$
12634.34 UZS
-18.98
162.37 UZS
0.48
14821.34 UZS
-0.76
36° Kechasi 23°

IT mutaxassisi bo‘lish – bugunning eng ustuvor yo‘nalishi

19:35 / 31.07.2022

Hech o‘ylab ko‘rganmisiz, raqamli mutaxassisliklarni qayerda o‘rganish kerak? Kelajakda robotlar bilan raqobatlashish mumkinmi?

Raqamli hayot

Raqamlashtirish barqaror va uzoq muddatli tendensiyadir. Sanoat, aloqa va ta’limning turli sohalarida tobora ko‘proq raqamli texnologiyalar paydo bo‘lmoqda. Bu jarayon pandemiya tufayli tezlashdi: ikki yil ichida hatto raqamli dunyoning faol ishtirokchisi bo‘lishni umuman istamagan odamlar ham tanlovsiz qolishdi. Raqamlashtirish global tendensiya sifatida zamon belgisiga aylandi.

Tabiiyki, odamlarda agar raqamli texnologiyalarni oson o‘rganish bo‘yicha bir qancha savollar mavjud.

Kelajakda zerikarli ishlar bo‘lmaydi

Hozirda SMM mutaxassislari, deb nomlanuvchi kasb egalari ijtimoiy tarmoqlarda mahsulot sotish va bu maydondan qanday foydalanishni yaxshi biladi. Ular bir paytlar jurnalistlar avval gazeta, keyin radio va televideniyedan ijtimoiy tarmoqlar sohasiga o‘tganidek, ular ham odatiylikdan voz kechib, metakoinotlar doirasida “rivojlanmoqda”. Ular ba’zi kasblar, masalan, SMM ishchilari, blogerlik yoki tiktokerlik faoliyati modadan qolib ketishi, shuning uchun faoliyatni kengaytirish kerakligini yaxshi bilishadi. TikTok paltformasiga qiziqish yo‘qoladi va tiktokerlar bo‘lmaydi, ammo bu odamlar boshqa raqamli muhitda biznes muammolarini hal qilib, internet orqali samarali muloqot qilishni davom ettiradilar.

Pandemiya moslashuvchanlik sinovidir

Pandemiyaning ikki yili bir narsani aniq ko‘rsatdi. Biz insoniyat moslashuvchanligi, uning mutlaqo kutilmagan muhitda ishlash qobiliyati haqida ko‘p narsalarni bilib oldik. Bunday vaziyatda ko‘plab rahbarlar masofa orqali jamoasi bilan muloqot o‘rnatishga qiynalgani bor gap, boshqalari esa, aksincha, boshqaruv va rag‘batlantirishning muqobil usullarini tezda o‘zlashtirdilar.

Aynan mana shu moslashuvchanlik 2022 yilda, pandemiya pasayganda, mehnat bozorida talabga ega bo‘lgan odamning yana bir muhim xususiyatiga aylanadi. U barcha mavjud onlayn vositalardan foydalanishga tayyor, qo‘shimchasiga gibrid ish rejimida.

Sizning kasbingiz yo‘qoladi: bu vaziyatda nima qilish kerak?

Agar o‘zingizni kelajakda talab qilinmaydigan kasbda topsangiz nima qilish kerak? Misol tariqasida aloqa markazi operatorini olaylik. Bu oddiy va zerikarli ish bo‘lib, uni algoritmlar bilan osongina almashtirish mumkin (bu allaqachon muvaffaqiyatli qo‘llanilmoqda).

Kasbingiz xavf ostida bo‘lsa nima qilish kerak? Uni almashtiring! Va necha yoshda ekanligingiz muhim emas. Buxgalteriya hisobi yoki avtoulov ustaxonasida tajribaga ega bo‘lgan 50 yoshdan oshgan odamlar o‘z faoliyat sohalarini muvaffaqiyatli o‘zgartiradigan misollar ko‘p. Dasturlash bilan bevosita bog‘liq bo‘lmagan, ammo IT sohasiga aloqador juda ko‘p kasblar mavjud.

Qanday qilib mehnat bozorida dolzarb bo‘lish kerak?

Raqamli asrimizda kasblarga bo‘lgan har qanday qiziqish haqida gapirish juda qiyin, chunki hamma joyda raqamli texnologiyalar qo‘llaniladi.

XXI boshlarida aksariyat ota-onalar farzandlari harbiy yoki buxgalter bo‘lishini istagan, hozir aynan shu voqea IT xodimlari bilan sodir bo‘lmoqda – ushbu sektor daromadli ko‘rinadi. Ammo biz o‘tmish tajribasidan bilamizki, mehnat bozorida bir vaqtning o‘zida bir xil mutaxassislar juda ko‘p. Bu dasturchilar bilan ham sodir bo‘lishi ehtimoli yo‘q emas.

