$
11453.01 UZS
-9.21
140.70 UZS
-0.35
12250.14 UZS
-5.27
40° Kechasi 24°

Betakror Norvegiya haqida siz bilmagan faktlar

16:48 / 27.03.2023

Norvegiya bir necha yillardan buyon insonlarning rivojlanish indeksi boʻyicha dunyodagi yetakchi oʻrinda turadi. Siz ham ushbu mamlakat haqida koʻproq maʼlumotga ega boʻlishni istaysizmi?

Norvegiyaning doimiy aholisi 5 200 000 kishini tashkil qiladi. Bir vaqtlar bu oʻlka yerlarida baliqchilar va fermerlarning nochor mamlakati boʻlgan. 1969-yilda hududdan neft va gaz topilganidan keyin barchasi tubdan oʻzgarib ketdi.

Bugungi kunda mamlakat katta tabiiy zaxiralarga ega. Aytganday, bu yerlardagi tabiiy zaxiralardan olinadigan foydani davlat shunchaki xarj qilmaydi. Ushbu pullar kelajak avlodlar fondiga yo‘naltiriladi. 2016 yilda ushbu fond hisobidagi pul 817 milliard dollarni tashkil qilgan. Bu kabi aholi ko‘rsatkichlari uchun 817 milliard dollar juda katta summa. Norvegiya mazkur ko‘rsatkich bo‘yicha Saudiya Arabistoni, BAA va Rossiyani ham ortda qoldiradi. Tabiat – Norvegiyaning eng qimmatli xazinasidir. Tog‘lar, ko‘llar, sharsharalar, Shimoliy yog‘du va cheksiz dengiz sohillari...

Kamchiliklar qatorida esa bu yerda yilning 6 oyi davomida quyosh va issiqlik deyarli bo‘lmasligini aytish mumkin. Bunday iqlim sharoiti insonlar kayfiyatiga ta’sir ko‘rsatmasdan qolmaydi va tushkunlikka sabab bo‘ladi.  O‘lka aholisi sonidan kelib chiqadigan  bo‘lsak, tabiatning kattagina qismiga inson qo‘li tegmagan. Mamlakat Arktika yaqinida joylashgan va dunyodagi eng toza joylardan biri sanaladi. 

Bu yerdagi kran suvlari butilkada qadoqlangan suvdan ham toza, odamlar suvni qaynatib o‘tirishmaydi. Norvegiyadagi davlat tizimi – bozor iqtisodiyoti va sotsializm aralashmasi sanaladi. Hukumat barchani tenglashtirishga harakat qiladi. Inson qanchalar ko‘p pul ishlab topsa, shuncha ko‘p soliq to‘laydi. Aksariyat insonlar ushbu mamlakatdagi oylik ko‘rsatkichlarining qanchalar baland ekanligini bilishadi. O‘qituvchilarning boshlang‘ich oyligi 3500 dollardan hisoblanadi. Mamlakatdagi o‘rtacha oylik esa 5200 dollarga teng. Odatda insonlar tongi soat 8 dan kunduzgi 3-4 gacha ishlashadi. Bu yerda kun bo‘yi ishlab yurgan kishini uchratmaysiz. Norvegiyaliklar ishdan ko‘ra ko‘proq bo‘sh vaqtni qadrlab yashaydilar. Mehnat ta’tili bir yilda 5 hafta davom etadi. Garchi maoshlar miqdori juda katta bo‘lsa ham, o‘lkadagi narxlar shunga yarasha.

Misol uchun, benzinning bir litri 1,8 dollar. Avtobus chiptasi 11 dollar. Fast-fud shoxobchasidan sotib olingan kartoshka fri va salqin 15 dollarga tushadi. Talabalar sevgan qizlarini restoranga olib kirishni orzu ham qilishmaydi. Sababi restoranda ikki kishining taomlanishi uchun 100 dollardan ko‘proq pul to‘lash kerak bo‘ladi.

