Алабама университети (АҚШ) олимлари сайёрамиз жанубий яримшарининг энг батафсил геологик харитасини яратдилар ва унинг ядроси улкан тоғлар жойлашган қадимги океан тубига ўралган бўлиши мумкин, деган хулосага келишди. Қайд этилишича, уларнинг баландлиги Эверестдан беш баравар юқори.
Геологлар узоқ вақтдан бери Ер юзасидан 3200 километр пастда жойлашган мантия ва ядро ўртасидаги чегарадан ҳайратда қолишган. У ультра паст тезлик зонаси (УЛВЗ) деб аталади, чунки бу ҳудудда сейсмик тўлқинлар бирданига секинлашади.
Ушбу аномалияни яхшироқ тушуниш учун муаллифлар Антарктида музидаги 15 та кузатув станциясидан уч йил давомида зилзилалардан келиб чиққан сейсмик тўлқинларнинг харитасини яратишди.
“Биз аниқлаган биринчи нарса шундаки, УЛВЗ зонаси илгари ўйланганидан анча кенгроқ. У “жанубий ярим шарнинг катта қисмида мавжуд”, бу қатлам эса бутун ядрони қоплайди.
Кейин муаллифлар ушбу ҳудуднинг таркибини аниқлаш учун бир нечта компьютер моделларини яратдилар. Моделлаштириш шуни кўрсатдики, у тектоник плиталар ҳаракати давомида асрлар давомида сиртдан сўрилган қадимги қобиқ бўлакларидан иборат бўлиши мумкин”, – дейди тадқиқотнинг етакчи муаллифи ва Алабама университетининг геология фанлари профессори Саманта Хансен.
Муаллифларнинг таъкидлашича, таркиби туфайли океан туби бу қатлам учун идеал номзоддир. У мантия орқали тушиш учун жуда зич ва оғир. У ерда ядродан кучли босимга дуч келди ва иссиқликка чидамли бўлиб қолади, бу эса сейсмик тўлқинларнинг секинлашишига олиб келади. Буларнинг барчаси сув ости океан материаллари УЛВЗнинг асоси эканлигини аниқ кўрсатади.
Бироқ уни илмий ҳақиқатга айлантириш учун янда кўпроқ тадқиқотлар талаб этилади.
Саманта Хансеннинг фикрича, сейсмик аномалияларга биз тўлиқ тушунмайдиган махсус эриш ҳолати сабаб бўлгани ҳақида назария мавжуд.
Бундан ташқари, УЛВЗ миллионлаб йиллар олдин Ернинг марказида содир бўлган ноёб кимёвий реакциялар натижасида ҳосил бўлган номаълум материалдан келиб чиқиши мумкин. Ҳозирча бу назарияларнинг ишончли раддиялари мавжуд эмас, шунинг учун иш муаллифлари ҳақиқатнинг тубига етишни давом эттиришни режалаштирмоқда.
Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!
Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!