Футбол – чексиз ҳиссиёт. Бугун миллионлар ўйини, у берадиган завқ, инсониятнинг спортга ва соғлом ҳаётга бўлган иштиёқини чандон оширмоқда. Дунёда томошабоплиги бўйича етакчилик қилувчи ушбу спорт тури кўплаб инсонларнинг ҳаёти мазмунига айланган десак муболаға бўлмайди. Футбол бир олам бўлса, ундаги трансферлар бозори яна бир катта мавзудир. Бугун сизлар билан футбол оламидаги энг шов-шувли бўлиши билан биргаликда катта зиддиятларга ҳам сабаб бўлган машҳур трансферни йодга оламиз. 1972 йил 4 ноябрда Португалиянинг Лиссабон шаҳрида кейинчалик футболда қобилияти, техникаси ва ўта юқори дриблинг билан танилган болакай туғилади.
У футбол афсонаси Луиш Фиго эди. Луиш даставвал маҳаллий “Спортинг”да кейинчалик Испаниянинг икки гранд жамоаси ташкил этиб берувчи футбол классикаси ҳисобланмиш “Эл-Классико” таркибидаги ҳар икки жамоада тўп суради. Бундай футболчилар кўп дерсиз, ҳа, улар сафига бугунги кунда мураббийлик фаолиятида ҳам катта ютуқларга эришаётган Луис Энрике ёки Самуэль Это’о каби собиқ футболчиларни қўшиш ҳам мумкиндир, балки. Аммо, тарихда “Барселона” ва “Реал Мадрид” ўртасида ҳеч қачон бу қадар зиддиятли трансфер содир бўлмаган.
Бу қандай амалга ошган?
Фигонинг 2000 йилда Каталониядан Мадридга сафари нафақат футбол тарихидаги энг шов-шувли трансфер, балки спорт бизнесини ва мухлислик маданиятини тубдан ўзгартирган оламшумул воқеа бўлди. Португалиялик футболчи 1995 йилда “Спортинг” клубидан “Барселона”га кўчиб ўтган ва Каталония клубида беш йил давомида ўзини нафақат асосий ўйинчи, балки жамоа сардори ва рамзи сифатида кўрсата олган эди. У Каталон жамоасида икки марта Ла Лига чемпионлигини (1997–1998, 1998–1999), икки марта Испания Кубогини (1996–1997, 1997–1998) ва бир марта УЕФА Кубогини (1996–1997) қўлга киритган.
Ажойиб техникаси, аниқ паслари, дриблинги ва ўйинни бошқара олиш қобилияти туфайли у “Барса” мухлисларининг суюклисига айланган эди.
2000 йилнинг ёзига келиб, “Реал Мадрид”да президентлик сайловлари олдидан номзод Флорентино Перес сайловолди ваъдаларининг энг каттаси сифатида айнан Фигони кўрсатди. Перес Мадрид клуби президентлигига келадиган бўлса, Фигони жамоага олиб келишини айтди. Футбол жамоатчилигининг катта қисми бу ваъдага ишонмаган эди. Аммо у Фиго ва агенти Хосе Вейга билан махфий келишувга эришиб бўлган эди. Битим қуйидаги шартлардан иборат бўлган: Перес сайловда ғалаба қозонса, “Реал Мадрид” Фигонинг шартномасида кўрсатилган 60 миллион евро товон пулини тўлаб, футболчини Мадридга олиб келади. Агарда тескариси бўлса ва Перес ютқазса, у футболчига 2.4 миллион евро компенсация тўлайди.
Ҳаммаси силлиқ кечди Перес сайловда муваффақиятга эришди ва ваъдасини бажарди — Фиго 60 миллион евро эвазига “Қироллик клуби” футболчисига айланди. Бу ўша вақт учун рекорд маблағ ва футбол тарихидаги энг қиммат трансферга айланди. Шуни ҳам таъкидлаб ўтиш жоиз, Фиго трансферида биринчи марта жиддий равишда товон пули банди ишга туширилди. Испания чемпионати қоидаларига кўра футболчининг шартномасида кўрсатилган товон пулини қайсидир жамоа тўламоқчи бўлса, клуб ўз ўйинчисини ушлаб қолишга ҳаққи йўқ. Бунда сўнгги қарор ва танлов футболчида қолади.
Шундай қилиб, португалиялик вингер 2000 йилнинг 24 июлида расмий равишда “Реал Мадрид” футболчиси сифатида таништирилди. У Мадридда йиллик 6 миллион евро маош оладиган шартномага имзо чекди. Табиийки, бу трансфер “Реал”нинг ашаддий рақиби бўлган “Барселона” мухлислари учун оғир зарба бўлди. Сабаби, Луиш доимий “Барселона”га садоқатини билдириб, жамоани шунчаки тарк этмаслигини айтиб келар эди. Каталония матбуоти ва мухлислари уни “хиёнатчи” деб аташди. 2000 йилнинг 21 октябрида Фиго “Қаймоқранглилар” формасида илк бор Каталонияга қайтди. “Камп Ноу”да 98 минг мухлис унга қарата ҳайқирганча, нафрат билан кутиб олди. Ўйин давом этар экан, у бурчак зарбасини амалга очириш учун майдон четига яқинлашган вақтда, мухлислар майдонга шиша, олма, тангалар ва ҳатто чўчқа боши ҳам улоқтирадилар.
Кейинчалик, айнан чўчқа боши тасвири бу воқеанинг тимсолига айланди ва футбол тарихидаги энг машҳур кадрлар қаторига кирди.
Фиго “Реал Мадрид” таркибида 2000–2005 йиллар оралиғидаги фаолияти давомида икки марта Ла Лига чемпиони (2000–2001, 2002–2003), икки марта Испания Суперкубоги ғолиби (2001, 2003), УЭФА Чемпионлар Лигаси (2001–2002), УЕФА Суперкубоги (2002) ва Интерконтинентал Кубок (2002) совринларини қўлга киритган.
Луиш Фиго кўплаб танқид ва шов-шувларга сабаб бўлган мавсумда, 2000 йил охирида, айнан мадридликлар таркибида Ballon d’Or — йилнинг энг яхши футболчиси совринини қўлга киритади.
Фигонинг трансфери “Реал Мадрид” тарихида янги давр — Galácticos сиёсатини бошлаб беради. Клуб кейинги йилларда ўз афсоналари Зидан (2001), Роналдо (2002), Бекҳам (2003) каби дунёнинг энг машҳур “бренд” юлдузларини харид қила бошлайди. Перес интервьюларининг бирида Фигони “Galácticos даврининг тамал тоши” деб атайди.
Луиш Фиго футболчилик фаолиятини якунлагандан сўнг The Guardian нашрига берган интервьюсида “Агар бу Мадрид бўлмаганида, балки кетмаган бўлардим”, – дея айтиб ўтади.
Фигонинг ашаддий рақибларнинг биридан бошқасига ўтиши футбол тарихидаги энг кескин ва ҳиссиётларга бой трансферлардан бири бўлиб қолди. Луишнинг ушбу қарори миллионлаб мухлислар қалбини ларзага солиб, иккала жамоа ўртасида мухлислик ва рубль “алангалатиб” берди. Бу трансфер Фиго фамилиясини доимий муҳокама марказига айлантирибгина қолмасдан, спортда рақобат ва танловнинг таъсири нақадар юқорилигини ҳам намоён этди.
Тайёрлади: Азимжон Шодмонов
Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!
Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!