$
12634.34 UZS
-18.98
162.37 UZS
0.48
14821.34 UZS
-0.76
36° Kechasi 23°

Suriyani egallagan Al-Jo‘laniy haqida nimalar ma’lum?

11:16 / 11.12.2024

Xabaringiz bor, Suriyada 50 yildan ortiq vaqt davomida mamlakatni boshqargan Asadlar hukmronligi yakuniga yetdi. Asad rejimi quladi. “Hayyat Tahrir ash-Sham” harakati mamlakat poytaxti bo‘lgan Damashqni egallab oldi. Asad va uning oilasi esa Rossiyadan qo‘nim topdi. Xo‘sh, Suriya kimning qo‘liga o‘tdi? Abu Muhammad Al-Jo‘laniy deya ta’riflanayotgan shaxs kim o‘zi? Quyida kengroq to‘xtalamiz.

Otasi neft sanoati ishchisi, onasi geografiya o‘qituvchisi bo‘lgan Abu Muhammad Al-Jo‘laniy nomi bilan tanilgan, haqiqiy ismi esa Ahmad Husayn Al-Sharaa bo‘lgan Al-Jo‘laniy 1981-yilda Suriyaning janubidagi Golan tepaliklarida tug‘ilgan. Ba’zi manbalarda Saudiya Arabistonida tug‘ilganligi haqida ham ma’lumotlar berilgan. Uni Suriyadagi jihodchilar harakati arbobi ham deb atashadi.


Al-Jo‘laniyning jihodchilarga sayohati Iroqda boshlangan, Iroqda u “Iroq Islomiy davlati”ni yaratgan “Al-qoida” bilan bog‘langan, keyinchalik u “Iroq va Levant Islomiy davlati”ga aylangan. 2003-yilda AQSh boshchiligidagi xalqaro koalitsiya Iroqqa bostirib kirgandan so‘ng, u boshqa xorijiy jangarilarga qo‘shiladi va 2005-yilda asirga olinadi shundan so‘ng “Kamp Bukka” qamoqxonasiga tashlanadi, u yerda jihodchi aloqalarini mustahkamlaydi va keyinchalik 2008-yilda qamoqdan chiqqanidan so‘ng “Islomiy davlat”ni boshqarishi kerak bo‘lgan Abu Bakr Al-Bag‘dodiyning oldiga boradi.


2011-yilda Bag‘dodiy Jo‘laniyni Suriyaga yuborib, uni “Jebhat an-Nusra” maxfiy guruhini tashkil etish uchun mablag‘ bilan ta’minlaydi. U “Levant xalqiga yordam berish fronti” deb ham tanilgan va IShID bilan bog‘liq tashkilot edi. 2012-yilga kelib, “Jebhat an-Nusra” IShID va “Al-qoida” bilan aloqalarini yashirgan Suriyaning taniqli jangovar kuchiga aylanadi.

Sharaa keyinchalik “Jebhat Fath ash-Sham” deb nomlangan Suriyadagi “Jebhat an-Nusra” tashkilotining yetakchilaridan biri bo‘ladi.


AQSh davlat departamenti 2013-yilning may oyida Al-Jo‘laniyni “o‘ta xavfli terrorchilar” ro‘yxatiga kiritadi va to‘rt yildan so‘ng uni qo‘lga olishga yordama beradigan ma’lumotlar uchun 10 million dollar mukofot e’lon qiladi.


“Jebhat an-Nusra”ning yaratilishi

Yuqorida ta’kidlanganidek, 2011-yilda Suriyada fuqarolar urushi boshlanganida, Iroq Islom davlati rahbariyati Suriyaga ekspansiyani boshlashga qaror qiladi va Suriyada sho‘ba tuzilmasini tashkil etish uchun Al-Jo‘laniyni yuboradi. Yangi guruh 2012-yil 23-yanvarda tashkil etiladi va darhol Suriyadagi islomchilar orasida asosiy harakatlantiruvchi kuchga aylanadi.

Guruh Suriya Arab armiyasining qismlarini muvaffaqiyatli siqib chiqara boshlaydi. “Hayyat Tahrir ash-Sham” va Suriyaning shimoli-G‘arbiy qismidagi hujum 2017-yil 28-yanvarda “Jebhat Fath ash-Sham” (sobiq Jebhat An-Nusra), “Jebhat Ansar ad-Din”, “Jeysh as-Sunna”, “Liva Al-Haqq” va “Nur ad-Din” “az-Zenki” birlashishi natijasida “Hayyat Tahrir ash-Sham” tashkiloti tashkil etiladi.

2017-yil 4-oktyabrda Rossiya mudofaa vazirligi Al-Jo‘laniyni Rossiya federatsiyasi havo kuchlari zarbasi natijasida og‘ir yaralangani, xususan, qo‘lini yo‘qotgani haqida xabar tarqatadi. Biroq, bir necha kundan keyin Al-Jo‘laniy jarohat haqidagi ma’lumotni rad etgan videomurojaat bilan chiqadi.

