$
12676.11 UZS
-18.86
161.56 UZS
-0.04
14975.56 UZS
97.06
37° Kechasi 24°

Kaʼbapo'sh tarixi. U qanday tayyorlanadi?

15:23 / 13.04.2022

Kisva (arabcha: كسوة)Kaʼba devorlarini yopib turadigan choyshab. Paxta aralashgan sakkiz boʻlak qora shoyi matodan tikiladi. Devorning yuqori qismi uchdan bir boʻlagini yopib turuvchi Kisva parchasiga Qurʼoni karimning: “Albatta odamlar ibodat qilishlari uchun qurilgan birinchi uy – Makkadagi muborak va butun olamlar uchun hidoyat (mayogʻi) boʻlgan Kaʼbadirki...” degan oyati (3:96) zarhal yozuvda bitilgan. Shuningdek, Kisvaga Qurʼonning yana boshqa sura va oyatlari yoziladi. Kaʼbaga kiriladigan eshik maxsus zarhal bilan qoplangan boʻlib, unga ham Qurʼon oyatlari bitilgan.

Kisva Tarixi

Qadimgi manbalarga koʻra, Kaʼbani ilk bor kisva bilan yopgan inson Ismoil alayhissalom hisoblanadi. Boshqa manbalarda esa Hijriy yil hisobi boshlanishidan 220-yil avval Madinani istilo qilgan Yaman shohi Tubba al-Xumoriy Makkaga kelib, Kaʼbani palma shoxlaridan toʻqilgan boʻyra bilan oʻrab chiqishga buyruq bergan. Yana bir boshqa manbada keltirilishicha, Kaʼbani ilk bor paygʻambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamning katta bobosi Adnan oʻragan ekan. Bu anʼanaga hukumat tepasiga Husayn ibn Xilabu Islom dini kirib kelishi bilan qurayshiylar Kaʼbani oʻrash anʼanasini yangiladilar.

Muhammad (s.a.v) hayotliklarida Kisva Yamanda tayyorlanardi. Xalifa Umar zamoniga kelib Kisva Misrda toʻqiladigan boʻldi. Xalifa Maʼmun davrida Kisva har yili uch marta yangilab turilgan. Xalifa Mutavakkil, esa har ikki oyda Kaʼbatullohga yangi Kisva yuborgan.

Ka'baning XIX va XX asrga oid tarixiy suratlari fotogalereya 20-02-2018,  11:30 - Zamin.uz

Xalifa Umar boshlab bergan anʼana davom ettirilib, Kisva 1924-yilgacha (ba’zi manbalarda 1927-yilgacha) Misrda tayyorlandi. Har yili yangi Kisva haj safariga chiqqan misrlik ziyoratchilar bilan birga Makkaga keltirilardi. Avvalgi Kisva devordan olinib, Kaʼba xazinabonlari va Makka sharifi ixtiyoriga topshirilardi. 1443-1452– yillari Shohrux Mirzo Misr Kisvasi bilan birga Movarounnahrda tayyorlangan maxsus kaʼbapoʻsh yopilib turishiga erishgan. 1925-yil qirol Abdulaziz Makkada ixtisoslashgan fabrika ochib, unda qora rangli tabiiy shoyidan Kisva tiktirdi. Shundan boshlab Kaʼba Kisvasi faqat Saudiya Arabistonida tayyorlanadi. Saudiya Arabistoni podshohi Fahd ibn Abdulaziz Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovga tuhfa qilgan Kisva – Kaʼbapoʻsh parchasi hozir Imom Buxoriy yodgorlik majmuasidagi masjid devoriga osib qoʻyilgan.

Kisva doim qora rangda boʻlganmi?

Kaʼba yopinchigʻi ranglari turli davrlarda turlicha boʻlgan. Abbosiylar xalifasi An-Nasr hukmronligi davrida, Kaʼbani faqat sariq iplar bilan kashta solingan qora rangdagi yopinchiq bilan oʻrash kerak boʻlgan. Qadimda Kaʼba yopinchigʻi asosan oq rangli boʻlgan. Keyinroq u qora kisva bilan oʻraladigan boʻlgan. Tarixda kisva turli rangda boʻlgan holatlar ham uchraydi. Hozir u faqat qora mato bilan oʻraladi. Bu anʼana abbosiylar hukmdorlari paytidan urfga kirgan, chunki abbosiylarning bayrogʻi qora rangda boʻlgan.

