan kattaroq bo‘lgan ikkita katta oroldan iborat ekani isbotlandi.

Bu yerdagi mahalliy xalq – maorilar o‘z yerlarini “Aotearoa” deb atashar edi. Bu so‘z esa “Uzun oq bulutlar mamlakati” ma’nosini bildiradi.
Tasman Zelandiyani kashf qilganida yerlik aholini o‘ziga bo‘ysundira olmaydi. Undan keyin Jeyms Kuk yana Janubiy orollarni diqqat bilan o‘rgandi, yangi orollarni dengiz xaritasiga qo‘shdi. Uning izlanishlari va kuzatuvlari shu qadar aniq bo‘ladiki, natijada dunyo xaritasida yangi hudud paydo bo‘ladi. Kuk bu yerni Yangi Zelandiya deb ataydi. 

Kukning kashfiyotidan so‘ng Buyuk Britaniya hukumati, tabiiyki, mazkur hududni o‘z mustamlakasiga aylantirishga urindi. Bu mamlakatda qadimdan maori xalqlari istiqomat qilib kelgan. 1842-1846, 1860-1868-yillarda britaniyaliklarning maorilar bilan urushlari bo‘lib o‘tgan. 
1851-yilda Yangi Zelandiya rasman Buyuk Britaniya mustamlakasi deb e’lon qilinadi, 1931-yili esa Britan Hamdo‘stligi tarkibida mustaqillikka erishgan.

Oʻzbekiston – Yangi Zelandiya munosabatlari. 

Ikki davlat oʻrtasida diplomatik munosabatlar 1992-yil 19-martda oʻrnatilgan. Shundan beri ko‘pgina savdo shartnomlari tuzilib, hamkorliklar davom etmoqda. Jumladan, Yangi Zelandiya hukumati o‘zidagi oliy oʻquv yurtlari magistraturasida taʼlim olishi uchun 4 nafar o‘zbekistonlik talabaga moliyaviy yordam koʻrsatgan.

Quyidagi lavha orqali esa Yangi Zelandiyaning betakror tabiatidan bahramand bo‘lasiz.

Nozima RAHMATOVA tayyorladi