Кембриж университети олимлари ҳаёт бўлиши мумкинлиги тахмин қилинаётган экзосайёраларнинг янги синфини кашф этди. У “Hycean” номини олди. Бундай сайёралар атмосферасида водород ҳукмронлик қилади ва уларнинг юзаси океанлар билан қопланган.

Анъанага кўра, ҳаёт Ерга жуда ўхшаш сайёраларда топилиши мумкин, деб ишонилади. Бироқ, Кембриж университети астрономлари уни Нептунга ўхшаш, фақат кичикроқ ўлчамдаги экзосайёраларда топиш мумкинлигига ишончлари комил. Бундай сайёраларда инсон ҳаёти учун яроқсиз бўлган юқори ҳарорат ва босимлар мавжуд бўлиши мумкин, аммо бошқа организмлар назарий жиҳатдан бундай шароитларга мослаша олади.

Қуёш тизимидан 124 ёруғлик йили узоқликда жойлашган “К2-18б” экзосайёраси ёрқин мисолдир. Бу сайёра Ердан 2,6 марта катта ва 8,6 марта оғирроқ, унинг орбитаси потенциал яшаш зонасида жойлашган. Кембриж олимлари уни анча вақтдан бери кузатишган ва 2019 йилда унинг атмосферасида сув буғи топилганини маълум қилишди. Муайян сценарийларга кўра, бундай сайёрада ҳаётнинг элементлари пайдо бўлиши мумкин.

Умуман олганда, “Hycean” синфидаги сайёралар массаси Ерникидан 10 баробар, ҳажми эса 2,6 марта каттароқ бўлиши мумкин. Бундай сайёраларда ҳарорат сельций шкаласи бўйича 200 даражагача етиши мумкин. Бироқ, океанда шароитлар янада қулайроқ бўлиши эҳтимоли мавжуд. Олимлар бундай сайёраларнинг бошқа версияларини ҳам таклиф қилишди. Булар ҳар доим бир томонда ўз юлдузига қараган “Dark Hycean” типидаги дунёлар бўлиши мумкин. Бундан ташқари, бундай сайёранинг қоронғу томонида ҳаёт бўлиши мумкин. Совуқ “Hycean” дунёлари бошқа кичик синф ҳисобланади, улар юлдуздан етарли даражада нурланишмайди.

Олимлар “Hycean” синфидаги сайёралар ҳаёт белгиларини излаш учун энг истиқболли жойлардан бири бўлиши мумкинлигига ишончлари комил, ва бу нафақат улар нисбатан кенг тарқалганлиги, балки уларнинг атмосфераларида тирик организмларнинг мавжудлиги эҳтимолини кўрсатадиган моддаларни топиш мумкинлиги сабабли: метил хлорид ва диметил сулфид. Бу моддалар, хусусан, жорий йил охирида ишга туширилиши кутилаётган Жеймс Уэбб телескопини аниқлай олади.

Айни пайтда “Hycean” синфидаги сайёралар рўйхати аллақачон тузилган бўлиб, улар яқин келажакда ўрганилади. Уларнинг барчаси юлдузлар атрофида айланади – қуёш тизимидан 150 ёруғлик йилигача бўлган масофада жойлашган митти қизил учқунлар.

• Astronomiya
• Коинот
• НАСА
• Olimlar
• Yer