NASA olimlari Mars atmosferasidan olingan ma’lumotlar va “Perseverance” roveri tomonidan yozib olingan tovushlardan foydalanib, Marsda inson ovozi qanday yangrashini ko‘rsatuvchi dastur ishlab chiqdi.

Ta’kidlanishicha, Mars atmosferasi harorati, zichligi va kimyoviy tarkibi jihatidan Yer sayyorasinikidan farq qiladi. Bu farqlar tovushning balandligi va tarqalishiga ta’sir qiladi. Selsiy shkalasi bo‘yicha o‘rtacha -63 daraja atrofida bo‘lgan o‘rtacha haroratda Marsdagi tovush tezligi Yerdagiga qaraganda pastroqdir (taxminan 240 m/s. Yerda esa 340 m/s). Yaqindan bu sezilmaydi, lekin uzoqdan kelayotgan tovushlar Yerdagiga qaraganda sekinroq tarqaladi.

Yana muhim farq – bu qisqartirilgan hajm. Mars atmosferasi zichligi Yernikidan taxminan 100 baravar kamroq, shuning uchun uni Yerdagi kabi bir xil hajmda eshitish uchun tovush manbasiga ancha yaqinroq bo‘lish kerak.

Nihoyat, 96 foiz karbonat angidrid bo‘lgan Mars atmosferasi baland tovushlarni o‘zlashtiradi. Hushtak, qo‘ng‘iroq yoki qushlarning sayrashi kabi biz Yerda o‘rganib qolgan ba’zi tovushlar Marsda deyarli eshitilmaydi.

Bu uchta xususiyat birgalikda Mars atmosferasida inson ovozini o‘zgartiradi. Buni bilish uchun siz NASA veb-saytida Qat’iylik missiyasiga bag‘ishlangan bo‘limni topishingiz kerak, so‘ngra ishtirok etish bo‘limida Mars tovushlari yorlig‘ini ochishingiz kerak.

2021 yil 7 may kuni NASA o‘zining to‘rtinchi missiyasi chog‘ida ilk bor Mars “Ingenuity” vertolyotining tovushlarini chiqardi. Vertolyot parraklarining ovozi roverning “SuperCam” lazer asbobidagi ikkita mikrofondan biri yordamida olingan. Keyinchalik bu marsdagi monoton shovqin ekani oydinlashdi.

• Karyera
• Mars
• NASA
• kosmos