$
12694.97 UZS
40.84
161.60 UZS
0.42
14878.50 UZS
60.51
37° Кечаси 24°

Ер ядроси акс этган энг батафсил геологик харита яратилди

12:52 / 20.09.2023

Алабама университети (АҚШ) олимлари сайёрамиз жанубий яримшарининг энг батафсил геологик харитасини яратдилар ва унинг ядроси улкан тоғлар жойлашган қадимги океан тубига ўралган бўлиши мумкин, деган хулосага келишди. Қайд этилишича, уларнинг баландлиги Эверестдан беш баравар юқори.

Геологлар узоқ вақтдан бери Ер юзасидан 3200 километр пастда жойлашган мантия ва ядро ўртасидаги чегарадан ҳайратда қолишган. У ультра паст тезлик зонаси (УЛВЗ) деб аталади, чунки бу ҳудудда сейсмик тўлқинлар бирданига секинлашади.

Ушбу аномалияни яхшироқ тушуниш учун муаллифлар Антарктида музидаги 15 та кузатув станциясидан уч йил давомида зилзилалардан келиб чиққан сейсмик тўлқинларнинг харитасини яратишди.

“Биз аниқлаган биринчи нарса шундаки, УЛВЗ зонаси илгари ўйланганидан анча кенгроқ. У “жанубий ярим шарнинг катта қисмида мавжуд”, бу қатлам эса бутун ядрони қоплайди.

Кейин муаллифлар ушбу ҳудуднинг таркибини аниқлаш учун бир нечта компьютер моделларини яратдилар. Моделлаштириш шуни кўрсатдики, у тектоник плиталар ҳаракати давомида асрлар давомида сиртдан сўрилган қадимги қобиқ бўлакларидан иборат бўлиши мумкин”, – дейди тадқиқотнинг етакчи муаллифи ва Алабама университетининг геология фанлари профессори Саманта Хансен.

Муаллифларнинг таъкидлашича, таркиби туфайли океан туби бу қатлам учун идеал номзоддир. У мантия орқали тушиш учун жуда зич ва оғир. У ерда ядродан кучли босимга дуч келди ва иссиқликка чидамли бўлиб қолади, бу эса сейсмик тўлқинларнинг секинлашишига олиб келади. Буларнинг барчаси сув ости океан материаллари УЛВЗнинг асоси эканлигини аниқ кўрсатади.

Бироқ уни илмий ҳақиқатга айлантириш учун янда кўпроқ тадқиқотлар талаб этилади.

Саманта Хансеннинг фикрича, сейсмик аномалияларга биз тўлиқ тушунмайдиган махсус эриш ҳолати сабаб бўлгани ҳақида назария мавжуд.

Бундан ташқари, УЛВЗ миллионлаб йиллар олдин Ернинг марказида содир бўлган ноёб кимёвий реакциялар натижасида ҳосил бўлган номаълум материалдан келиб чиқиши мумкин. Ҳозирча бу назарияларнинг ишончли раддиялари мавжуд эмас, шунинг учун иш муаллифлари ҳақиқатнинг тубига етишни давом эттиришни режалаштирмоқда.


Илм-фан


														
														Янги молиявий инқилобнинг бошланиши

Янги молиявий инқилобнинг бошланиши

Бугунги замонавий дунёда инсоният мисли кўрилмаган ихтиролар-у, технологияларнинг гувоҳига айланди. Рақамлаштириш одамларнин…
22:24 / 31.01.2025

														
														Қўрқинчли ютуқ: сунъий интеллект инсон ёрдамисиз ўзининг нусхасини ярата олади

Қўрқинчли ютуқ: сунъий интеллект инсон ёрдамисиз ўзининг нусхасини ярата олади

Ушбу ютуқ илмий ҳамжамиятда жиддий хавотир уйғотмоқда, чунки инсон аралашувисиз сунъий интеллектни муваффақиятли ўз-ўзини қа…
17:14 / 27.01.2025

														
														2028 йилда мамонтларни қайтадан дунёга келтиришмоқчи

2028 йилда мамонтларни қайтадан дунёга келтиришмоқчи

АҚШда мамонтнинг туғилиши учун абадий музликларда топилган ДНКдан фойдаланилади.
10:06 / 18.01.2025

														
														“Вампир кўршапалак”ларнинг қонини энергия манбаи сифатида ишлатиш мумкин” – олимлар

“Вампир кўршапалак”ларнинг қонини энергия манбаи сифатида ишлатиш мумкин” – олимлар

Канадалик олимлар кўршапалаклар устида тадқиқот ўтказишди ва “вампир кўршапалаклар” ўз ўлжасининг қони ёрдамида энергия ҳоси…
12:30 / 11.11.2024

														
														Олимлар сув ва ҳаводан кимёвий моддаларни яратишга муваффақ бўлишди

Олимлар сув ва ҳаводан кимёвий моддаларни яратишга муваффақ бўлишди

South China Morning Post нашрининг хабар беришича, хитойлик олимлар сув ва ҳаводан бошқа кимёвий моддаларни яратишга имкон б…
17:13 / 26.10.2024

														
														Олимлар томонидан миянинг 3D атласи яратилди

Олимлар томонидан миянинг 3D атласи яратилди

Ушбу атлас сут эмизувчиларнинг бутун миясини эмбрёнал босқичларда ва эрта постнатал даврда батафсил ўрганиш имконини беради.…
10:26 / 26.10.2024