2024-yil 27-noyabrda Suriyada “Hayyat Tahrir ash-Sham” otryadlari boshchiligidagi hukumatga qarshi keng ko‘lamli hujum boshlandi. 2024-yil 1-dekabrda Suriyadagi Rossiya havo hujumi natijasida Al-Jo‘laniy halok bo‘lganligi haqida xabarlar paydo bo‘lgan edi. Ammo, Al-Jo‘laniy o‘z qo‘shinlari oyning boshida bosib olgan Halab qal’asiga soppa sog‘ tashrif buyuradi.

BBC manbalariga ko‘ra, 5-dekabr kunidan boshlab prezident Bashar Al-Asad ag‘darilishi arafasida chiqarilgan rasmiy bayonotda Suriya isyonchilari yetakchisi Abu Muhammad Al-Jo‘laniy o‘zining jihodchi o‘tmishi bilan bog‘liq taxallusidan voz kechgani va o‘zining haqiqiy ismi Ahmad Al-Sharaadan foydalanishni boshlagani aytildi. Ushbu harakat bilan, Al-Jo‘laniy o‘zining qonuniyligini yangi kontekstda mustahkamlashga harakat qilmoqda, chunki uning Islomiy harbiylashtirilgan guruhi “Hayyat Tahrir ash-Sham” isyonchilar hujumiga boshchilik qilib, Damashqni egallab olganini e’lon qildi va shu bilan mamlakatning katta qismini nazoratga oldi. Al-Jo‘laniy bu g‘alabasiga birdaniga erishib qolgani yo‘q edi. U yillar davomida puxta tayyorgarlik ko‘rgan, bu nafaqat uning ommaviy bayonotlari va xalqaro ommaviy axborot vositalariga bergan intervyularida, balki uning o‘zgaruvchan ko‘rinishida ham aks etgan edi.


Shunday qilib Suriya muxolifat kuchlar qo‘liga o‘tdi. Mamlakatni esa “Hayyat Tahrir ash-Sham” harakati va unga boshchilik qilgan Al-Jo‘laniy egallab oldi. Ma’lumotlarga ko‘ra, Rossiyaga qochgan Bashar Asad o‘zi bilan 135 milliard dollarni olib ketgan.


Hukumatga kelgan yangi kuchlar esa Asadga tegishli va unga yaqin bo‘lgan odamlarni qidiruvga bergan. Allaqachon Asadning yaqinlaridan birini osib ham o‘ldirganligi aytilmoqda.

Suriyadagi muxolifatchilarning yetakchilaridan biri bo‘lgan Muhammad al-Bashir esa o‘zini Suriyaning o‘tish davri hukumati rahbari deb e’lon qildi. U bu lavozimda 2025-yilning 1-martiga qadar faoliyat yuritadi.

Tayyorladi: Ilyos Boltayev



														
														Okeaniya mintaqasida yangi davlat tuziladi

Okeaniya mintaqasida yangi davlat tuziladi

Ammo bu mamlakat muxtoriyat maqomida bo'ladi
22:25 / 12.07.2025

														
														Yevropa komissiyasi prezidenti: “Donald Tramp savdo urushini boshlamoqda”

Yevropa komissiyasi prezidenti: “Donald Tramp savdo urushini boshlamoqda”

Siyosatchining so‘zlariga ko‘ra, muzokaralar besamar ketsa, AQShga javob choralari qo‘llaniladi
21:33 / 12.07.2025

														
														Finlandiyada sobiq Vagner harbiy tashkilotining askari hibsga olindi

Finlandiyada sobiq Vagner harbiy tashkilotining askari hibsga olindi

U mamlakatdan siyosiy boshpana so'ragan
20:57 / 12.07.2025

														
														Suriyaning muvaqqat prezidenti Ozarbayjonga keldi

Suriyaning muvaqqat prezidenti Ozarbayjonga keldi

Ozarbayjon rahbari bu uchrashuvni o'ta muhim deb atagan
19:59 / 12.07.2025

														
														Putin AQShdan sanksiyalar kutmoqda

Putin AQShdan sanksiyalar kutmoqda

Amerikaning The New York Times nashri yozishicha, Rossiya prezidenti Vladimir Putin AQSh prezidenti Donald Trampning Moskvag…
12:22 / 12.07.2025

														
														Saudiya Arabistoni Rossiya va AQSh muzokaralariga vositachilik qilishga tayyor

Saudiya Arabistoni Rossiya va AQSh muzokaralariga vositachilik qilishga tayyor

Saudiya Arabistoni jahon hamjamiyatiga kelishuvga erishish uchun hamma narsani qilmoqda va Rossiya-Amerika muloqoti uchun pl…
11:02 / 12.07.2025

														
														Fransiyada X va uning rahbariyatiga nisbatan tergov boshlandi

Fransiyada X va uning rahbariyatiga nisbatan tergov boshlandi

Milliy matbuotda chop etilgan xabarlarga ko‘ra, Parij Bosh prokurori Laure Beccuau yozma bayonotida, Parij prokuraturasi X p…
10:57 / 12.07.2025

