$
12994.59 UZS
13.7
157.68 UZS
-0.99
14761.85 UZS
38.92
22° Kechasi 13°

Yer yadrosi aks etgan eng batafsil geologik xarita yaratildi

12:52 / 20.09.2023

Alabama universiteti (AQSh) olimlari sayyoramiz janubiy yarimsharining eng batafsil geologik xaritasini yaratdilar va uning yadrosi ulkan tog‘lar joylashgan qadimgi okean tubiga o‘ralgan bo‘lishi mumkin, degan xulosaga kelishdi. Qayd etilishicha, ularning balandligi Everestdan besh baravar yuqori.

Geologlar uzoq vaqtdan beri Yer yuzasidan 3200 kilometr pastda joylashgan mantiya va yadro o‘rtasidagi chegaradan hayratda qolishgan. U ultra past tezlik zonasi (ULVZ) deb ataladi, chunki bu hududda seysmik to‘lqinlar birdaniga sekinlashadi.

Ushbu anomaliyani yaxshiroq tushunish uchun mualliflar Antarktida muzidagi 15 ta kuzatuv stansiyasidan uch yil davomida zilzilalardan kelib chiqqan seysmik to‘lqinlarning xaritasini yaratishdi.

“Biz aniqlagan birinchi narsa shundaki, ULVZ zonasi ilgari o‘ylanganidan ancha kengroq. U “janubiy yarim sharning katta qismida mavjud”, bu qatlam esa butun yadroni qoplaydi.

Keyin mualliflar ushbu hududning tarkibini aniqlash uchun bir nechta kompyuter modellarini yaratdilar. Modellashtirish shuni ko'rsatdiki, u tektonik plitalar harakati davomida asrlar davomida sirtdan so'rilgan qadimgi qobiq bo'laklaridan iborat bo'lishi mumkin”, – deydi tadqiqotning yetakchi muallifi va Alabama universitetining geologiya fanlari professori Samanta Xansen.

Mualliflarning ta'kidlashicha, tarkibi tufayli okean tubi bu qatlam uchun ideal nomzoddir. U mantiya orqali tushish uchun juda zich va og‘ir. U yerda yadrodan kuchli bosimga duch keldi va issiqlikka chidamli bo‘lib qoladi, bu esa seysmik to'lqinlarning sekinlashishiga olib keladi. Bularning barchasi suv osti okean materiallari ULVZ’ning asosi ekanligini aniq ko‘rsatadi.

Biroq uni ilmiy haqiqatga aylantirish uchun yanda ko'proq tadqiqotlar talab etiladi.

Samanta Xansenning fikricha, seysmik anomaliyalarga biz toʻliq tushunmaydigan maxsus erish holati sabab boʻlgani haqida nazariya mavjud.

Bundan tashqari, ULVZ millionlab yillar oldin Yerning markazida sodir bo‘lgan noyob kimyoviy reaksiyalar natijasida hosil bo'lgan noma'lum materialdan kelib chiqishi mumkin. Hozircha bu nazariyalarning ishonchli raddiyalari mavjud emas, shuning uchun ish mualliflari haqiqatning tubiga yetishni davom ettirishni rejalashtirmoqda.


Ilm-fan


														
														Yangi moliyaviy inqilobning boshlanishi

Yangi moliyaviy inqilobning boshlanishi

Bugungi zamonaviy dunyoda insoniyat misli ko‘rilmagan ixtirolar-u, texnologiyalarning guvohiga aylandi. Raqamlashtirish odam…
22:24 / 31.01.2025

														
														Qo‘rqinchli yutuq: sun’iy intellekt inson yordamisiz o‘zining nusxasini yarata oladi

Qo‘rqinchli yutuq: sun’iy intellekt inson yordamisiz o‘zining nusxasini yarata oladi

Ushbu yutuq ilmiy hamjamiyatda jiddiy xavotir uyg‘otmoqda, chunki inson aralashuvisiz sun’iy intellektni muvaffaqiyatli o‘z-…
17:14 / 27.01.2025

														
														2028-yilda mamontlarni qaytadan dunyoga keltirishmoqchi

2028-yilda mamontlarni qaytadan dunyoga keltirishmoqchi

AQShda mamontning tug‘ilishi uchun abadiy muzliklarda topilgan DNKdan foydalaniladi.
10:06 / 18.01.2025

														
														“Vampir ko‘rshapalak”larning qonini energiya manbayi sifatida ishlatish mumkin” – olimlar

“Vampir ko‘rshapalak”larning qonini energiya manbayi sifatida ishlatish mumkin” – olimlar

Kanadalik olimlar ko‘rshapalaklar ustida tadqiqot o‘tkazishdi va “vampir ko‘rshapalaklar” o‘z o‘ljasining qoni yordamida ene…
12:30 / 11.11.2024

														
														Olimlar suv va havodan kimyoviy moddalarni yaratishga muvaffaq bo‘lishdi

Olimlar suv va havodan kimyoviy moddalarni yaratishga muvaffaq bo‘lishdi

South China Morning Post nashrining xabar berishicha, xitoylik olimlar suv va havodan boshqa kimyoviy moddalarni yaratishga …
17:13 / 26.10.2024

														
														Olimlar tomonidan miyaning 3D atlasi yaratildi

Olimlar tomonidan miyaning 3D atlasi yaratildi

Ushbu atlas sut emizuvchilarning butun miyasini embryonal bosqichlarda va erta postnatal davrda batafsil o‘rganish imkonini …
10:26 / 26.10.2024

