“ETH Zurich” geofiziklari Oyning Yerdan kelib chiqishiga ishora qiluvchi yangi dalillarni topdilar. Bu haqda “Science Advances” jurnalida maqola paydo bo‘ldi.

Gipotezaga ko‘ra, Yerning tabiiy yo‘ldoshi qadimgi davrlarda sayyoradan ajralib chiqqan. Bu taxminan 4,5 milliard yil avval Marsga teng bo‘lgan kosmik ob’yekt – “Theia” protoplanetasi bilan to‘qnashuv natijasi bo‘lishi mumkin. O‘sha paytda Yer “juda yosh”, paydo bo‘lganiga taxminan 60 million yil o‘tgan edi.

O‘z nazariyalarini sinab ko‘rish uchun olimlar Antarktida muzidan topilgan oltita oy meteoritining tarkibini o‘rganish uchun massa spektrometridan foydalangan. Tadqiqot natijalari geliy va neonning asil gazlari tarkibini tasdiqladi. Ularning izotoplari quyosh shamoli, deb ataladigan izotoplarga mos keladi. Biroq, bazalt bilan qoplangan oy jinslari unga ta’sir qilmagan. Olimlarning fikriga ko‘ra, bu ushbu jinslar dastlab quruqlikdan kelib chiqqanligini isbotlaydi.

Oyning kichik massasi va temirning yo‘qligi ham sayyoramiz bilan qarindoshlik aloqasiga ishora qiladi. Aytgancha, Yer massasining taxminan 30 foiz temirga boy yadroda to‘plangan, tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, to‘qnashuv unga ta’sir qilmagan. Shuningdek, Oy mantiyasining jinslari tarkibi jihatidan Yernikiga juda o‘xshash, lekin ayni paytda ular mars meteoritlaridan juda farq qiladi.

“Oyning yer yuzidagi parchalarining zarbasi sun’iy yo‘ldoshning atmosferasi yo‘qligi, u doimo asteroidlar tomonidan “hujum” qilinishi bilan osonlikcha izohlanadi. Ehtimol, ikkinchisi bir vaqtlar Oyning keyinchalik Yerga tushib qolgan qismlarini oddiygina “nokautga uchratgan” bo‘lishi mumkin”, deydi tadqiqot mualliflari.

Kelajakda olimlar Oy meteoritlari parchalarini o‘rganishni davom ettirishga umid qilishmoqda, ularnig soni NASA kolleksiyasida 70 mingdan ortiq mavjud.

• Asteroid
• Meteorit
• NASA
• Oy tutilishi
• Quyosh
• Yer