Bunday paytlarda yangiliklarga intilishga tayyor odamlar eng ko‘p talabga ega. Ya’ni siz darsliklardan o‘rganib bo‘lmaydigan nostandart yechimlarni qo‘llashingiz kerak, ular hatto eng yaxshi biznes maktablarida ham o‘rgatilmasin. Bu ma’lum bir kasbga emas, balki insonga xos xususiyatdir. Shuning uchun hozirgi davrda qandaydir yangi kasbga ehtiyoj bor, deb aytish qiyin.

Zamonaviy o‘quvchilarining maktabga borish “muammosi”

Nega endi bolalarni tayyorlash kerak? 20-30 yildan keyin qaysi kasbga talab katta bo‘ladi? Bu savolga aniq javob berish mumkin emas. Bir necha yil ichida nima dolzarb bo‘lishini oldindan aytish qiyin. Ishlab chiqarishdagi mashinalar qanday bo‘ladi? Hozir darsliklarni 3D shaklda bosib chiqarsa bo‘ladimi?

Bu savollar mutlaqo har bir mutaxassislikka tegishli. Shuning uchun, hozirda kasbiy yo‘l-yo‘riq haqida javob bu inson o‘zini oldindan aytib bo‘lmaydigan holatlarga tayyorlashi kerakligida, chunki kelajak bizga noma’lum. Hayotimiz davomida o‘zgarish, rivojlanish va o‘rganishga tayyorligimiz – bu har qanday kasbda baxtli bo‘lishning yagona yo‘li.

“Talab poygasida” kim g‘olib chiqadi: texnik yoki gumanitar fanlar?

Endilikda har qanday gumanitar soha vakili va rassomga ham bu sohada raqamli faoliyat kerak, siz zamonaviy raqamli san’at, NFT, blokcheyn bilan bog‘liq bir qancha narsalarni bilishingiz kerak. Har qanday yaxshi IT mutaxassisi esa rassomga xos bo‘lgan ko‘nikmalarga ega bo‘lishi kerak: tasavvur, zukkolik, fantaziya. Chunki yangi narsa yaratish tobora qiyinlashib bormoqda. Bu shuni anglatadiki, siz nafaqat boshqa odamlarni “qayta tasavvur qilishingiz”, balki ba’zida algoritmlar bilan raqobatlashishingiz kerak.

Raqamli gumanitar fanlar, san’at va fan kabi sohalarning rivojlanishi global tendensiyalardan yana biri hisoblanadi. Ushbu sohalarda ishlaydigan odamlar uchun hatto aniq ta’riflar ham yo‘q – ular menejerlar yoki PR mutaxassislari lavozimlariga qabul qilinadi, lekin ular, masalan, token auksionlari bilan shug‘ullanishadi. Bu odamlar allaqachon ikki olamga – ham gumanitar, ham raqamli dunyoga tegishli va ularning professional bozordagi yorqin kelajagi kafolatlangan.

Robotlar bizni qanchalik tez ishsiz qoldiradi?

Buni batafsil ko‘rib chiqish kerak. Masalan, tarjimonni olaylik. Mashina oddiy matn bilan ham shug‘ullanadi. Kichkinagina xato ikki davlat o‘rtasidagi diplomatik munosabatlarga putur yetkazishi mumkin bo‘lgan hujjatlarni yoki, masalan, she’r tarjimasini hali botlarga ishonib bo‘lmaydi.

Aslida, biz hammamiz har kuni algoritmlar bilan hamkorlik qilamiz, masalan, qidiruv tizimiga so‘rovni kiritganimizda. So‘zning nyuanslari tufayli biz mashinani o‘rgatamiz va u bizga kerakli javobni yoki havolani beradi.

Robotlar barchamizni ishsiz qoldirishi haqidagi vahima o‘zini oqlamaydi. Kelgusi yillarda bu sodir bo‘lmaydi, hatto o‘n yil ham buning uchun yetarli emas. Uchuvchisiz taksi paydo bo‘lib, kundalik hayotimizda ildiz otganida, oddiy taksi haydovchilari o‘z faoliyatini yakunlab, nafaqaga chiqishlari mumkin bo‘ladi, farzandlari esa oldindan yangi narsalarni o‘rganishni boshlaydi.

Texnologiya birdaniga tez harakat qilmaydi. Uning infratuzilmasini yaratish va sinovdan o‘tkazish uchun yillar kerak bo‘ladi. Lekin shunisi aniqki, o‘zgarishlar kutilmaganda sodir bo‘lsa ham, odamlar ularga moslasha oladi.

