$
12890.43 UZS
11.47
156.04 UZS
-2.35
14720.87 UZS
-80.92
26° Kechasi 14°

Suriyani egallagan Al-Jo‘laniy haqida nimalar ma’lum?

11:16 / 11.12.2024

Xabaringiz bor, Suriyada 50 yildan ortiq vaqt davomida mamlakatni boshqargan Asadlar hukmronligi yakuniga yetdi. Asad rejimi quladi. “Hayyat Tahrir ash-Sham” harakati mamlakat poytaxti bo‘lgan Damashqni egallab oldi. Asad va uning oilasi esa Rossiyadan qo‘nim topdi. Xo‘sh, Suriya kimning qo‘liga o‘tdi? Abu Muhammad Al-Jo‘laniy deya ta’riflanayotgan shaxs kim o‘zi? Quyida kengroq to‘xtalamiz.

Otasi neft sanoati ishchisi, onasi geografiya o‘qituvchisi bo‘lgan Abu Muhammad Al-Jo‘laniy nomi bilan tanilgan, haqiqiy ismi esa Ahmad Husayn Al-Sharaa bo‘lgan Al-Jo‘laniy 1981-yilda Suriyaning janubidagi Golan tepaliklarida tug‘ilgan. Ba’zi manbalarda Saudiya Arabistonida tug‘ilganligi haqida ham ma’lumotlar berilgan. Uni Suriyadagi jihodchilar harakati arbobi ham deb atashadi.


Al-Jo‘laniyning jihodchilarga sayohati Iroqda boshlangan, Iroqda u “Iroq Islomiy davlati”ni yaratgan “Al-qoida” bilan bog‘langan, keyinchalik u “Iroq va Levant Islomiy davlati”ga aylangan. 2003-yilda AQSh boshchiligidagi xalqaro koalitsiya Iroqqa bostirib kirgandan so‘ng, u boshqa xorijiy jangarilarga qo‘shiladi va 2005-yilda asirga olinadi shundan so‘ng “Kamp Bukka” qamoqxonasiga tashlanadi, u yerda jihodchi aloqalarini mustahkamlaydi va keyinchalik 2008-yilda qamoqdan chiqqanidan so‘ng “Islomiy davlat”ni boshqarishi kerak bo‘lgan Abu Bakr Al-Bag‘dodiyning oldiga boradi.


2011-yilda Bag‘dodiy Jo‘laniyni Suriyaga yuborib, uni “Jebhat an-Nusra” maxfiy guruhini tashkil etish uchun mablag‘ bilan ta’minlaydi. U “Levant xalqiga yordam berish fronti” deb ham tanilgan va IShID bilan bog‘liq tashkilot edi. 2012-yilga kelib, “Jebhat an-Nusra” IShID va “Al-qoida” bilan aloqalarini yashirgan Suriyaning taniqli jangovar kuchiga aylanadi.

Sharaa keyinchalik “Jebhat Fath ash-Sham” deb nomlangan Suriyadagi “Jebhat an-Nusra” tashkilotining yetakchilaridan biri bo‘ladi.


AQSh davlat departamenti 2013-yilning may oyida Al-Jo‘laniyni “o‘ta xavfli terrorchilar” ro‘yxatiga kiritadi va to‘rt yildan so‘ng uni qo‘lga olishga yordama beradigan ma’lumotlar uchun 10 million dollar mukofot e’lon qiladi.


“Jebhat an-Nusra”ning yaratilishi

Yuqorida ta’kidlanganidek, 2011-yilda Suriyada fuqarolar urushi boshlanganida, Iroq Islom davlati rahbariyati Suriyaga ekspansiyani boshlashga qaror qiladi va Suriyada sho‘ba tuzilmasini tashkil etish uchun Al-Jo‘laniyni yuboradi. Yangi guruh 2012-yil 23-yanvarda tashkil etiladi va darhol Suriyadagi islomchilar orasida asosiy harakatlantiruvchi kuchga aylanadi.

