$
12634.34 UZS
-18.98
162.37 UZS
0.48
14821.34 UZS
-0.76
35° Kechasi 23°

Suriyani egallagan Al-Jo‘laniy haqida nimalar ma’lum?

11:16 / 11.12.2024

Xabaringiz bor, Suriyada 50 yildan ortiq vaqt davomida mamlakatni boshqargan Asadlar hukmronligi yakuniga yetdi. Asad rejimi quladi. “Hayyat Tahrir ash-Sham” harakati mamlakat poytaxti bo‘lgan Damashqni egallab oldi. Asad va uning oilasi esa Rossiyadan qo‘nim topdi. Xo‘sh, Suriya kimning qo‘liga o‘tdi? Abu Muhammad Al-Jo‘laniy deya ta’riflanayotgan shaxs kim o‘zi? Quyida kengroq to‘xtalamiz.

Otasi neft sanoati ishchisi, onasi geografiya o‘qituvchisi bo‘lgan Abu Muhammad Al-Jo‘laniy nomi bilan tanilgan, haqiqiy ismi esa Ahmad Husayn Al-Sharaa bo‘lgan Al-Jo‘laniy 1981-yilda Suriyaning janubidagi Golan tepaliklarida tug‘ilgan. Ba’zi manbalarda Saudiya Arabistonida tug‘ilganligi haqida ham ma’lumotlar berilgan. Uni Suriyadagi jihodchilar harakati arbobi ham deb atashadi.


Al-Jo‘laniyning jihodchilarga sayohati Iroqda boshlangan, Iroqda u “Iroq Islomiy davlati”ni yaratgan “Al-qoida” bilan bog‘langan, keyinchalik u “Iroq va Levant Islomiy davlati”ga aylangan. 2003-yilda AQSh boshchiligidagi xalqaro koalitsiya Iroqqa bostirib kirgandan so‘ng, u boshqa xorijiy jangarilarga qo‘shiladi va 2005-yilda asirga olinadi shundan so‘ng “Kamp Bukka” qamoqxonasiga tashlanadi, u yerda jihodchi aloqalarini mustahkamlaydi va keyinchalik 2008-yilda qamoqdan chiqqanidan so‘ng “Islomiy davlat”ni boshqarishi kerak bo‘lgan Abu Bakr Al-Bag‘dodiyning oldiga boradi.


2011-yilda Bag‘dodiy Jo‘laniyni Suriyaga yuborib, uni “Jebhat an-Nusra” maxfiy guruhini tashkil etish uchun mablag‘ bilan ta’minlaydi. U “Levant xalqiga yordam berish fronti” deb ham tanilgan va IShID bilan bog‘liq tashkilot edi. 2012-yilga kelib, “Jebhat an-Nusra” IShID va “Al-qoida” bilan aloqalarini yashirgan Suriyaning taniqli jangovar kuchiga aylanadi.

Sharaa keyinchalik “Jebhat Fath ash-Sham” deb nomlangan Suriyadagi “Jebhat an-Nusra” tashkilotining yetakchilaridan biri bo‘ladi.


AQSh davlat departamenti 2013-yilning may oyida Al-Jo‘laniyni “o‘ta xavfli terrorchilar” ro‘yxatiga kiritadi va to‘rt yildan so‘ng uni qo‘lga olishga yordama beradigan ma’lumotlar uchun 10 million dollar mukofot e’lon qiladi.


“Jebhat an-Nusra”ning yaratilishi

Yuqorida ta’kidlanganidek, 2011-yilda Suriyada fuqarolar urushi boshlanganida, Iroq Islom davlati rahbariyati Suriyaga ekspansiyani boshlashga qaror qiladi va Suriyada sho‘ba tuzilmasini tashkil etish uchun Al-Jo‘laniyni yuboradi. Yangi guruh 2012-yil 23-yanvarda tashkil etiladi va darhol Suriyadagi islomchilar orasida asosiy harakatlantiruvchi kuchga aylanadi.

Guruh Suriya Arab armiyasining qismlarini muvaffaqiyatli siqib chiqara boshlaydi. “Hayyat Tahrir ash-Sham” va Suriyaning shimoli-G‘arbiy qismidagi hujum 2017-yil 28-yanvarda “Jebhat Fath ash-Sham” (sobiq Jebhat An-Nusra), “Jebhat Ansar ad-Din”, “Jeysh as-Sunna”, “Liva Al-Haqq” va “Nur ad-Din” “az-Zenki” birlashishi natijasida “Hayyat Tahrir ash-Sham” tashkiloti tashkil etiladi.

2017-yil 4-oktyabrda Rossiya mudofaa vazirligi Al-Jo‘laniyni Rossiya federatsiyasi havo kuchlari zarbasi natijasida og‘ir yaralangani, xususan, qo‘lini yo‘qotgani haqida xabar tarqatadi. Biroq, bir necha kundan keyin Al-Jo‘laniy jarohat haqidagi ma’lumotni rad etgan videomurojaat bilan chiqadi.