Yuqori narxlar sabab bu yerda internet-shopping juda mashhur. Misol uchun, Norvegiyada 18 dollar bo‘lgan kitobni odamlar internet orqali Buyuk Britaniyadan 7 dollarga yetkazib berish xizmati bilan birga xarid qiladilar. Norvegiyaliklar pullarini boshqa davlatlarga borib sarflashadi. Sababi u yerdagi narxlar nisbatan arzonroq bo‘ladi. Aksariyat fuqarolar Shvetsiyaga borib go‘sht, ichimliklar, tamaki va shokolad olib keladilar.

Sovuq iqlim sharoitlariga qaramasdan bu yerliklar o‘z vaqtlarini tabiat qo‘ynida o‘tkazadilar, qayiqda suzishadi, tog‘ga chiqishadi, velosiped uchishadi. Sport turlari, baliq ovi, chang‘i uchish va qor mashinasi haydash ham keng tarqalgan mashg‘ulotlardan biri.

Odamlar bug‘u va kiyik ovlash ishqibozi. Ular hafta o‘rtasida bir marta basseyn va saunalarga borib dam oladilar. Plyajlarda barbekyu pishirishadi va voleybol o‘ynashadi. Mamlakat odamlarning aksariyat qismi qishloq hududlarida yashaydi.

Katta shaharlar aholisi soni ham 100 kishidan ortmaydi. Norvegiyada kitob o‘qish, uyingizni bo‘yash va sayrga chiqish uchun albatta, vaqt topa olasiz. Bu London yoki Moskvadagi jo‘shqin hayotdan bezgan insonlar uchun ayni muddaodir.

Do‘konlar yakshanba kuni ishlamaydi. Hafta o‘rtasida esa soat 15:00 da yopiladi. Aksariyat kompaniyalar 16:00 ga qadar ishlaydi.

Faqatgina ayrim supermarketlarni soat 20:00 yoki 22:00 gacha ishlayotgan holatda ko‘rish mumkin. Ko‘p uylar shundoqqina o‘rmon yoki suv havzalari yonida joylashgan. Norvegiyaliklar tabiat bilan yolg‘iz qolishga qo‘rqmaydilar. Uylarning narxi baland, sovuq iqlim sharoitlari sababli uylarga sifatli isitish tizimi ham kerak bo‘ladi. Uylar hashamatli emas, ammo juda qulaydir. Ularning ko‘pchiligida polni isitish tizimi hamda kaminlarni ko‘rish mumkin.

Bitta yotoqxonali uyni Oslodan ijaraga olish 1160 dollarga tushadi. Qishda esa isitish tizimi xarajatlari sabab to‘lov 20 foizga ko‘tariladi.

Norvegiyaliklar qahva iste’mol qilish borasida Finlandiyadan keyingi ikkinchi o‘rinda turadilar. Iste’mol ko‘rsatkichlari kishi boshiga yil davomida 7 kilogrammdan to‘g‘ri keladi.  Bu kuniga ikki finjon qahva degani. Norvegiyaliklar uyda taom pishirishni xush ko‘radilar. Ular ko‘proq kartoshka, sabzi, dengiz mahsulotlari va sendvich yeyishadi. Mahalliy taomlar ekzotik turga mansub bo‘lib, aksariyati yangi bug‘u va kit go‘shtidan tayyorlangan bo‘ladi.

Jamoat transportlari ham juda yaxshi rivojlangan. Mahalliy odamlar tramvay, avtobus va metro yordamida harakatlanadilar. Aholi soni yarim million kishiga teng Oslo shahrida metro liniyasi 5 ta, bekatlar soni esa 101 ta. Norvegiya ichida samolyotda safar qilish juda qulay. Norvegiyadagi avtomobillar narxi Yevropaning boshqa mamlakatlariga nisbatan qimmatroqdir.