Yangi kasb uchun yangi diplom

Haqiqatan ham faoliyat sohasini o‘zgartirish uchun har 5-7 yilda yangisini olish kerakmi? Albatta, bu savolga hech kim ijobiy javob bermaydi. Hamma narsa kasbga bog‘liq. Faoliyat sohasini o‘zgartirmasdan ham butun umr ishlash mumkin bo‘lgan mutaxassisliklar mavjud. Masalan, olim turli tadqiqotlar bilan shug‘ullanishi, yangi vositalardan foydalanishi mumkin. Shifokor o‘z kasbiy faoliyati davomida o‘zini qayta tayyorlaydi, yangi amaliyotlarni o‘rganadi, ixtiro qilingan dori vositalaridan foydalanadi. Bu kabi kasblarni odamlar butun umri davomida o‘rganadi.

Ammo ular faoliyat sohasini o‘zgartirmasligi mumkin, balki diqqatni qaytadan sozlashlari ehtimoli bor. Bunda atrofimizdagi dunyoni o‘rganish, odamlar bilan muomala qilish o‘zgarmaydi. Buning uchun esa yangi diplom kerak emas. Internet ham bu borada maxsus o‘qimagan odamlar tomonidan ixtiro qilingan.

Yangi kasblar har doim yangi o‘rganish vositalarini talab qiladi. Agar siz hayotingizni va martaba yo‘lingizni tezda, ba’zan sarguzashtlar bilan o‘zgartirishni istasangiz, klassik ta’lim kerak bo‘lmasligi mumkin. Lekin o‘qish, izlanish va o‘z ustida ishlash har doimgidan-da dolzarb ahamiyatga ega.


Lifestyle


														
														Shoshilinch hayotdan sokinlik sari: “Slow living” nima va nega hozir buning ayni payti?

Shoshilinch hayotdan sokinlik sari: “Slow living” nima va nega hozir buning ayni payti?

Sekin hayot (slow living) nima?“Slow living” — bu har bir kunni, har bir harakatni, har bir daqiqani ongli ravishda yashash …
12:18 / 26.05.2025

														
														Uy bekalari uchun motivatsion tavsiyalar

Uy bekalari uchun motivatsion tavsiyalar

Uy bekasi bo‘lish — bu oddiylikda mukammallik yaratish san’atidir. Uy bekalari — oilaning yuragi, muhitning me’mori.
15:19 / 30.04.2025

														
														“Kalmar o‘yini” seriali aktrisasi saratondan vafot etdi

“Kalmar o‘yini” seriali aktrisasi saratondan vafot etdi

“Kalmar o‘yini” serialining ikkinchi mavsumida sobiq politsiya xodimi Xvan Chjun-Xoning onasi rolini ijro etgan aktrisa Li J…
09:46 / 04.02.2025

														
														Nonushta uchun eng zararli oziq-ovqatlarning ro‘yxati bilan tanishing

Nonushta uchun eng zararli oziq-ovqatlarning ro‘yxati bilan tanishing

Balansli nonushta qilish yaxshiroq umumiy ovqatlanish bilan bog‘liq bo‘lib, tanangizni ruhiy va jismoniy qiyinchiliklarni ye…
13:32 / 25.01.2025

														
														Insayder iPhone 17 Pro dizayni va xususiyatlari haqida ma’lumot berdi

Insayder iPhone 17 Pro dizayni va xususiyatlari haqida ma’lumot berdi

Flagman nafaqat innovatsion kamera, balki odatiy standartlarni o‘zgartiruvchi noyob orqa panel dizaynini ham oladi.
11:13 / 25.01.2025

														
														Rossiyada kriptosaunalar ishlab chiqildi: ular sizni isitib qo‘yadi va kripto pul oladi

Rossiyada kriptosaunalar ishlab chiqildi: ular sizni isitib qo‘yadi va kripto pul oladi

Sankt-Peterburgdagi Luxury World Spa kompaniyasi “Kriptosauna” loyihasini taqdim etdi. Yangi mahsulot ASIC (kriptovalyuta qa…
10:35 / 25.01.2025

														
														Ijtimoiy tarmoqlardan foydalanishni to‘xtatishning foydasi bo‘ldimi?

Ijtimoiy tarmoqlardan foydalanishni to‘xtatishning foydasi bo‘ldimi?

Ushbu tadqiqot amalga oshirilgandan so‘ng o‘quvchilarning ko‘rsatkichlari oshgan.
15:29 / 18.01.2025

														
														2025-yilda qanday krossovkalar moda bo‘ladi?

2025-yilda qanday krossovkalar moda bo‘ladi?