2024-yil 27-noyabrda Suriyada “Hayyat Tahrir ash-Sham” otryadlari boshchiligidagi hukumatga qarshi keng ko‘lamli hujum boshlandi. 2024-yil 1-dekabrda Suriyadagi Rossiya havo hujumi natijasida Al-Jo‘laniy halok bo‘lganligi haqida xabarlar paydo bo‘lgan edi. Ammo, Al-Jo‘laniy o‘z qo‘shinlari oyning boshida bosib olgan Halab qal’asiga soppa sog‘ tashrif buyuradi.

BBC manbalariga ko‘ra, 5-dekabr kunidan boshlab prezident Bashar Al-Asad ag‘darilishi arafasida chiqarilgan rasmiy bayonotda Suriya isyonchilari yetakchisi Abu Muhammad Al-Jo‘laniy o‘zining jihodchi o‘tmishi bilan bog‘liq taxallusidan voz kechgani va o‘zining haqiqiy ismi Ahmad Al-Sharaadan foydalanishni boshlagani aytildi. Ushbu harakat bilan, Al-Jo‘laniy o‘zining qonuniyligini yangi kontekstda mustahkamlashga harakat qilmoqda, chunki uning Islomiy harbiylashtirilgan guruhi “Hayyat Tahrir ash-Sham” isyonchilar hujumiga boshchilik qilib, Damashqni egallab olganini e’lon qildi va shu bilan mamlakatning katta qismini nazoratga oldi. Al-Jo‘laniy bu g‘alabasiga birdaniga erishib qolgani yo‘q edi. U yillar davomida puxta tayyorgarlik ko‘rgan, bu nafaqat uning ommaviy bayonotlari va xalqaro ommaviy axborot vositalariga bergan intervyularida, balki uning o‘zgaruvchan ko‘rinishida ham aks etgan edi.


Shunday qilib Suriya muxolifat kuchlar qo‘liga o‘tdi. Mamlakatni esa “Hayyat Tahrir ash-Sham” harakati va unga boshchilik qilgan Al-Jo‘laniy egallab oldi. Ma’lumotlarga ko‘ra, Rossiyaga qochgan Bashar Asad o‘zi bilan 135 milliard dollarni olib ketgan.


Hukumatga kelgan yangi kuchlar esa Asadga tegishli va unga yaqin bo‘lgan odamlarni qidiruvga bergan. Allaqachon Asadning yaqinlaridan birini osib ham o‘ldirganligi aytilmoqda.

Suriyadagi muxolifatchilarning yetakchilaridan biri bo‘lgan Muhammad al-Bashir esa o‘zini Suriyaning o‘tish davri hukumati rahbari deb e’lon qildi. U bu lavozimda 2025-yilning 1-martiga qadar faoliyat yuritadi.

Tayyorladi: Ilyos Boltayev



														
														BMTning inson huquqlari bo‘yicha Oliy Kengashining Jenevadagi missiyasi rahbari: “BMTga qarshi sanksiya bu - xalqaro to'siqlar demakdir”

BMTning inson huquqlari bo‘yicha Oliy Kengashining Jenevadagi missiyasi rahbari: “BMTga qarshi sanksiya bu - xalqaro to'siqlar demakdir”

BMTning inson huquqlari bo‘yicha Oliy Kengashining Jenevadagi missiyasi rahbari sanksiyalar haqida fikr bildirdi
22:11 / 10.07.2025

														
														AQSh davlat kotibi va Rossiya tashqi ishlar vaziri Malayziyada uchrashdi

AQSh davlat kotibi va Rossiya tashqi ishlar vaziri Malayziyada uchrashdi

Uchrashuvda Ukrainadagi urush ham muhokama qilindi
19:57 / 10.07.2025

														
														Eron prezidenti: “Eronga qilinajak har qanday hujum kechirilmas bo'ladi”

Eron prezidenti: “Eronga qilinajak har qanday hujum kechirilmas bo'ladi”

Eron rahbari Yevropa Ittifoqi kengashi prezidenti bilan suhbatda bir qator masalalarni aytib o‘tdi
19:18 / 10.07.2025

														
														Kiyevda Ukraina Xavfsizlik xizmati polkovnigi o‘ldirib ketildi

Kiyevda Ukraina Xavfsizlik xizmati polkovnigi o‘ldirib ketildi

“2025-yil 10-iyul tongida Kiyevning Goloseyev tumanida Ukraina Xavfsizlik xizmati (SBU) polkovnigi o‘ldirildi”, – deb xabar …
16:51 / 10.07.2025

														
														Janubiy Koreya sobiq prezidenti Yun Sok Yol hibsga olindi

Janubiy Koreya sobiq prezidenti Yun Sok Yol hibsga olindi

“Seul sudi Yun Sok Yolni dekabr oyida qisqa muddatli harbiy holat joriy etgani bilan bog‘liq ayblovlar asosida ikkinchi bor …
11:58 / 10.07.2025