Norvegiyaliklar tabiatan sog‘lom odamlar bo‘lishadi. Ular aksariyat vaqtlarini tabiat qo‘ynida o‘tkazadilar. Ayrim bolalar maktabga qadar chang‘i uchib yetib olishadi. Yozda tong payti turib yugurishadi, rolik uchishadi. Ko‘pchilik sog‘lom turmush tarziga amal qiladi, ko‘p miqdorda baliq tanovul qiladi. Bundan tashqari, mamlakat ekologiyasi juda toza. Norvegiyaliklar bir qarashda sovuqqon va qo‘pol ko‘rinsalar ham, tanishib olsangiz ularning gapdon va mehribon ekanliklarini bilib olasiz. Begona insonni ko‘chada gapga solish imkonsiz. Zamonaviy avlod vakillari bu borada istisno hisoblanadi. Bu yerliklar pul bilan maqtanishni ahmoqlik deb hisoblashadi.

Aksariyat oilalardagi farzandlar soni 1-2 tadan oshmaydi. Norvegiyaliklar xorijda dam olishni yaxshi ko‘rishadi. Ko‘pchilik nafaqaxo‘rlar esa Ispaniyaning issiqroq o‘lkalariga ko‘chib kelishadi. Axir nafaqadagi odamga issiqqina uydan boshqa yana nima kerak? Bu yerdagi nafaqa miqdori o‘rtacha 2300 dollarni tashkil qiladi.

Norvegiyaning yo‘llari juda yaxshi. Ammo barcha yo‘llar bir chiziqlidir. yo‘llarning umumiy uzunligi 94 ming kilometrni tashkil qiladi. Hudud tog‘li bo‘lgani sabab o‘lkadagi tonnellar soni 900 tadan oshadi.

Norvegiya yashash uchun dunyodagi eng xavfsiz mamlakat sifatida tan olingan. Bu yerning politsiyachilari ko‘chada qurol bilan yurishmaydi. Turmalar esa dam olish maskanlarini yodga soladi. 1999 yilda amerikalik fuqarolardan biri Norvegiya turmalarini AQSh turmalari bilan solishtirib ham ko‘rgandi.

Oxirgi yillarda o‘lkada Afrika va Yaqin Sharqdan kelgan qochoqlar ko‘payib ketgan. Ular bu yerga davlat ularni ijtimoiy dasturlar bilan himoya qilishi umidida keladilar, shu yerda farzand ko‘radilar, ular uchun nafaqa oladilar. Keyin esa o‘zlarini nomunosib tutishni boshlashadi. Muhojirlar jinoyat sodir etish borasida mahalliy aholi vakillaridan 45 foizga oldinda.

Shu tariqa norvegiyaliklar bu holatdan norozi bo‘lishni boshlashdi va davlatdan immigratsiya talablarini kuchaytirishni so‘rashdi. Oqibatda 2014-yili 7200 ta muhojir o‘lkadan deport qilindi. 2015-yilda esa ularning soni 7800 taga yetdi. Qarangki, kutilganidek jinoyatchilik darajasi ham bir yil davomida 31 foizga kamaydi.

Norveg tilini bilish orqali shved va dat tillarini ham tushunish mumkin. Norvegiyaliklar ingliz tilida bemalol gapira olishadi. Buning sabablaridan biri shundaki, teleekrandagi ko‘rsatuvlar va multfilmlar dublyaj qilingan holatda emas, original variantda, subtitrlari bilan birga efirga uzatiladi.

Armiyada xizmat qilish barcha erkaklar uchun majburiydir. 2015-yildan ularning safiga ayollar ham qo‘shilgan. Insonlar armiyaga bajonidil borishadi, sababi ular ko‘proq ajoyib taomlar beriladigan sport lagerlarini yodga soladi. Biroq, qurolli kuchlar safiga hammani ham qabul qilaverishmaydi, buning uchun ma’lum talablarga javob berish va ayrim testlardan o‘tish kerak.

