$
12910.15 UZS
-14.77
159.78 UZS
-0.16
14660.77 UZS
40.1
27° Кечаси 17°

Ер ядроси акс этган энг батафсил геологик харита яратилди

12:52 / 20.09.2023

Алабама университети (АҚШ) олимлари сайёрамиз жанубий яримшарининг энг батафсил геологик харитасини яратдилар ва унинг ядроси улкан тоғлар жойлашган қадимги океан тубига ўралган бўлиши мумкин, деган хулосага келишди. Қайд этилишича, уларнинг баландлиги Эверестдан беш баравар юқори.

Геологлар узоқ вақтдан бери Ер юзасидан 3200 километр пастда жойлашган мантия ва ядро ўртасидаги чегарадан ҳайратда қолишган. У ультра паст тезлик зонаси (УЛВЗ) деб аталади, чунки бу ҳудудда сейсмик тўлқинлар бирданига секинлашади.

Ушбу аномалияни яхшироқ тушуниш учун муаллифлар Антарктида музидаги 15 та кузатув станциясидан уч йил давомида зилзилалардан келиб чиққан сейсмик тўлқинларнинг харитасини яратишди.

“Биз аниқлаган биринчи нарса шундаки, УЛВЗ зонаси илгари ўйланганидан анча кенгроқ. У “жанубий ярим шарнинг катта қисмида мавжуд”, бу қатлам эса бутун ядрони қоплайди.

Кейин муаллифлар ушбу ҳудуднинг таркибини аниқлаш учун бир нечта компьютер моделларини яратдилар. Моделлаштириш шуни кўрсатдики, у тектоник плиталар ҳаракати давомида асрлар давомида сиртдан сўрилган қадимги қобиқ бўлакларидан иборат бўлиши мумкин”, – дейди тадқиқотнинг етакчи муаллифи ва Алабама университетининг геология фанлари профессори Саманта Хансен.

Муаллифларнинг таъкидлашича, таркиби туфайли океан туби бу қатлам учун идеал номзоддир. У мантия орқали тушиш учун жуда зич ва оғир. У ерда ядродан кучли босимга дуч келди ва иссиқликка чидамли бўлиб қолади, бу эса сейсмик тўлқинларнинг секинлашишига олиб келади. Буларнинг барчаси сув ости океан материаллари УЛВЗнинг асоси эканлигини аниқ кўрсатади.

Бироқ уни илмий ҳақиқатга айлантириш учун янда кўпроқ тадқиқотлар талаб этилади.

Саманта Хансеннинг фикрича, сейсмик аномалияларга биз тўлиқ тушунмайдиган махсус эриш ҳолати сабаб бўлгани ҳақида назария мавжуд.

Бундан ташқари, УЛВЗ миллионлаб йиллар олдин Ернинг марказида содир бўлган ноёб кимёвий реакциялар натижасида ҳосил бўлган номаълум материалдан келиб чиқиши мумкин. Ҳозирча бу назарияларнинг ишончли раддиялари мавжуд эмас, шунинг учун иш муаллифлари ҳақиқатнинг тубига етишни давом эттиришни режалаштирмоқда.


Илм-фан


														
														Янги молиявий инқилобнинг бошланиши

Янги молиявий инқилобнинг бошланиши

Бугунги замонавий дунёда инсоният мисли кўрилмаган ихтиролар-у, технологияларнинг гувоҳига айланди. Рақамлаштириш одамларнин…
22:24 / 31.01.2025

														
														Қўрқинчли ютуқ: сунъий интеллект инсон ёрдамисиз ўзининг нусхасини ярата олади

Қўрқинчли ютуқ: сунъий интеллект инсон ёрдамисиз ўзининг нусхасини ярата олади

Ушбу ютуқ илмий ҳамжамиятда жиддий хавотир уйғотмоқда, чунки инсон аралашувисиз сунъий интеллектни муваффақиятли ўз-ўзини қа…
17:14 / 27.01.2025

														
														2028 йилда мамонтларни қайтадан дунёга келтиришмоқчи

2028 йилда мамонтларни қайтадан дунёга келтиришмоқчи

АҚШда мамонтнинг туғилиши учун абадий музликларда топилган ДНКдан фойдаланилади.
10:06 / 18.01.2025

														
														“Вампир кўршапалак”ларнинг қонини энергия манбаи сифатида ишлатиш мумкин” – олимлар

“Вампир кўршапалак”ларнинг қонини энергия манбаи сифатида ишлатиш мумкин” – олимлар

Канадалик олимлар кўршапалаклар устида тадқиқот ўтказишди ва “вампир кўршапалаклар” ўз ўлжасининг қони ёрдамида энергия ҳоси…
12:30 / 11.11.2024

														
														Олимлар сув ва ҳаводан кимёвий моддаларни яратишга муваффақ бўлишди

Олимлар сув ва ҳаводан кимёвий моддаларни яратишга муваффақ бўлишди

South China Morning Post нашрининг хабар беришича, хитойлик олимлар сув ва ҳаводан бошқа кимёвий моддаларни яратишга имкон б…
17:13 / 26.10.2024

														
														Олимлар томонидан миянинг 3D атласи яратилди

Олимлар томонидан миянинг 3D атласи яратилди

Ушбу атлас сут эмизувчиларнинг бутун миясини эмбрёнал босқичларда ва эрта постнатал даврда батафсил ўрганиш имконини беради.…
10:26 / 26.10.2024

														
														Энди шифокорларга рентген тасвирлари орқали суяклар синишини аниқлашда сунъий интеллект ёрдам беради