Guruh Suriya Arab armiyasining qismlarini muvaffaqiyatli siqib chiqara boshlaydi. “Hayyat Tahrir ash-Sham” va Suriyaning shimoli-G‘arbiy qismidagi hujum 2017-yil 28-yanvarda “Jebhat Fath ash-Sham” (sobiq Jebhat An-Nusra), “Jebhat Ansar ad-Din”, “Jeysh as-Sunna”, “Liva Al-Haqq” va “Nur ad-Din” “az-Zenki” birlashishi natijasida “Hayyat Tahrir ash-Sham” tashkiloti tashkil etiladi.

2017-yil 4-oktyabrda Rossiya mudofaa vazirligi Al-Jo‘laniyni Rossiya federatsiyasi havo kuchlari zarbasi natijasida og‘ir yaralangani, xususan, qo‘lini yo‘qotgani haqida xabar tarqatadi. Biroq, bir necha kundan keyin Al-Jo‘laniy jarohat haqidagi ma’lumotni rad etgan videomurojaat bilan chiqadi.

2024-yil 27-noyabrda Suriyada “Hayyat Tahrir ash-Sham” otryadlari boshchiligidagi hukumatga qarshi keng ko‘lamli hujum boshlandi. 2024-yil 1-dekabrda Suriyadagi Rossiya havo hujumi natijasida Al-Jo‘laniy halok bo‘lganligi haqida xabarlar paydo bo‘lgan edi. Ammo, Al-Jo‘laniy o‘z qo‘shinlari oyning boshida bosib olgan Halab qal’asiga soppa sog‘ tashrif buyuradi.

BBC manbalariga ko‘ra, 5-dekabr kunidan boshlab prezident Bashar Al-Asad ag‘darilishi arafasida chiqarilgan rasmiy bayonotda Suriya isyonchilari yetakchisi Abu Muhammad Al-Jo‘laniy o‘zining jihodchi o‘tmishi bilan bog‘liq taxallusidan voz kechgani va o‘zining haqiqiy ismi Ahmad Al-Sharaadan foydalanishni boshlagani aytildi. Ushbu harakat bilan, Al-Jo‘laniy o‘zining qonuniyligini yangi kontekstda mustahkamlashga harakat qilmoqda, chunki uning Islomiy harbiylashtirilgan guruhi “Hayyat Tahrir ash-Sham” isyonchilar hujumiga boshchilik qilib, Damashqni egallab olganini e’lon qildi va shu bilan mamlakatning katta qismini nazoratga oldi. Al-Jo‘laniy bu g‘alabasiga birdaniga erishib qolgani yo‘q edi. U yillar davomida puxta tayyorgarlik ko‘rgan, bu nafaqat uning ommaviy bayonotlari va xalqaro ommaviy axborot vositalariga bergan intervyularida, balki uning o‘zgaruvchan ko‘rinishida ham aks etgan edi.


Shunday qilib Suriya muxolifat kuchlar qo‘liga o‘tdi. Mamlakatni esa “Hayyat Tahrir ash-Sham” harakati va unga boshchilik qilgan Al-Jo‘laniy egallab oldi. Ma’lumotlarga ko‘ra, Rossiyaga qochgan Bashar Asad o‘zi bilan 135 milliard dollarni olib ketgan.


Hukumatga kelgan yangi kuchlar esa Asadga tegishli va unga yaqin bo‘lgan odamlarni qidiruvga bergan. Allaqachon Asadning yaqinlaridan birini osib ham o‘ldirganligi aytilmoqda.

Suriyadagi muxolifatchilarning yetakchilaridan biri bo‘lgan Muhammad al-Bashir esa o‘zini Suriyaning o‘tish davri hukumati rahbari deb e’lon qildi. U bu lavozimda 2025-yilning 1-martiga qadar faoliyat yuritadi.

Tayyorladi: Ilyos Boltayev



														
														Hindistondagi teraktda Pokiston aybdormi?