														
														Endi shifokorlarga rentgen tasvirlari orqali suyaklar sinishini aniqlashda sun’iy intellekt yordam beradi

Endi shifokorlarga rentgen tasvirlari orqali suyaklar sinishini aniqlashda sun’iy intellekt yordam beradi

Britaniya Milliy sog‘liqni saqlash va tibbiy yordamni takomillashtirish instituti (NICE) sun’iy intellekt rentgen tasvirlari…
12:22 / 23.10.2024

														
														“Mikroblar endi antiseptiklar bilan oziqlanmoqda” – Tadqiqotchilar

“Mikroblar endi antiseptiklar bilan oziqlanmoqda” – Tadqiqotchilar

Xian Jiantong-Liverpul universiteti mutaxassislari tomonidan tadqiqot o‘tkazilganda, xitoylik olimlar noodatiy holatga duch …
10:22 / 19.10.2024

														
														Og‘izdagi bakteriyalar bilan bosh va bo‘yin saratoni o‘rtasida bog‘liqlik aniqlandi

Og‘izdagi bakteriyalar bilan bosh va bo‘yin saratoni o‘rtasida bog‘liqlik aniqlandi

Olimlar yangi tadqiqot o‘tkazishdi. Unda og‘iz bo‘shlig‘ida ko‘payadigan bakteriyalar bosh va bo‘yin saratoni rivojlanish xa…
09:53 / 02.10.2024

														
														Shvetsiyalik olimlar saratonni davolashning yangi yo‘lini topishdi

Shvetsiyalik olimlar saratonni davolashning yangi yo‘lini topishdi

Olimlar saraton hujayralarini qayta dasturlash usuli ustida ish olib borishdi. Bu yo‘l bilan xavfli hujayralarni onkologik o…
10:36 / 30.09.2024

Bu ham qiziq

Farg‘ona va Xitoyning Urumchi shaharlari o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri aviaqatnovlar yo‘lga qo‘yiladi

Farg‘ona va Xitoyning Urumchi shaharlari o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri aviaqatnovlar yo‘lga qo‘yiladi

“Farg‘ona–Urumchi–Farg‘ona” yo‘nalishida aviaparvozlar yo‘lga qo‘yiladi”, – deb xabar qilmoqda “Dunyo” AA.
12:29 / 17.04.2025
Bobur shahrida har yili rassomlar festivali o‘tkazish rejalashtirilmoqda

Bobur shahrida har yili rassomlar festivali o‘tkazish rejalashtirilmoqda

G‘oliblarga avtomobil beriladi.
15:00 / 16.04.2025
“Do‘stlik” chegara postida 45 kg narkotik ushlab qolindi

“Do‘stlik” chegara postida 45 kg narkotik ushlab qolindi

Dastlabki hisob-kitoblarga mazkur kuchli ta’sir qiluvchi moddalarning qora bozordagi narxi 40 mlrd so‘mni tashkil qiladi.
16:11 / 17.04.2025
Bugun Parijda AQSh va Ukraina rasmiylari uchrashuv o‘tkazadi

Bugun Parijda AQSh va Ukraina rasmiylari uchrashuv o‘tkazadi

Bu haqda Ukraina prezidenti devoni rahbari Andrey Yermak ma’lum qildi.
12:53 / 17.04.2025
Toshkent shahrining ikki tumanida elektr ta’minoti vaqtincha to‘xtatiladi

Toshkent shahrining ikki tumanida elektr ta’minoti vaqtincha to‘xtatiladi

Bu haqda “Toshkent shahar elektr tarmoqlari” MChJ matbuot xizmati xabar berdi.
16:23 / 16.04.2025
Italiya prezidentiga yurak stimulyatori o‘rnatildi

Italiya prezidentiga yurak stimulyatori o‘rnatildi

Italiya prezidenti Serjio Mattarella kardiostimulyatorni o‘rnatish uchun operatsiya qilindi. Jarrohlik muntazam ravishda ama…
20:04 / 17.04.2025
18-aprel kuni qanday ob-havo kuzatiladi?

18-aprel kuni qanday ob-havo kuzatiladi?

Harorat kechasi 11-13 daraja, kunduzi 18-20 daraja bo‘ladi.
22:03 / 17.04.2025
Finlyandiyada mahalliy politsiya ish tashlash e’lon qildi

Finlyandiyada mahalliy politsiya ish tashlash e’lon qildi

Finlyandiya politsiyasi qariyb 50 yil ichida birinchi marta ish tashlash e’lon qildi. Ikki kunlik aksiya mamlakatning janubi…
20:32 / 17.04.2025
Tramp Ukrainaga pul evaziga ham qurol sotmoqchi emas

Tramp Ukrainaga pul evaziga ham qurol sotmoqchi emas

Tramp Zelenskiyning 50 milliard dollarga Patriot havo hujumidan mudofaa tizimlari va raketalarini sotib olish taklifiga rad …
08:29 / 17.04.2025
O‘zbekistonda oliy ta’limga qamrov 40,9 foizga oshdi

O‘zbekistonda oliy ta’limga qamrov 40,9 foizga oshdi

Milliy statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, 2024/2025-o‘quv yili boshiga O‘zbekiston Respublikasining 18-23 yoshdagi a…
15:25 / 17.04.2025

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!