Энди шифокорларга рентген тасвирлари орқали суяклар синишини аниқлашда сунъий интеллект ёрдам беради

Британия Миллий соғлиқни сақлаш ва тиббий ёрдамни такомиллаштириш институти (НИCЕ) сунъий интеллект рентген тасвирларини таҳ…
12:22 / 23.10.2024

														
														“Микроблар энди антисептиклар билан озиқланмоқда” – Тадқиқотчилар

“Микроблар энди антисептиклар билан озиқланмоқда” – Тадқиқотчилар

Хиан Жиантонг-Ливерпул университети мутахассислари томонидан тадқиқот ўтказилганда, хитойлик олимлар ноодатий ҳолатга дуч ке…
10:22 / 19.10.2024

														
														Оғиздаги бактериялар билан бош ва бўйин саратони ўртасида боғлиқлик аниқланди

Оғиздаги бактериялар билан бош ва бўйин саратони ўртасида боғлиқлик аниқланди

Олимлар янги тадқиқот ўтказишди. Унда оғиз бўшлиғида кўпаядиган бактериялар бош ва бўйин саратони ривожланиш хавфини ошириши…
09:53 / 02.10.2024

														
														Швециялик олимлар саратонни даволашнинг янги йўлини топишди

Швециялик олимлар саратонни даволашнинг янги йўлини топишди

Олимлар саратон ҳужайраларини қайта дастурлаш усули устида иш олиб боришди. Бу йўл билан хавфли ҳужайраларни онкологик ўсмал…
10:36 / 30.09.2024

Бу ҳам қизиқ

Ўзбекистонда юқумли бўлмаган касалликлар иқтисодиётга ҳар йили 1 млрд доллар зарар келтиради

Ўзбекистонда юқумли бўлмаган касалликлар иқтисодиётга ҳар йили 1 млрд доллар зарар келтиради

Шавкат Мирзиёев раислигида тиббиёт соҳаси бўйича видеоселектор йиғилиши бўлиб ўтмоқда.
14:29 / 07.05.2025
Шавкат Мирзиёев: “Оилавий шифокорлар 1,5 минг доллар, ҳамширалар эса 600-800 доллар ойлик оладиган тизим қиламиз”

Шавкат Мирзиёев: “Оилавий шифокорлар 1,5 минг доллар, ҳамширалар эса 600-800 доллар ойлик оладиган тизим қиламиз”

Президент раислигида тиббиёт соҳаси бўйича видеоселектор йиғилиши бўлиб ўтмоқда.
15:11 / 07.05.2025
Хитой компанияси Сурхондарёда пахта етиштириш бўйича 95 миллион доллар инвестиция киритади

Хитой компанияси Сурхондарёда пахта етиштириш бўйича 95 миллион доллар инвестиция киритади

Хитойнинг Jiangsu World Group корпорацияси Сурхондарё вилоятидаги пахта етиштириш ва қайта ишлаш бўйича автоматлаштирилган к…
20:25 / 08.05.2025
Тошкент шаҳридаги маҳаллалардан бири вақтинча газсиз қолади

Тошкент шаҳридаги маҳаллалардан бири вақтинча газсиз қолади

Таъмирлаш ишлари туфайли Сергели тумани “Номданак” МФЙнинг айрим ҳудудларига 8 май куни соат 10:00 дан 18:00 гача табиий газ…
10:56 / 08.05.2025
ЕЧЛ. “ПСЖ” иккала баҳсда ҳам “Арсенал” устидан ғалаба қозониб финалга йўл олди

ЕЧЛ. “ПСЖ” иккала баҳсда ҳам “Арсенал” устидан ғалаба қозониб финалга йўл олди

7 майдан 8 май санасига ўтар кечаси Европа Чемпионлар Лигасининг иккинчи ярим финал баҳси бўлиб ўтди. Париж шаҳридаги “Парк …
10:05 / 08.05.2025
Мирзо Улуғбек туманининг айрим ҳудудлари вақтинча электр таъминотидан узилди

Мирзо Улуғбек туманининг айрим ҳудудлари вақтинча электр таъминотидан узилди

8-май куни Мирзо Улуғбек тумани: “Амир Темур”, “Темурийлар” ҳамда “Алишеробод” МФЙларининг айрим ҳудудларида соат 10:00 дан …
14:15 / 08.05.2025
Ўзбекистон Ҳиндистон ва Покистонни вазминликка ва дипломатик мулоқотга чақирди

Ўзбекистон Ҳиндистон ва Покистонни вазминликка ва дипломатик мулоқотга чақирди

"Ўзбекистон Ҳиндистон ва Покистонни вазминликка ва дипломатик мулоқотга чақирди
08:31 / 08.05.2025
Трамп Форс кўрфазини Араб кўрфази деб қайта номламоқчи

Трамп Форс кўрфазини Араб кўрфази деб қайта номламоқчи

АҚШ президенти Доналд Трамп Форс кўрфази номини ўзгартириб, уни Арабистон ёки Араб кўрфази деб аташни режалаштирмоқда. Бу ҳа…
13:09 / 07.05.2025
Tashkent Tech номли янги техника университети ташкил этилади

Tashkent Tech номли янги техника университети ташкил этилади

Президент топшириғига биноан амалга оширилаётган лойиҳа ёшлар ўртасида техника таълими нуфузини оширишга қаратилган.
11:08 / 08.05.2025
8 май куни қандай об-ҳаво кузатилади?

8 май куни қандай об-ҳаво кузатилади?

Ҳарорат кечаси 21–23 даража, кундузи 33–35 даража бўлади.
22:46 / 07.05.2025

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!