Norvegiya betakror manzaralarga ega bo‘lgan sayyoramizdagi eng ajoyib joylardan biridir. Agar salqin havodan qo‘rqmasangiz, tabiat va sokin hayot tarzini yaxshi ko‘rsangiz, ushbu mamlakat sizga ham yoqib qoladi. 

 

 


Qiziqarli


														
														Sun’iy intellekt video orqali ovqat tayyorlashni o‘rgandi

Sun’iy intellekt video orqali ovqat tayyorlashni o‘rgandi

Olimlarning ta’kidlashicha, ular robotga odam kabi bosqichma-bosqich pishirishni o‘rgatishgan.
15:01 / 07.06.2023

														
														Fransiyada Rim imperiyasining ustaxonalari topildi

Fransiyada Rim imperiyasining ustaxonalari topildi

Xarobalar Lis daryosining shimoliy yon bag‘rining pastki qismida joylashgan.
14:17 / 07.06.2023

														
														Diyetologlar avakadoning xavfli xususiyatlari haqida gapirishdi

Diyetologlar avakadoning xavfli xususiyatlari haqida gapirishdi

Bir vaqtning o‘zida bir nechta avakado iste’mol qilish salomatlikka salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
16:00 / 05.06.2023

														
														WhatsApp yangi funksiyaga ega bo‘ldi

WhatsApp yangi funksiyaga ega bo‘ldi

Messenjer endi iPad’larni hisoblarga ulash imkonini beradi.
15:30 / 05.06.2023

														
														Amerikalik xonanda Sidneydagi sahnada hushidan ketdi

Amerikalik xonanda Sidneydagi sahnada hushidan ketdi

25 yoshli ijrochi Etel Keynning Sidney opera teatridagi konserti xonanda hushini yo‘qotgani sababli bekor qilinishiga to‘g‘r…
15:41 / 04.06.2023

														
														Yuqori darajadagi intellekt fikrlash jarayonini sekinlashtiradi

Yuqori darajadagi intellekt fikrlash jarayonini sekinlashtiradi

Tadqiqotda intellekt darajasi past bo‘lgan odamlar murakkab vazifalarni tezroq bajarishdi.
14:18 / 04.06.2023

														
														Yevropa kosmik agentligi ilk bor Marsdan jonli efirni amalga oshirdi

Yevropa kosmik agentligi ilk bor Marsdan jonli efirni amalga oshirdi

Efir ESA rasmiy YouTube kanalida namoyish etildi.
16:46 / 03.06.2023

														
														Xitoyda 3200 yillik noma’lum shahar qoldiqlari topildi

Xitoyda 3200 yillik noma’lum shahar qoldiqlari topildi

Xitoyning shimoli-g‘arbidagi Shensi provinsiyasida arxeologlar eradan oldingi mavjud bo‘lgan aholi punkti qoldiqlarini topdi…
15:31 / 03.06.2023

														
														Yosh o‘zbek kinoijodkorlari  “Oltin Vityaz” xalqaro kinoforumida eng ko‘p mukofotni qo‘lga kiritishdi

Yosh o‘zbek kinoijodkorlari  “Oltin Vityaz” xalqaro kinoforumida eng ko‘p mukofotni qo‘lga kiritishdi

Kinoforumda Buyuk Britaniya, Germaniya, Isroil, Eron, Avstraliya, Ispaniya, Kanada, Turkiya, Ukraina, Fransiya, Argentina va…
18:39 / 02.06.2023

														
														Britaniyada eng qadimgi vabo izlari topildi

Britaniyada eng qadimgi vabo izlari topildi

Qadimgi epidemiya qurbonlarining qoldiqlari Angliyaning janubi-g‘arbiy va shimoli-g‘arbiy qismidagi qabristonlarda topilgan.
16:29 / 02.06.2023

