Gazlangan suv ilk bor AQShda 1833-yilning 24-aprelida patentlangan. Ushbu kashfiyot britaniyalik kimyogar va faylasuf Jozef Pristliga tegishli bo‘lib, u karbonat angidridning xususiyatlaridan birini ochgani gazlangan suv paydo bo‘lishiga asos bo‘lib xizmat qilgan.
Gazli ichimlik yaratilishidan oldin ham Pristli kimyo va elektrotexnika sohasida izlanishlar olib borgan. Pristlining elektr sohasidagi tajribalariga uning sodiq do‘sti bo‘lgan Benjamin Franklin katta ta’sir ko‘rsatgan.
Gazlangan suv butun dunyo bo‘yicha shunchalar mashhur bo‘lib ketganki, hatto ba’zilar 24-aprelni gazlangan suv kuni, deb e’lon qilishni taklif qilgan.
Ma’lumot o‘rnida shuni ham keltirib o‘tish kerakki, dunyoga mashhur Coca-Cola kompaniyasi birinchi bo‘lib Jozef Pristlining ixtirosidan tijorat maqsadlarida foydalangan.
Gazlangan ichimliklar haqida ma’lumotlar
Gazli suv karbonat angidrid bilan to‘yinganligi jihatidan 3 turga bo‘linadi:
1. Oz gazlangan - 0,2 dan 0,3 foizgacha;
2. O‘rtacha gazlangan – 0,3-0,4 foizgacha;
3. Yuqori gazlangan – 0,4 foizdan ko‘p.
Gazlantirish ikki usul bilan amalga oshiriladi:
1. Mexanik – ichimliklar maxsus qurilmalar (sifon, saturator, akratoforlar)da oldindan sovutish va suyuqlikdan havoni chiqarib tashlash orqali gazlantiriladi.
2. Kimyoviy – ichimlik fermentatsiya paytida karbonat angidrid bilan boyitiladi.
Gazli ichimliklarning zararlari:
Diyetolog Rabob Munjid gazli ichimliklar iste’mol qilish xatarlari va organizmga ta’siri haqida quyidagilarni bayon qilgan:
• gazli ichimliklarni iste’mol qilish oshqozonni hazm qilish jarayonida zarur bo‘lgan so‘lak fermentlaridan mahrum qiladi;
• tarkibida kofein miqdori yuqori bo‘lgan ichimliklar yurak urishini tezlashtiradi;
• ularni haddan tashqari iste’mol qilish xotira susayishi va jigar zararlanishiga olib keladi;
• gazli ichimlik suyak uchun zarur bo‘lgan kalsiy moddasining so‘rilishiga sabab bo‘ladi;
• tarkibida shakar miqdori ko‘p bo‘lganlari semizlikka olib keladi.
Gazli ichimlik ishlab chiqaruvchi mashhur kompaniyalar:
• Doktor Pepper Snapple Group (AQSh).
• PepsiCo (AQSh).
• Coca-Cola kompaniyasi (AQSh).
Guljahon Sanjarbekova tayyorladi
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!