														
														BMTning inson huquqlari bo‘yicha Oliy Kengashining Jenevadagi missiyasi rahbari: “BMTga qarshi sanksiya bu - xalqaro to'siqlar demakdir”

BMTning inson huquqlari bo‘yicha Oliy Kengashining Jenevadagi missiyasi rahbari: “BMTga qarshi sanksiya bu - xalqaro to'siqlar demakdir”

BMTning inson huquqlari bo‘yicha Oliy Kengashining Jenevadagi missiyasi rahbari sanksiyalar haqida fikr bildirdi
22:11 / 10.07.2025

														
														AQSh davlat kotibi va Rossiya tashqi ishlar vaziri Malayziyada uchrashdi

AQSh davlat kotibi va Rossiya tashqi ishlar vaziri Malayziyada uchrashdi

Uchrashuvda Ukrainadagi urush ham muhokama qilindi
19:57 / 10.07.2025

														
														Eron prezidenti: “Eronga qilinajak har qanday hujum kechirilmas bo'ladi”

Eron prezidenti: “Eronga qilinajak har qanday hujum kechirilmas bo'ladi”

Eron rahbari Yevropa Ittifoqi kengashi prezidenti bilan suhbatda bir qator masalalarni aytib o‘tdi
19:18 / 10.07.2025

Bu ham qiziq

Chiqindi xizmatlaridan qarzdor abonentlarning avgust oyidan boshlab elektr energiyasi to‘loviga cheklov o‘rnatiladi

Chiqindi xizmatlaridan qarzdor abonentlarning avgust oyidan boshlab elektr energiyasi to‘loviga cheklov o‘rnatiladi

Ushbu tartib 2025-yil 30-iyungacha bo‘lgan qarzdorliklarga tatbiq etilmaydi.
20:34 / 11.07.2025
Bu yilgi test sinovlari uchun qancha abituriyent ro‘yxatdan o‘tdi?

Bu yilgi test sinovlari uchun qancha abituriyent ro‘yxatdan o‘tdi?

Bugun o‘tkazilgan brifingda bu yilgi qabul masalalariga batafsil to‘xtalib o‘tildi
19:44 / 11.07.2025
Baxtiyor Saidov Afg‘oniston tashqi ishlar vaziri bilan uchrashdi

Baxtiyor Saidov Afg‘oniston tashqi ishlar vaziri bilan uchrashdi

Uchrashuvda ko‘plab dolzarb masalalar muhokama qilindi
21:23 / 11.07.2025
DXX tezkor tadbir davomida noqonuniy psixotrop moddalar savdosiga chek qo‘ydi

DXX tezkor tadbir davomida noqonuniy psixotrop moddalar savdosiga chek qo‘ydi

Farg'onadagi tadbirda kuchli ta'sir ko'rsatuvchi dori vositalarining faoliyatiga chek qo'yildi
22:54 / 12.07.2025
Saudiya Arabistoni Rossiya va AQSh muzokaralariga vositachilik qilishga tayyor

Saudiya Arabistoni Rossiya va AQSh muzokaralariga vositachilik qilishga tayyor

Saudiya Arabistoni jahon hamjamiyatiga kelishuvga erishish uchun hamma narsani qilmoqda va Rossiya-Amerika muloqoti uchun pl…
11:02 / 12.07.2025
Islom merosining bebaho xazinasi Londonda namoyish etildi

Islom merosining bebaho xazinasi Londonda namoyish etildi

Londonda muhim madaniy voqea bo‘lib o‘tdi
18:16 / 11.07.2025
Toshkent shahri markazidagi bir qancha ko'chalarda harakat qilish vaqtincha cheklanadi

Toshkent shahri markazidagi bir qancha ko'chalarda harakat qilish vaqtincha cheklanadi

Poytaxt hokimligi noqulayliklar uchun uzr so‘ragan
22:22 / 11.07.2025
12-iyul kuni kutilayotgan ob-havo ma’lumoti

12-iyul kuni kutilayotgan ob-havo ma’lumoti

Kechasi 19-21 daraja iliq, kunduzi 35-37 daraja issiq bo‘ladi
18:27 / 11.07.2025
Suriyaning muvaqqat prezidenti Ozarbayjonga keldi

Suriyaning muvaqqat prezidenti Ozarbayjonga keldi

Ozarbayjon rahbari bu uchrashuvni o'ta muhim deb atagan
19:59 / 12.07.2025
O‘zbekistonning tashqi qarzi 70 mlrd dollarga yaqinlashdi

O‘zbekistonning tashqi qarzi 70 mlrd dollarga yaqinlashdi

Joriy yilning I choragida O‘zbekistonning umumiy tashqi qarz hajmi 68,4 mlrd dollarni tashkil qilmoqda. Bu haqda Markaziy ba…
16:59 / 12.07.2025

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!