Hindistondagi teraktda Pokiston aybdormi?

Ma’lum qilinishicha, terakt uchun javobgarlikni “Qarshilik fronti” guruhi o‘z zimmasiga olgan.
10:40 / 24.04.2025

														
														Buyuk Britaniya va Fransiya Ukrainani qo‘llab-quvvatlashda davom etadi

Buyuk Britaniya va Fransiya Ukrainani qo‘llab-quvvatlashda davom etadi

London AQSh vitse-prezidenti Jey Di Vensning Vashington tinchlik kelishuvi bo‘yicha muzokaralardan chiqishi mumkinligi haqid…
10:27 / 24.04.2025

														
														Ramzan Qodirovning 17 yoshli o‘g‘li yangi lavozim egalladi

Ramzan Qodirovning 17 yoshli o‘g‘li yangi lavozim egalladi

Adam Qodirov Checheniston Xavfsizlik kengashi kotibi etib tayinlandi. Bu Adamning uchinchi bor lavozimga tayinlanishidir.
09:37 / 24.04.2025

														
														AQSh Ukraina va Yevropaga Qrimni Rossiya hududi sifatida tan olishni taklif qiladi

AQSh Ukraina va Yevropaga Qrimni Rossiya hududi sifatida tan olishni taklif qiladi

Bugun Londonda Rossiya va Ukraina urushini tugatish bo‘yicha AQSh va bir qator Yevropa davlatlari ishtirokida muzokaralar bo…
11:15 / 23.04.2025

														
														XAMAS va Isroilga besh-yetti yilgacha sulh tuzish taklif qilindi

XAMAS va Isroilga besh-yetti yilgacha sulh tuzish taklif qilindi

BBC News nashrining xabar berishicha, Isroil va XAMAS o‘rtasidagi muzokaralarda vositachilik qilayotgan Qatar va Misr vakill…
16:50 / 22.04.2025

														
														Oltin narxi ilk bor bir unsiya uchun 3500 dollardan oshdi

Oltin narxi ilk bor bir unsiya uchun 3500 dollardan oshdi

22-aprel kuni ertalab savdolar chog‘ida oltin narxi 3509 dollarga yetdi.
14:10 / 22.04.2025

														
														Tramp Papa Fransiskning dafn marosimida ishtirok etishini ma’lum qildi

Tramp Papa Fransiskning dafn marosimida ishtirok etishini ma’lum qildi

“Men va Melaniya Papa Fransiskning Rimdagi dafn marosimiga boramiz”, — deb yozdi Donald Tramp Truth Social ijtimoiy tarmog‘i…
11:53 / 22.04.2025

														
														Xitoy AQSh bilan kelishib, o‘zaro savdo aloqalarini qisqartiradigan davlatlarga tahdid qildi

Xitoy AQSh bilan kelishib, o‘zaro savdo aloqalarini qisqartiradigan davlatlarga tahdid qildi

Pekin bu kabi harakatlarni “hech qachon qabul qilmasligini” va “keskin qarshi choralar ko‘rishini” bildirmoqda.
08:49 / 22.04.2025

														
														Mirziyoyev Rim Papasining vafoti munosabati bilan Vatikan xalqiga ta’ziya yo‘lladi

Mirziyoyev Rim Papasining vafoti munosabati bilan Vatikan xalqiga ta’ziya yo‘lladi

Prezidentimiz Vatikan xalqiga, yer yuzidagi butun katolik ahliga chuqur ta’ziya va hamdardlik tuyg‘ularini izhor etdi.
17:25 / 21.04.2025

														
														Papa Fransisk vafoti munosabati bilan A Seriya o‘yinlari qoldirildi

Papa Fransisk vafoti munosabati bilan A Seriya o‘yinlari qoldirildi

Bugun, 21-aprel kuni Rim papasi Fransisk 88 yoshda vafot etdi.
14:37 / 21.04.2025

Bu ham qiziq

Xorijda ishlayotgan O‘zbekiston fuqarolariga subsidiya va kompensatsiyalar beriladi