Маккада каъбапўш кўргазмаси очилди

Qoʻshimcha Malumot

Kaʼba yopinchigʻining balandligi 14 metrga yetadi. Uning yuqori qismida eni 95 sm, uzunligi 47 m. Boʻlgan matoda Qurʼon oyatlari yozilgan. Mato 16 qismga ajratilgan. Ularning har biri turli islomiy naqshlari bilan bezatilgan. U matoning quyi qismi esa Qurʼon oyatlari bilan toʻldirilgan. Oyatlar orasidagi boʻsh joylarga esa Ya Hayy (Ey tirik zot!), Ya Qayyum (Ey barcha joyda mavjud zot), Ya Rahim (Ey Mehribon zot), Ya Rahmon (Ey rahmli zot), Al-hamdulillah ul-Rabbiyl Olamiyn (Butun olamlarning Egasi Allohga hamd-sanolar boʻlsin) kalimalari tushirilgan. Kaʼba yopinchigʻi besh asosiy qismdan iborat: toʻrtta devorga toʻrtta yopinchiq va Kaʼba eshigining yopinchigʻi.

Kisva dastlab Zamzam suvida yuviladi, mushki anbarlar bilan chayiladi va quritiladi. Kaʼbaga oʻralishidan avval unga eng qimmatbaho muattar mushklar sepib chiqiladi. Har yili Zulhijja oyining 9-kuni bomdod namozidan soʻng Kaʼba oʻzining yangi libosiga burkanadi. Muqaddas Kaʼbaga yangi kisva qoplanmaguncha, eskisi olib tashlanmaydi.

Kisva — Ka'ba yopinchig'i haqida nima bilamiz?

Kaʼba yopinchigʻini tayyorlash uchun Saudiya Arabistoni hukumati 1924-yilda (ba’zi manbalarda 1927-yilgacha) alohida ustaxona tashkil qilgan. Ustaxonada 240 hunarmand va texnik mutaxassislar mehnat qiladi. Hozirgi kunga kelib kisva tayyorlashga 17 million Saudiya riyoli (4,5 million dollar) sarflanadi. Kisvaning oltin iplar bilan naqshlar solib tikiladigan matosining oʻziga 450 kg.dan ziyod ipak ishlatiladi. Har yili ikkita kisva tayyorlanadi. Biri Kaʼbaning ustiga yopilsa, ikkinchisi, har ehtimolga qarshi saqlab qoʻyiladi.


Qiziqarli


														
														2024-yilda dunyo millionerlari soni 2,34 million kishidan oshdi

2024-yilda dunyo millionerlari soni 2,34 million kishidan oshdi

Bu haqda Knight Frank kompaniyasining yillik Wealth Report hisobotida keltirildi.
12:45 / 08.03.2025

														
														Mumtoz Mahal kim edi va Toj Mahal nima uchun unga atalgan?

Mumtoz Mahal kim edi va Toj Mahal nima uchun unga atalgan?

Dunyoning eng buyuk me’moriy obidalaridan biri bo‘lgan va haqiqiy sadoqat, sevgining timsoli hisoblanadigan Toj Mahal o‘zini…
17:04 / 06.02.2025

														
														O‘sha tun...

O‘sha tun...

Voqeiy hikoyaO‘sha kuni qo‘shni bolalar bilan qora kechgacha o‘ynadik.
16:27 / 03.02.2025

														
														Meduza niqobi: Sitsiliyada 2000 yildan oshiq noodatiy artefakt topildi

Meduza niqobi: Sitsiliyada 2000 yildan oshiq noodatiy artefakt topildi

Italiyalik arxeologlar Sitsiliya janubidagi Agrigento provinsiyasidagi zamonaviy Likata yaqinida joylashgan qadimiy Finziade…
11:14 / 27.01.2025

														
														Ilm-fan “otalari”

Ilm-fan “otalari”

Ilm-fan otalari tarix kitoblaridagi shunchaki nomlar emas. Ular g‘oyalari bilan insoniyat sivilizatsiyasiga hissa qo‘shgan o…
12:11 / 15.01.2025

														
														Gender testlari mojarosi bilan tanilgan Iman Halif Google’da eng ko‘p qidirilgan sportchi bo‘ldi

Gender testlari mojarosi bilan tanilgan Iman Halif Google’da eng ko‘p qidirilgan sportchi bo‘ldi

Google qidiruv tizimi orqali 2024-yilda eng ko‘p izlangan mavzularni sarhisob qildi va qidiruvlarni yo‘nalishlar bo‘yicha aj…
11:22 / 12.12.2024

														
														Yaponiyada odamlarni yuvadigan kir mashina yaratildi

Yaponiyada odamlarni yuvadigan kir mashina yaratildi

2025-yil aprel oyida Osaka shahrida bo‘lib o‘tadigan Butunjahon ko‘rgazmasida insonlar foydalanishi uchun mo‘ljallangan kir …
14:41 / 23.11.2024

														
														2024-yilning eng yaxshi pishlog‘i aniqlandi

2024-yilning eng yaxshi pishlog‘i aniqlandi

“Yilning eng yaxshi pishlog‘i” nomli an’anaviy xalqaro tanlov Portugaliyaning Vizeu shahrida o‘tkazildi.
10:26 / 20.11.2024