														
														Emmanuel Makronga qarshi partiya ofisi tintuv qilindi

Emmanuel Makronga qarshi partiya ofisi tintuv qilindi

Fransiya parlamenti uchun navbatdagi zarba
21:47 / 09.07.2025

														
														Turkmaniston tashqi ishlar vazirligi: “Ukraina mediasi yolg‘on ma’lumot tarqatmoqda"

Turkmaniston tashqi ishlar vazirligi: “Ukraina mediasi yolg‘on ma’lumot tarqatmoqda"

Vazirlik bu borada rasmiy bayonot bilan chiqdi
21:27 / 09.07.2025

														
														Yevropa davlatlarida anomal issiq ro‘y bermoqda

Yevropa davlatlarida anomal issiq ro‘y bermoqda

Natijada 2000 dan ortiq odam halok bo‘ldi
21:08 / 09.07.2025

														
														Tojikistondan chiqib ketish uchun afg‘onistonlik qochqinlarga 15 kun muhlat berildi

Tojikistondan chiqib ketish uchun afg‘onistonlik qochqinlarga 15 kun muhlat berildi

“Tojikistonning afg‘onistonliklarni ommaviy ravishda chiqarib yuborish harakati mintaqaviy tendensiyaning bir qismi bo‘lib, …
17:57 / 09.07.2025

														
														Rossiya Ukrainaning harbiy aerodromlariga zarba berdi

Rossiya Ukrainaning harbiy aerodromlariga zarba berdi

“Rossiya qurolli kuchlarining Ukrainaga hujumi namoyishkorona bo‘ldi”, – deb yozdi Vladimir Zelenskiy o‘zining Telegram kana…
17:55 / 09.07.2025

Bu ham qiziq

Ikkinchi mutaxassislikka qabul boshlandi

Ikkinchi mutaxassislikka qabul boshlandi

Ikkinchi va undan keyingi oliy ma’lumot bo‘yicha o‘qitish to‘lov-kontrakt asosida amalga oshiriladi.
09:50 / 11.07.2025
Ozodbek Nazarbekov Xitoyda o‘zbekistonlik yoshlar bilan uchrashdi

Ozodbek Nazarbekov Xitoyda o‘zbekistonlik yoshlar bilan uchrashdi

Uchrashuv Shanxay hamkorlik tashkilotiga a’zo davlatlar madaniyat vazirlarining yig‘ilishi doirasida bo‘lib o‘tdi
18:27 / 10.07.2025
Shahrisabz ko‘chasida rekonstruksiya ishlari boshlandi

Shahrisabz ko‘chasida rekonstruksiya ishlari boshlandi

Ammo ta'mirlash vaqtida transportlar harakatlanishda davom etadi
20:35 / 10.07.2025
FIFA reytingi yangilandi

FIFA reytingi yangilandi

O‘zbekiston MTJ 2 pog‘ona yuqoriladi.
14:28 / 10.07.2025
Baxtiyor Saidov Afg‘oniston tashqi ishlar vaziri bilan uchrashdi

Baxtiyor Saidov Afg‘oniston tashqi ishlar vaziri bilan uchrashdi

Uchrashuvda ko‘plab dolzarb masalalar muhokama qilindi
21:23 / 11.07.2025
Eron prezidenti: “Eronga qilinajak har qanday hujum kechirilmas bo'ladi”

Eron prezidenti: “Eronga qilinajak har qanday hujum kechirilmas bo'ladi”

Eron rahbari Yevropa Ittifoqi kengashi prezidenti bilan suhbatda bir qator masalalarni aytib o‘tdi
19:18 / 10.07.2025
Respublikada qancha elektromobil ro‘yxatga olingani ma’lum qilindi

Respublikada qancha elektromobil ro‘yxatga olingani ma’lum qilindi

Milliy statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, 2025-yilning 1-aprel holatiga O‘zbekiston Respublikasida 65,2 mingta elekt…
14:59 / 11.07.2025
Toshkent shahri markazidagi bir qancha ko'chalarda harakat qilish vaqtincha cheklanadi

Toshkent shahri markazidagi bir qancha ko'chalarda harakat qilish vaqtincha cheklanadi

Poytaxt hokimligi noqulayliklar uchun uzr so‘ragan
22:22 / 11.07.2025
BMTning inson huquqlari bo‘yicha Oliy Kengashining Jenevadagi missiyasi rahbari: “BMTga qarshi sanksiya bu - xalqaro to'siqlar demakdir”

BMTning inson huquqlari bo‘yicha Oliy Kengashining Jenevadagi missiyasi rahbari: “BMTga qarshi sanksiya bu - xalqaro to'siqlar demakdir”

BMTning inson huquqlari bo‘yicha Oliy Kengashining Jenevadagi missiyasi rahbari sanksiyalar haqida fikr bildirdi
22:11 / 10.07.2025
Veolia Energy: “Yetkazilgan zarar to‘liq qoplab beriladi”

Veolia Energy: “Yetkazilgan zarar to‘liq qoplab beriladi”

“Veolia Energy Tashkent” kompaniyasi hodisa oqibatida fuqarolarning mol-mulki, transport vositalari yoki boshqa obyektlarga …
15:01 / 10.07.2025

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!