Xorijda ishlayotgan O‘zbekiston fuqarolariga subsidiya va kompensatsiyalar beriladi

Jahon banki ma’lumotlariga ko‘ra, o‘zbekistonlik mehnat muhojirlarining pul o‘tkazmalari mamlakat yalpi ichki mahsulotining …
09:46 / 23.04.2025
Samarqandda imtihonsiz haydovchilik guvohnomasini va’da qilgan shaxs qo‘lga olindi

Samarqandda imtihonsiz haydovchilik guvohnomasini va’da qilgan shaxs qo‘lga olindi

Fuqaro 20 ming dollarni olayotgan paytda jinoyat bilan hibsga olingan. Erkakka nisbatan jinoiy ish qo'zg'atilib, tergov ishl…
18:36 / 23.04.2025
Markaziy bank asosiy stavkani yillik 14 foiz darajasida o‘zgarishsiz qoldirdi

Markaziy bank asosiy stavkani yillik 14 foiz darajasida o‘zgarishsiz qoldirdi

Markaziy bank boshqaruvi 24-apreldagi yig‘ilishida asosiy stavkani yillik 14 foiz darajasida o‘zgarishsiz qoldirdi.
12:36 / 24.04.2025
24-aprel kuni qanday ob-havo kuzatiladi?

24-aprel kuni qanday ob-havo kuzatiladi?

Harorat kechasi 12-14 daraja, kunduzi 25-27 daraja bo‘ladi.
21:53 / 23.04.2025
Energiya resurslaridan noqonuniy foydalanganlik holatlari fosh etildi

Energiya resurslaridan noqonuniy foydalanganlik holatlari fosh etildi

Mazkur holatlar yuzasidan Jinoyat kodeksining tegishli moddalari bilan jinoyat ishlari qo‘zg‘atilib, tergov harakatlari o‘tk…
21:51 / 22.04.2025
23-aprel kuni qanday ob-havo kuzatiladi?

23-aprel kuni qanday ob-havo kuzatiladi?

Harorat kechasi 10-12 daraja, kunduzi 23-25 daraja bo‘ladi.
22:12 / 22.04.2025
Mirziyoyev Hindiston Prezidenti va Bosh vaziriga ta’ziya yo‘lladi

Mirziyoyev Hindiston Prezidenti va Bosh vaziriga ta’ziya yo‘lladi

Mirziyoyev qurbonlarning oila a’zolari va yaqinlariga, butun Hindiston xalqiga samimiy hamdardlik izhor etib, jarohatlanganl…
08:30 / 23.04.2025
“Moskva Bosh maydoniga o‘zbekcha ham yozilsa, keyin o‘ylab ko‘rishimiz mumkin” – deputat Odiljon Tojiyev

“Moskva Bosh maydoniga o‘zbekcha ham yozilsa, keyin o‘ylab ko‘rishimiz mumkin” – deputat Odiljon Tojiyev

“Moskva Bosh maydoniga o‘zbekcha yozilsa, keyin o‘ylab ko‘rishimiz mumkin” – deydi Tojiyev.
10:53 / 24.04.2025
O‘zbekistonda bog‘lar barpo etish uchun gektariga 187,5 mln so‘mgacha imtiyozli kreditlar beriladi

O‘zbekistonda bog‘lar barpo etish uchun gektariga 187,5 mln so‘mgacha imtiyozli kreditlar beriladi

Nizomga ko‘ra, loyihalarni amalga oshiruvchi tadbirkorlarga tijorat banki tomonidan kredit mablag‘lari Markaziy bankining as…
16:32 / 23.04.2025
Qashqadaryoda 14 yoshli bola boshqaruvidagi mashina YTHga uchradi

Qashqadaryoda 14 yoshli bola boshqaruvidagi mashina YTHga uchradi

Bu haqda “Hudud” dasturida ma’lum qilindi.
09:59 / 24.04.2025

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!