														
														Энди шифокорларга рентген тасвирлари орқали суяклар синишини аниқлашда сунъий интеллект ёрдам беради

Энди шифокорларга рентген тасвирлари орқали суяклар синишини аниқлашда сунъий интеллект ёрдам беради

Британия Миллий соғлиқни сақлаш ва тиббий ёрдамни такомиллаштириш институти (НИCЕ) сунъий интеллект рентген тасвирларини таҳ…
12:22 / 23.10.2024

														
														“Микроблар энди антисептиклар билан озиқланмоқда” – Тадқиқотчилар

“Микроблар энди антисептиклар билан озиқланмоқда” – Тадқиқотчилар

Хиан Жиантонг-Ливерпул университети мутахассислари томонидан тадқиқот ўтказилганда, хитойлик олимлар ноодатий ҳолатга дуч ке…
10:22 / 19.10.2024

														
														Оғиздаги бактериялар билан бош ва бўйин саратони ўртасида боғлиқлик аниқланди

Оғиздаги бактериялар билан бош ва бўйин саратони ўртасида боғлиқлик аниқланди

Олимлар янги тадқиқот ўтказишди. Унда оғиз бўшлиғида кўпаядиган бактериялар бош ва бўйин саратони ривожланиш хавфини ошириши…
09:53 / 02.10.2024

														
														Швециялик олимлар саратонни даволашнинг янги йўлини топишди

Швециялик олимлар саратонни даволашнинг янги йўлини топишди

Олимлар саратон ҳужайраларини қайта дастурлаш усули устида иш олиб боришди. Бу йўл билан хавфли ҳужайраларни онкологик ўсмал…
10:36 / 30.09.2024

Бу ҳам қизиқ

Шавкат Мирзиёев Гурбангули Бердимуҳамедовни таваллуд куни билан қутлади

Шавкат Мирзиёев Гурбангули Бердимуҳамедовни таваллуд куни билан қутлади

Туркман халқининг миллий етакчиси Ўзбекистон Президентига Туркманистон Президенти Сердар Бердимуҳамедовнинг саломини етказди.
16:24 / 29.06.2025
Халқаро қидирувда бўлган шахс Полшадан Ўзбекистонга экстрадиция қилинди

Халқаро қидирувда бўлган шахс Полшадан Ўзбекистонга экстрадиция қилинди

“Ўзбекистонда жиноят содир этгани учун халқаро қидирувга берилган А.А. Полшадан мамлакатимизга экстрадиция қилинди”, – деб х…
17:00 / 28.06.2025
Ўқишга кира олмаган мактаб битирувчиларини банд этиш бўйича дастур қабул қилинди

Ўқишга кира олмаган мактаб битирувчиларини банд этиш бўйича дастур қабул қилинди

Ўзбекистонда ўқишга кира олмаган мактаб битирувчилари ҳамда техникум ва олийгоҳларни тугатаётган талабаларни банд этиш бўйич…
14:43 / 30.06.2025
1 июль куни кутилаётган об-ҳаво маълумоти

1 июль куни кутилаётган об-ҳаво маълумоти

1 июль куни Тошкентда ҳаво бироз булутли бўлади, ёғингарчилик бўлмайди. Шарқдан секундига 3-8 метр тезликда шамол эсади. Кеч…
16:22 / 30.06.2025
Қимматбаҳо металларга оид ҳуқуқбузарликлар тўғрисида хабар берган шахслар рағбатлантирилади

Қимматбаҳо металларга оид ҳуқуқбузарликлар тўғрисида хабар берган шахслар рағбатлантирилади

ЯТТларга заргарлик буюмларини сотиш фаолияти билан шуғулланишга рухсат этилади.
16:50 / 30.06.2025
ДХХ томонидан Наманганда қалбаки доллар савдоси фош қилинди

ДХХ томонидан Наманганда қалбаки доллар савдоси фош қилинди

Ҳолат юзасидан қонунбузарларга нисбатан Жиноят Кодексининг 176-моддаси 3-қисми “а” банди билан жиноят иши қўзғатилиб, қамоқ …
10:38 / 01.07.2025
Мирзиёев: “Янги Ўзбекистон бунёдкорлари сифатида янги тарих яратадиган олтин авлодсиз!”

Мирзиёев: “Янги Ўзбекистон бунёдкорлари сифатида янги тарих яратадиган олтин авлодсиз!”

Шавкат Мирзиёев Ўзбекистон ёшларини Ёшлар куни билан табриклади.
12:44 / 30.06.2025
Тошкентда ИИО ходимига пичоқ билан тажовуз қилган шахс ушланди

Тошкентда ИИО ходимига пичоқ билан тажовуз қилган шахс ушланди

Гумонланувчи аввалроқ бошқа бир фуқарога тан жароҳати етказган.
15:01 / 28.06.2025
Июль ойининг илк кунларида қандай об-ҳаво кузатилади?

Июль ойининг илк кунларида қандай об-ҳаво кузатилади?

“Ўзгидромет” 30 июнь–2 июль кунлари учун об-ҳаво прогнозини эълон қилди.
12:12 / 29.06.2025

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!