Америкалик астронавтлар “Artemida III” миссияси доирасида 2026 йилда Ой юзасига кресс салат, ўрдак ўти ва Брассиса рапа карамини экишни режалаштирмоқда.

Ойнинг қишлоқ хўжалиги флорасига таъсири (LEAF) лойиҳаси 2026 йилда Ойга юборилиши учун танланган учта тажрибадан биридир. Бу АҚШ космик агентлигининг Ойда биринчи марта ўсимликлар етиштириши бўлади ва келажакда космик миссияларни кенгайтириш учун калит бўлиши мумкин.
LEAF тажрибаси Колорадодаги “Space Lab Technologies” томонидан турли ўсимликларнинг космик шароитларга қандай бардош беришини текшириш учун ишлаб чиқилган. Астронавтлар кенгайтирилган “ўсиш камералари” сериясидан фойдаланадилар, бу технологиядан кресс салат, ўрдак ўти ва Брассиса рапа карамлари етиштирилади.

Ушбу камералар ўсимликларни ортиқча радиация, қуёш нури ва вакуумдан ҳимоя қилади ва астронавтлар уларнинг ўсишини назорат қилади.

Кресс салати танланганини сабаби – унинг бутун генетик коди тўлиқ харитага туширилган. Бу шуни англатадики, олимлар ўсимлик ДНКсидаги ўзгаришлар радиация туфайли юзага келадими ёки йўқлигини аниқлашлари мумкин.

Ўрдак ўтининг на илдизи, на пояси бор. Дунёдаги энг кичик ўсимлик ўзининг шарсимон шакли билан биргаликда космик шароитларга, айниқса, чидамли бўлиши мумкинлигига умид қилинмоқда. Жуда чидамли ва тез ўсадиган ўрдак ўти кўпинча дунё бўйлаб бутун ҳовуз ва кўлларни тезда қамраб олади. Бироқ космосда ўрдак ўти ноқулай эмас, балки кўп кислороднинг потенсиал манбайи бўлган паст протеинли экинга айланган.

Брассиса рапа карами – карам ва брокколининг тез ўсадиган қариндоши, келажакдаги космик колония

• НАСА