Бугунги кунда ҳаётимизни смартфон ва компьютерларсиз тасаввур эта олмаймиз. Табиийки, замонавий қурилмага эга фойдаланувчи, албатта, ўз гажетига қандайдир видео ўйин юклаб олган бўлади.

Тадқиқотлар натижаси шуни кўрсатадики, видео ўйинлар ҳаёт ва меҳнат кўникмаларини ўргатиш, мия фаолиятини яхшилаш ва жисмоний машқларни рағбатлантириш учун ишлатилиши мумкин.

Сўнгги маълумотларга кўра, бутун дунё бўйлаб тахминан 3,09 миллиард фаол видео геймерлар мавжуд. Бу кўрсаткич бор-йўғи етти йил ичида 1 миллиарддан ошган. 2024 йилга келиб эса геймерлар сони 3,32 миллиардга етиши кутилмоқда.

Ушбу мақола орқали барча даврларнинг энг машҳур видео ўйинлари ҳақида маълумот олишингиз мумкин.

«Тетрис»

1985 йилда совет муҳандиси Алексей Пажитнов томонидан яратилган жумбоқли видео ўйин. Айнан ушбу ўйинни ҳар қандай турдаги теле ва смартфонлар, шунингдек, компьютерларда учратиш мумкин. Шунинг учун ҳам баъзилар уни барча даврларнинг энг машҳур видео ўйини сифатида баҳолайди. «Тетрис» классик ўйин бўлиб, кўпчиликнинг наздида, ҳар қандай замонавий ўйинлардан яхшироқ. Дунё бўйлаб 202 миллион нусхада сотилган.

«Тетрис» геймерга ноёб психологик ҳаяжонни тақдим этади. Ўйин танқидий фикрлашни илҳомлантиради ва ҳатто мияни янада самаралироқ қилади. Олимлар ушбу ўйин давомида инсон организми одатдагидан камроқ глюкоза талаб қилишини аниқлашган.

«Тетрис» ўзини замонавий ҳис қилиш учун график янгиланишларни талаб қилмайдиган абадий дизайнга эга. Унинг яратилиши видео ўйинлардаги жумбоқ жанрига таъсир кўрсатди ва аксарият дастурчиларни илҳомлантирди. Шунинг учун, у ҳалигача севимли ўйин бўлиб қолмоқда.

«Супер Марио»

Кўпчилик «Супер Марио» ўйинини 1993 йилда суратга олинган ака-ука Мариолар ҳақидаги жонли-ҳаракатли фильм туфайли билишади. Ўйин «Нинтендо» компанияси томонидан яратилган.

Воқеалар асосан хаёлий қўзиқорин қироллигида юз беради. Марио асосий қаҳрамон унинг укаси Луижи унга ёрдамчи сифатида гавдалантирилган. Бутун ўйин Марио ва Луижининг қиролича Пични асосий душман – Боузердан қутқариш сценарийси устига қурилган, бутун дунё бўйлаб 380 миллион нусхада сотилгани унинг нақадар машҳур эканининг исботидир.

Ўйинни лойиҳалаш тамойиллари вақт синовидан ўтган ва бугунги кунда ҳам севиб ўйналади. «Супер Марио» тижорий видео ўйин учун зарур бўлган ўйин-кулги ва завқлантириш даражасига эга. Ўйиннинг турли хил муҳитлари, қўзиқоринлардан тортиб тунги саҳналаргача, бир-бирига жуда мос. 2023 йилда премьера қилинган шу номдаги мультфильм жаҳон кино прокатида 1,36 миллиард доллар маблағ «ишлади».

«Call of Duty» («Бурч туйғуси»)

«Call of Duty» 2003 йилдан бошлаб «Activision» томонидан нашр этилган видео ўйинлар серияси ва медиа франшиза ҳисобланади.

Ушбу ўйин дастлаб Иккинчи жаҳон уруши саҳнасига қаратилган эди, кейинчалик замонавий кўринишга эга бўлди.

Ўйин дунё бўйлаб 425 миллиондан ортиқ нусхада сотилган ва франшиза 30 млрд доллар фойда келтирган. Шу билан бирга, сериядаги ўйинлар ҳар йили блокбастер даражасида сотувга чиқарилади ва энг кўп сотилган биринчи шахс отишма ўйинлари серияси сифатида Гиннеснинг рекордлар китобига киритилган.

«Angry Birds» («Жаҳлдор қушлар»)

«Жаҳлдор қушлар» 2009 йилда Финляндия видео ўйинлар ишлаб чиқарувчиси – «Rovio Entertainment» томонидан ишлаб чиқилган тасодифий бошқотирма видео ўйини, 2023 йил февраль ойида «Реднинг биринчи парвози» дея қайта номланди.