Bu ham qiziq

Shavkat Mirziyoyev va Qatar Amiri Samarqandda birgalikda daraxt ekdilar

Shavkat Mirziyoyev va Qatar Amiri Samarqandda birgalikda daraxt ekdilar

O‘zbekiston-Qatar sammiti yakunida daraxt ekish marosimi bo‘lib o‘tdi.
16:40 / 06.06.2023
Xerson viloyatida 1800 dan ortiq uy suv ostida qoldi

Xerson viloyatida 1800 dan ortiq uy suv ostida qoldi

Rossiya tomoniga ko‘ra, hodisa Ukraina qo‘shinlarining Kaxovka GESiga uyushtirgan bir qator hujumlari natijasida sodir bo‘lg…
12:05 / 07.06.2023
Fransiyada Rim imperiyasining ustaxonalari topildi

Fransiyada Rim imperiyasining ustaxonalari topildi

Xarobalar Lis daryosining shimoliy yon bag‘rining pastki qismida joylashgan.
14:17 / 07.06.2023
“Haj” ziyoratiga bormoqchi bo‘lganlarni chuv tushirayotgan “ishbilarmonlar” ushlandi

“Haj” ziyoratiga bormoqchi bo‘lganlarni chuv tushirayotgan “ishbilarmonlar” ushlandi

DXXning Farg‘ona viloyati bo‘yicha Boshqarmasi xodimlari tomonidan boshqa huquqni muhofaza qiluvchi idoralar bilan birgalikd…
20:42 / 07.06.2023
O‘zbekiston Prezidenti rasmiy tashrif bilan Italiyada bo‘ladi

O‘zbekiston Prezidenti rasmiy tashrif bilan Italiyada bo‘ladi

Shavkat Mirziyoyev Italiya Prezidenti Serjo Mattarrella va Bosh vazir Jorja Meloni bilan muzokaralar o‘tkazadi.
08:38 / 07.06.2023
Qirg‘izistonda davlat to‘ntarishiga uringanlar ishi bo‘yicha yangi tafsilotlar ochiqlandi

Qirg‘izistonda davlat to‘ntarishiga uringanlar ishi bo‘yicha yangi tafsilotlar ochiqlandi

Ta’kidlanishicha, jinoiy guruh tarkibida 100 dan ortiq odam bo‘lgan, faol harakatlarni boshlash uchun ular xorijdan mablag‘ …
16:06 / 06.06.2023
Farg‘onada Nexia haydovchisi italiyalik ayolni urib yubordi

Farg‘onada Nexia haydovchisi italiyalik ayolni urib yubordi

Oltiariq tumanida sodir bo‘lgan yo‘l-transport hodisasi oqibatida Italiya fuqarosi halok bo‘lgan.
17:06 / 07.06.2023
Qozog‘istonda otishma sodir etgan o‘zbekistonlik erkak 15 yilga qamaldi

Qozog‘istonda otishma sodir etgan o‘zbekistonlik erkak 15 yilga qamaldi

U muqaddam Rossiyada ham sudlangan va odam o‘ldirgani uchun 10 yilni koloniyada o‘tkazib, 2022-yilda ozodlikka chiqarilgan.
15:12 / 07.06.2023
O‘zbekiston-Qatar hamkorligini rivojlantirish bo‘yicha 15 ta hujjat imzolandi

O‘zbekiston-Qatar hamkorligini rivojlantirish bo‘yicha 15 ta hujjat imzolandi

Shuningdek, tashqi ishlar va adliya vazirliklari o‘rtasida 2023-2025 yillarga mo‘ljallangan hamkorlik dasturlari qabul qilin…
15:47 / 06.06.2023
Saudiya Arabistonida Eron elchixonasi ochildi

Saudiya Arabistonida Eron elchixonasi ochildi

2016-yilda ikki mamlakat o‘rtasidagi diplomatik aloqalar uzilgan edi.
12:23 / 07.06.2023

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!