Krossovkalar hech qachon modadan qolmaydigan, qulay oyoq kiyim hisoblanadi. Faqatgina har yili ularning qaysidir turi, ayniq…
13:02 / 16.01.2025

														
														Takchi – Koreyaning mashhur an’anaviy o‘yini

Takchi – Koreyaning mashhur an’anaviy o‘yini

Takchi – bu Koreya madaniyatida bolalar va kattalar orasida mashhur bo‘lgan o‘yin bo‘lib, oddiy, ammo qiziqarli! O‘yin uchun…
16:09 / 15.01.2025

														
														2024-yilda eng yuqori daromad keltirgan filmlar ro‘yxati

2024-yilda eng yuqori daromad keltirgan filmlar ro‘yxati

2024-yil kino sanoati uchun juda muvaffaqiyatli yil bo‘ldi. Ko‘plab kutilgan premyeralar va kutilmagan xitlar tomoshabinlarn…
15:40 / 15.01.2025

Bu ham qiziq

Mas’ud Pezeshkiyon Isroilning Tehronga hujumi vaqtida jarohat olgan

Mas’ud Pezeshkiyon Isroilning Tehronga hujumi vaqtida jarohat olgan

Eron Prezidenti Mas’ud Pezeshkiyon Isroilning Tehronga bergan zarbalari davomida yengil jarohat olgan. Bu haqda Fars News xa…
14:48 / 13.07.2025
Fransiyada X va uning rahbariyatiga nisbatan tergov boshlandi

Fransiyada X va uning rahbariyatiga nisbatan tergov boshlandi

Milliy matbuotda chop etilgan xabarlarga ko‘ra, Parij Bosh prokurori Laure Beccuau yozma bayonotida, Parij prokuraturasi X p…
10:57 / 12.07.2025
DXX tezkor tadbir davomida noqonuniy psixotrop moddalar savdosiga chek qo‘ydi

DXX tezkor tadbir davomida noqonuniy psixotrop moddalar savdosiga chek qo‘ydi

Farg'onadagi tadbirda kuchli ta'sir ko'rsatuvchi dori vositalarining faoliyatiga chek qo'yildi
22:54 / 12.07.2025
Finlandiyada sobiq Vagner harbiy tashkilotining askari hibsga olindi

Finlandiyada sobiq Vagner harbiy tashkilotining askari hibsga olindi

U mamlakatdan siyosiy boshpana so'ragan
20:57 / 12.07.2025
13-iyul kuni kutilayotgan ob-havo ma’lumoti

13-iyul kuni kutilayotgan ob-havo ma’lumoti

Kechasi 20–23 daraja iliq, kunduzgi harorat esa 35–38 daraja bo‘ladi
23:13 / 12.07.2025
Chiqindi xizmatlaridan qarzdor abonentlarning avgust oyidan boshlab elektr energiyasi to‘loviga cheklov o‘rnatiladi

Chiqindi xizmatlaridan qarzdor abonentlarning avgust oyidan boshlab elektr energiyasi to‘loviga cheklov o‘rnatiladi

Ushbu tartib 2025-yil 30-iyungacha bo‘lgan qarzdorliklarga tatbiq etilmaydi.
20:34 / 11.07.2025
Yangi Kaledoniya davlati tuziladi

Yangi Kaledoniya davlati tuziladi

Bu haqda Fransiya prezidenti Emmanuel Makron X ijtimoiy tarmog‘idagi sahifasida ma’lum qildi.
09:27 / 13.07.2025
Surxondaryoda ikki bosh morxo‘r ovlagan shaxslar tabiatga 4,5 mlrd so‘m zarar yetkazdi

Surxondaryoda ikki bosh morxo‘r ovlagan shaxslar tabiatga 4,5 mlrd so‘m zarar yetkazdi

Ular ovlagan burama shoxli echkilar “Qizil kitob”ga kiritilgan bo‘lgan.
16:47 / 13.07.2025
Toshkent va Farg‘onada OTMga o‘qishga kiritib qo‘ymoqchi bo‘lgan o‘qituvchilar ushlandi

Toshkent va Farg‘onada OTMga o‘qishga kiritib qo‘ymoqchi bo‘lgan o‘qituvchilar ushlandi

Hozirda mazkur o‘qituvchilarga nisbatan jinoyat ishlari qo‘zg‘atilib, tergov harakatlari olib borilmoqda.
09:16 / 12.07.2025
O‘zbekistonning tashqi qarzi 70 mlrd dollarga yaqinlashdi

O‘zbekistonning tashqi qarzi 70 mlrd dollarga yaqinlashdi

Joriy yilning I choragida O‘zbekistonning umumiy tashqi qarz hajmi 68,4 mlrd dollarni tashkil qilmoqda. Bu haqda Markaziy ba…
16:59 / 12.07.2025

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!