Ушбу ўйин узоқ муддатли фойда олиш потенциалига эга бўлган, ўзига қарам қилувчи, кулгили услуб ва арзон нарх комбинациясидан фойдаланган ҳолда муваффақиятга эришганлиги учун танқидчилар томонидан ҳам эътирофларга сазовор бўлган. Ўйиннинг машҳурлиги шахсий компьютерлар ва ўйин приставкалари учун «Angry Birds» ўйинларининг чиқарилишига олиб келди, ўйин қаҳрамонлари иштирокида 2016 ва 2019 йилда иккита тўлиқ метражли мультфильм яратилди. «Жаҳлдор қушлар» 2022 йил апрель ҳолатига кўра барча платформаларда, жумладан, махсус нашрларда беш миллиарддан ортиқ юклаб олинган.

2022 йилда «Rovio»нинг йиллик даромади 317,7 миллион еврони ташкил этиб, асосан «Angry Birds» ўйини ортидан келади.

GTA

«Grand Theft Auto» Девид Жонс ва Майк Даилли томонидан яратилган саргузаштли ўйинлар сериясидир. У «Rockstar Games» томонидан нашр этилган. Сериянинг номи Америка Қўшма Штатларидаги автомашиналарни ўғирлаш маъносини англатади.

«Grand Theft Auto» сериясидаги биринчи ўйин 1997 йил ноябрь ойида МС-ДОС ва «Windows» учун чиқарилган, 1998 йилда «PlayStation»га ва 1999 йилда «Game Boy Color»га кўчирилган. 2020 йил ҳолатига кўра, серия еттита мустақил ном ва тўртта кенгайтирилган тўпламдан иборат. Ушбу ўйин бутун дунё бўйлаб 405 миллиондан ортиқ нусхада сотилган.

Ушбу видео ўйин кўпинча тортишувлар марказида бўлиб келган, айниқса, унинг зўравонлик мазмуни билан боғлиқ. Бироқ айнан шу омил GTA’ни тарихдаги энг кўп муҳокама қилинадиган франшизалардан бирига айлантирди.

«Counter Strike»

Ушбу ўйин ҳақида билмаган инсон бўлмаса керак. «Counter Strike» видео ўйинлар машҳурлиги чўққисига яқин бўлган ва барча даврларнинг энг яхши компьютер ўйинларидан бири сифатида тан олинган, ҳақиқий эски мактаб, оригинал гангстер ўйини ҳисобланади.

Ўйин яратилганидан бери ўзининг асосий, минималистик қуролли кўринишини сақлаб қолди ва ўз долзарблигини сақлаб қолиш учун доимий ўзгаришларга муҳтож эмас. CS «Windows», «macOS», «Linux», «PlaySTation», «Xbox» платформаларида мавжуд бўлиб, кибер спортчилар ўртасида Жаҳон чемпионати ҳам ўтказилади.

«Minecraft»

«Minecraft» бу 2011 йилда «Mojang Studios» томонидан яратилган сендбокс ўйини бўлиб, Маркус Перссон томонидан «Java» дастурлаш тилида яратилган. Бир нечта дастлабки хусусий тест версияларидан сўнг, у биринчи марта 2009 йил май ойида оммага эълон қилинди ва 2011 йил ноябрь ойида тўлиқ версияда чиқарилди. «Minecraft» тарихдаги энг кўп сотилган видео ўйин бўлиб, 2021 йил ҳолатига кўра 238 миллион нусхадан ортиқ сотилган ва ойлик фаол ўйинчилар сони 140 миллионга яқин. У бир нечта платформаларга кўчирилган.

«Minecraft»да ўйинчилар деярли чексиз рельефга эга бўлган блокли, процессуал тарзда яратилган, уч ўлчовли дунёни кашф этади ҳамда хомашё, ҳунармандчилик асбоблари ва буюмларини кашф этишлари, шунингдек, қазиб олишлари, шунингдек, иншоотлар ва машиналар қуришлари мумкин. Танланган ўйин режимига қараб, ўйинчилар душман тўдаларга қарши курашишлари, шунингдек, худди шу дунёдаги бошқа ўйинчилар билан ҳамкорлик қилишлари ёки уларга қарши рақобатлашишлари мумкин.

«Minecraft» бир нечта мукофотларни қўлга киритган ва кейинчалик энг буюк видео ўйинлардан бири сифатида эътироф этилган. Ижтимоий тармоқлар, пародиялар, мослашувлар, товарлар ва йиллик «Minecon» конвенциялари ўйинни оммалаштиришда муҳим роль ўйнади. 2014 йилда «Mojang» ва «Minecraft» интеллектуал мулки «Microsoft» томонидан 2,5 миллиард АҚШ долларига сотиб олинган.

Ушбу рўйхатни PUBG, PES, FIFA ва Dota сингари ўйинлар билан давом эттириш мумкин, бироқ юқорида қайд этилган видео ўйинлар гейминг саноатида туб бурилиш ясай олган.

Фойдали жиҳатлари кўп бўлишига қарамасдан видео ўйинларга қарамлик ижтимоий ва жисмоний саломатликка салбий таъсир кўрсатади, қимматли вақтни «ўғирлайди». Шу сабабли, ҳар нарсада меъёр бўлгани маъқул.

• Lifestyle
• Video o'yinlar