														
														“Titanik”dagi kapitanning soati auksionda sotildi

“Titanik”dagi kapitanning soati auksionda sotildi

Henry Aldridge and Son auksion uyining xabar berishicha, “Titanik”ning 700 dan ortiq yo‘lovchisini qutqargan “Karpatiya” kem…
10:22 / 18.11.2024

														
														Dunyodagi eng qimmat zumrad kimoshdi savdosida sotildi

Dunyodagi eng qimmat zumrad kimoshdi savdosida sotildi

CBS News nashrining xabar berishicha, shahzoda Sadriddin Og‘axon III ning Cartier broshidan zumradlari kimoshdi savdosida so…
09:34 / 16.11.2024

Bu ham qiziq

Haj ziyoratida 8 nafar o‘zbekistonlik vafot etdi

Haj ziyoratida 8 nafar o‘zbekistonlik vafot etdi

“Joriy yildagi “Haj-2025” mavsumi davomida O‘zbekistondan 15 mingdan ziyod hojilarning Haj amallarini tartibli va namunali a…
12:17 / 01.07.2025
Andijonda aholi xonadonlaridan birida yong‘in sodir bo‘ldi

Andijonda aholi xonadonlaridan birida yong‘in sodir bo‘ldi

Hozirda yong‘in sodir bo‘lish omillari va moddiy zarar miqdori aniqlanmoqda.
17:34 / 29.06.2025
843 nafar fuqarolarni aldab, 50,1 mlrd so‘mni o‘zlashtirgan guruh qo‘lga olindi

843 nafar fuqarolarni aldab, 50,1 mlrd so‘mni o‘zlashtirgan guruh qo‘lga olindi

Ular avtomobillarni arzon kredit yoki lizingda yetkazib berishni va’da qilgan. IIV guruhdan jabrlanganlarni 102 qisqa raqami…
17:54 / 30.06.2025
Ukraina dronlari Ijevskdagi korxonaga hujum qildi

Ukraina dronlari Ijevskdagi korxonaga hujum qildi

Ma’lumot uchun, Ijevsk Rossiya Federatsiyasidagi Udmurtiya Respublikasining poytaxti hisoblanadi. Shahar mashinasozlik va qu…
14:42 / 01.07.2025
1-iyuldan Toshkent-Chorvoq yo‘nalishida avtobus qatnovi yo‘lga qo‘yiladi

1-iyuldan Toshkent-Chorvoq yo‘nalishida avtobus qatnovi yo‘lga qo‘yiladi

Yo‘nalishda naqd pulda va bank kartalari orqali to‘lov amalga oshirish imkoniyati mavjud.
13:11 / 29.06.2025
Temiryo‘l chiptalari sotuvida ortiqcha undirilgan to‘lovlar qaytariladi

Temiryo‘l chiptalari sotuvida ortiqcha undirilgan to‘lovlar qaytariladi

“Temiryo‘lda yo‘lovchi tashish xizmatlari bo‘yicha qo‘mita chiqargan qaror sud instansiyalari tomonidan qo‘llab-quvvatlandi …
15:36 / 30.06.2025
Klublar o‘rtasidagi JCh. “Manchester Siti” va “Inter” musobaqani tark etdi

Klublar o‘rtasidagi JCh. “Manchester Siti” va “Inter” musobaqani tark etdi

Endi chorak finalda “Fluminense” - “Al-Hilol” qarama-qarshiligiga guvoh bo‘lamiz.
09:39 / 01.07.2025
G‘azoda Isroil tarqatayotgan un qoplarida giyohvand moddalar topildi

G‘azoda Isroil tarqatayotgan un qoplarida giyohvand moddalar topildi

Bu haqda Quds news network xabar berdi.
15:56 / 28.06.2025
Qimmatbaho metallarga oid huquqbuzarliklar to‘g‘risida xabar bergan shaxslar rag‘batlantiriladi

Qimmatbaho metallarga oid huquqbuzarliklar to‘g‘risida xabar bergan shaxslar rag‘batlantiriladi

YATTlarga zargarlik buyumlarini sotish faoliyati bilan shug‘ullanishga ruxsat etiladi.
16:50 / 30.06.2025
Ozarbayjon Rossiyada fuqarolarining vafot etishi yuzasidan jinoiy ish qo‘zg‘atdi

Ozarbayjon Rossiyada fuqarolarining vafot etishi yuzasidan jinoiy ish qo‘zg‘atdi

Bu haqda Ozarbayjon Bosh prokuraturasi matbuot xizmatiga tayanib, Qafqazinfo xabar berdi.
16:51 / 01.07.2025

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!