Аксарият мультфильмларда маликалар ва оддий халқ орасидан чиққан бош қаҳрамон образи мавжуд. Эътиборингизга Уолт Дисней компаниясига тегишли бўлган ҳамда маликалар ҳақида яратилган энг яхши анимацион фильмларни тақдим этамиз.

1. “Оппоғой ва етти гномчалар”

Ишлаб чиқарилган: АҚШ, 1937 йил.
Жанр: Мусиқий эртак.
Давомийлиги: 83 дақиқа.

Ҳар қандай ҳолатда ҳам энг гўзал бўлиб қолиш истагига берилиб кетган ҳасадгўй ёвуз малика ўзининг Оппоғой исмли ўгай қизини ўлдирмоқчи бўлади. Малика ўзининг туғилган қасридан ўрмонга қочади ва у ерда яхши хулқли гномларни учратади ҳамда ҳақиқий бахтини топади.

Чиқарилган пайтда “Оппоғой” мультфильми ҳар томонлама ажойиб инновацион картина бўлиб чиқди: кейин 8 дақиқадан ортиқ мултфилмлар Голливудда шунчаки суратга олинмаган ва продюсерлар жонли юлдузлар иштирокисиз лента муваффақиятли бўлишига шубҳа қилишган. Аммо компания асосчиси Уолт Дисней ўз лойиҳасига чин дилдан ишонди ва ҳатто уни яратиш учун ўз уйини гаровга қўйди ва у ютқазмади: “Оппоғой” барча тахмин қилинадиган касса рекордларини янгилади ва ҳали ҳам Америка прокат тарихидаги энг муваффақиятли анимацион фильмлар рўйхатида қолмоқда.

Ҳозир ҳам фильм ажойиб кўринади, лекин кейин томошабинларга уларга ақл бовар қилмайдиган нарса кўрсатилгандек туюлди: анимация ҳар қачонгидан ҳам юмшоқроқ эди ва чизилган персонажлар имкон қадар ҳақиқий одамларга ўхшатилган. Рассомлар ушбу эффектга қўшимча оралиқ рамкалар киритиш орқали эришдилар.

2. “Золушка”

Ишлаб чиқарилган: АҚШ, 1950 йил.
Жанр: Мусиқий эртак.
Давомийлиги: 74 дақиқа.

Юмшоқ феълли, меҳрибон Золушка жуда эрта етим қолади. У мағрур ўгай онаси ва икки жирканч ўгай опаси Дризелла ва Анастасия билан яшаши керак. Қариндошлар қизни ҳар томонлама сиқувга олиб, уни кечаю кундуз ишлатади. Аммо тез орада катта қироллик бали (байрам) бўлиб ўтиши керак, бу воқеа қаҳрамоннинг ҳаётида ҳамма нарсани ўзгартиради.

Дисней сценарий муаллифлари “Оппоғой”нинг муваффақиятини таъминлаган бир хил усулларни такрорладилар: улар таниш эртак сюжетини олишди, лекин уни сезиларли даражада ўзгартиришди, кераксиз шафқатсизлик олиб ташланди ва қаҳрамонлар янада ёрқинроқ кўрина бошлади. Масалан, ўгай она соф ёвузликнинг тимсолига айланди. Бундай оддий, аммо муҳим янгиликлар туфайли тарих бутунлай бошқа ранглар билан порлай бошлади.

3. “Соҳибжамол ва махлуқ”

Ишлаб чиқарилган: АҚШ, 1991 йил.
Жанр: Мусиқий эртак.
Давомийлиги: 84 дақиқа.

Гўзал қиз Белль француз қишлоғида яшайди ва саргузаштларни орзу қилади. Қаҳрамоннинг ҳаёти, отасининг озодлиги учун, ёмон хулқ-атворга эга бўлган йиртқич ҳайвон қалъасида қолишга мажбур бўлганда кескин ўзгариб кетади. Қиз унинг сеҳрланган шаҳзода эканлигини билмайди, маҳлуқни фақат ҳақиқий севги қутқара оларди.

Белль Ариелга эргашиб, янги авлоднинг идеал Дисней маликасининг фазилатларини ўзида мужассам этди: у нафақат гўзал, балки жуда ақлли. Шунингдек, у имкон қадар кўпроқ ўрганишга ва дунёни кўришга интилади.

4. “Аловуддиннинг саргузаштлари”

Ишлаб чиқарилган: АҚШ, 1992 йил.
Жанр: Мусиқий эртак, саргузашт.
Давомийлиги: 90 дақиқа.

Фильм воқеалари ўрта асрларда шарқий ҳудуд – Аграба шаҳрида бўлиб ўтади. Аловуддин исмли ёш кўча безориси ўзи ва маймунчаси – Абу учун овқат ўғирлайди. Қаҳрамон тасодифан саргузашт излаб саройдан қочиб кетган эркинликни севувчи малика Ясмин билан учрашади.

Шу билан бирга, ёвуз вазир Жафар Султонни тахтдан ағдаришни орзу қилади, лекин бунинг учун унга ҳақиқатан ҳам мўъжизалар ғорида сақланадиган сеҳрли чироқ керак бўлади. Аммо у ерга фақат тоза қалбли одам кмра олади. Маълум бўлишича, Аловуддин бу ролга жуда мос келади.

Тахтнинг мағрур меросхўри Ясмин мультфильмда кичик қаҳрамон ролини ўйнайди, аммо шунга қарамай, тасвир ҳали ҳам жуда ёрқин бўлиб чиқди: малика ўзининг дадил ҳаракатлари ва қатъияти учун томошабинлар эътирофига сазовор бўлди.

5. “Шрекнинг саргузашти”

Ишлаб чиқарилган: АҚШ, 2001 йил.
Жанр: Саргузашт, фантазия.
Давомийлиги: 90 дақиқа.

Шрек исмли улкан яшил одамхўр махлуқ (огр) ботқоқликда ёлғиз яшайди, лекин унинг тинчини ёвуз лорд Фаркуааднинг буйруғи билан қиролликдан ҳайдалган ажойиб мавжудотлар безовта қилади. Тинчлик ва осойишталикни қайтариш учун гигант оловли аждаҳо томонидан қўриқланадиган минорада қамоққа олинган малика Фионани озод қилиши керак эди.

Малика Фиона образи классик Дисней маликаларининг хулқ-атворини пародия қилади: қаҳрамон минорада “Ухлаётган гўзал” каби қутқарувчини кутмоқда ва кейин у Қорқиз каби қуш билан дуэт куйлайди (аммо, ҳамма нарса қуш учун аянчли тугаган). Аммо буларнинг барчаси Фионанинг жанг санъатини мукаммал эгаллашига тўсқинлик қилмайди – ахир, унинг сўзларига кўра, қиз ўзини ҳимоя қила олиши керак.

2010 йилга қадар фильмнинг 4 та қисми яратилган ва барчаси муваффаққият қозонган, дейиш мумкин. 2023 йилга келиб анимацион фильмнинг 5-фасли премьера қилиниши режалаштирилган.

• Мултфильм
• Oppog'oy
• Shrek
• Sohibjamol va mahluq
• Uolt Disney
• Zolushka