Олимлар қуёш нури таъсирида бўлган пластик бутилкалар жуда кўп учувчи органик бирикмалар чиқаришини аниқладилар. Ушбу топилма бундай идишларда сақланадиган ичимлик сувининг хавфсизлиги ҳақида хавотир уйғотади.

Замонавий дунёда пластик ҳамма жойда мавжуд ва унинг соғлиқ ҳамда атроф-муҳитга таъсири тобора аниқ бўлиб бормоқда.

Учувчи органик бирикмалар (VOC) қаттиқ ёки суюқликлардан газ ҳолида чиқариладиган кимёвий моддалардир. Улар ёқилғи, бўёқлар, эритувчилар ва тозалаш воситаларида мавжуд.

Баъзи VOC’лар зарарсиздир, аммо бошқалар қисқа муддатли ва узоқ муддатли саломатликка салбий таъсир кўрсатиши мумкин.

Янги тадқиқот

Eco-Environment & Health журналида чоп этилган янги тадқиқотда Жинан университетининг хитойлик олимлари олти турдаги пластик сув идишларини ультрабинафша ва қуёш нурига таъсир қилишди. Шишалар турли мамлакатлардан (Канада, Италия, Янги Зеландия, Япония ва Хитой) олиб келинган ва уларда булоқ, дистилланган ва артезиан сувлари бор эди.

Натижада, пластмасса сувга алканлар, алкенлар, спиртлар, альдегидлар ва кислоталарни ўз ичига олган VOC’лар мажмуасини чиқариши аниқланди. Баъзи ҳолларда тадқиқотчилар канцероген н-гексадекан каби "жуда заҳарли" VOC’ларни аниқладилар.

Минимал хавф, лекин эҳтиёткор бўлиш зарур.

Тадқиқотчиларнинг фикрига кўра, бундай сувни бир марталик истеъмол қилиш минимал хавфлидир, аммо узоқ вақт давомида таъсир қилиш кумулатиф таъсир кўрсатиши ва соғлиқ учун ҳақиқий хавф туғдириши мумкин.

Ўрганилган барча идишлар полиэтилен терефталатдан (PET) ишлаб чиқарилган, аммо турли ишлаб чиқариш жараёнлари ва қўшимчалар туфайли турли идишлар ўртасида VOC таркиби ва концентрациясида сезиларли фарқлар мавжуд эди.

Дастлабки тадқиқотлар шуни кўрсатдики, қуёш нуридан ташқари иссиқлик ҳам пластик бутилкаларнинг соғлиғига таъсир қилади. Олимлар Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти тавсиясига кўра, чақалоқ идишларини стерилизация қилишнинг стандарт жараёни литрига 1,3 миллиондан 16,2 миллионгача микропластик заррачаларни чиқаришини аниқладилар.

• саломатлик